Than Pan

Ολόγυρα ένας κήπος με φοίνικες και θάμνους δημιουργεί μια γαλήνια ατμόσφαιρα. Παρότι 100 μέτρα από τη θάλασσα και με δημόσιες υπηρεσίες, νοσοκομεία, αξιοθέατα και κατοικίες ολόγυρα, οι ρυθμοί είναι αργοί και ήρεμοι. Την ηρεμία επιτείνει το διπλανό κοιμητήριο Γιάρμπροου, το παλαιότερο της αποικιακής περιόδου, του 1787, κατασκευασμένο από σκλάβους εργάτες των Βρετανών. Περιέχει λείψανα επιφανών πολιτών του Μπελίζ και χρησιμοποιήθηκε έως το 1889. Στο εσωτερικό κυριαρχούν μαόνι και σαποντίγια. Ιδιαίτερο χρώμα δίνουν οι λευκοί ανεμιστήρες που κρέμονται από την οροφή και τα ψηλά τοξωτά παράθυρα με τα λευκά παραθυρόφυλλα από τα οποία φωτίζεται ο χώρος.

Με το χωρητικότητος 15 ατόμων ασανσέρ ανεβαίνω στο 23ο όροφο. Από τα 73 μέτρα η θέα είναι μαγευτική. Βλέπω την κορυφογραμμή του Μινσκ, κανάλια, πάρκα, λεωφόρους και απέναντι ένα συγκρότημα κατοικιών δεκαετίας 1970 στο προάστιο Βοστόκ, του οποίου τα κολοσσιαία σοβιετικής αισθητικής ψηφιδωτά του Αλεξάντερ Κιστσένκο στις προσόψεις είναι εντυπωσιακά. Η βάρους 140.000 τόνων -χωρίς τα βιβλία- βιβλιοθήκη περιέχει στα 113.669 τετραγωνικά της, το ένα τέταρτο της έκτασης του Βατικανού, 70.000 χειρόγραφα και παλαιές εκδόσεις, βιβλία, μικροφίλμ, ψηφιακά αρχεία, χάρτες, οπτικοακουστικό υλικό, 4.700 τίτλους εφημερίδων, πάνω από 3 εκατομμύρια περιοδικά από τον 19ο αιώνα και 500.000 αντίγραφα προς χρήση των αναγνωστών που μπορούν να φτάσουν και τους 3.500 στα 20 αναγνωστήρια.

Η ιδιαιτερότητα του αγάλματος έγκειται στο ότι αν κοιτάξει κάποιος τα δύο προφίλ και το αν-φας του αγάλματος θα διακρίνει τρεις διαφορετικές μορφές Βούδα. Βλέποντας πρώτα το αριστερό προφίλ δαικρίνεις μια λυπημένη φυσιογνωμία. Προχωρώντας διακρίνεις στο αν-φας ένα ατάραχο πρόσωπο και καταλήγοντας στο δεξιό προφίλ βλέπεις έναν χαμογελαστό Βούδα. Αυτή η μελετημένη τριπλότητα συμβολίζει την διαδικασία του διαλογισμού αλλά και την πορεία της ίδιας της ύπαρξης που φωτίζεται. Ο Βουδισμός ως φιλοσοφία καταπιάνεται με τον πόνο που συνδέεται με την ύπαρξη, την πορεία προς την απόσπαση που φέρνει την ουδετερότητα και τέλος το χαμόγελο της υπέρτατης κατανόησης. Όλη αυτή η πορεία χαραγμένη σε μερικά μόλις βήματα που κάνει ο επισκέπτης γύρω από το άγαλμα που με μαεστρία φιλοτέχνησε ο ανώνυμος γλύπτης – φιλόσοφος πριν από 17 αιώνες.   

Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου 2005, Ασουνσιόν. Ο υδράργυρος φλερτάρει με τους 40°C, σε ένα από τα θερμότερα παραγουάνικα καλοκαίρια. Τελευταία ημέρα στην πόλη προτού αναχωρήσω αύριο για Πούντα ντελ Έστε, επισκέπτομαι το περίφημο λευκό νεοκλασικό Εθνικό Πάνθεον των Ηρώων. Την είσοδο φρουρούν δύο ναύτες. Περίεργο για περίκλειστη χώρα, ωστόσο εξηγείται. Η Παραγουάη διαθέτει πρόσβαση στον Ατλαντικό μέσω των ποταμών Παραγουάη και Παρανά, χιλιάδες ναύτες, δεκάδες σκάφη και στρατηγικής σημασίας ναυτικές βάσεις σε Ασουνσιόν, Μπαΐα Νέγρα, Σιουδάδ ντελ Έστε, Ενκαρνασιόν και αλλού. Μια λατινική επιγραφή στην είσοδο δηλώνει «Fides et Patria», Πίστη και Πατρίδα.

Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 1680. Ο 44χρονος Πορτογάλος στρατιωτικός Μανουέλ Λόμπο, κυβερνήτης από πέρυσι του Ρίο Ντε Ζανέιρο, φτάνει επικεφαλής πέντε πλοίων με 400 στρατιώτες και τεχνίτες σε μια χερσόνησο στη βόρεια όχθη […]

Η αρχιτεκτονική του θεάτρου είναι προσεγμένη, αποδίδοντας μεγάλη σημασία στην ακουστική. Έτσι, το κοίλον, του οποίου η διάμετρος είναι γύρω στα 100 μέτρα, με την κλίση που του δόθηκε, επέτρεπε να ακούνε καθαρά τους διαλόγους στις παραστάσεις και οι θεατές στις τελευταίες κερκίδες του άνω διαζώματος. Σχεδόν τέσσερις αιώνες εμπειρία των Ρωμαίων στο ανέβασμα θεατρικών έργων, από το 240 π.Χ., όταν δόθηκε η πρώτη παράσταση, και 2,5 αιώνες από την κατασκευή του πρώτου πέτρινου θεάτρου από τον Πομπήιο το 55 π.Χ. ήταν αρκετό διάστημα για να αφήσουν μια εξαιρετική κατασκευή. Ακόμη και ο προσανατολισμός του, καθώς το θέατρο «κοιτάζει» προς τον Βορρά, επελέγη με γνώμονα να μην ενοχλούνται από τον ήλιο οι θεατές, αφού οι παραστάσεις δίνονταν στη διάρκεια της ημέρας.

Τα εθνικού περιεχομένου μνημεία αποτελούν ευκαιρία να μάθει κάποιος την ιστορία ενός τόπου. Όπως τώρα που στέκομαι μπροστά στο «Μαυσωλείο των Τριών Ηγετών» ή  Εθνικό Μνημείο Σουχραβάρντυ Ουντυάν. Χάρη στο μέγεθος και το ιδιαίτερο σχήμα του, υπερβολικό παραβολοειδές, που αναπαριστά ισλαμικές αψίδες, είναι αδύνατο να περάσει απαρατήρητο. Ολοκληρώθηκε το 1963 σε σχέδια των Μασούντ Άχμεντ και Σ.Α. Ζαχιρουντίν. Εδώ έχουν ταφεί τρεις πολιτικοί του 20ου αιώνα, πριν τον σχηματισμό  του Μπανγκλαντές το 1971, οι οποίοι αν και πρωθυπουργοί του ενιαίου τότε Πακιστάν ήλθαν σε αντίθεση με την πολιτική, στρατιωτική και επιχειρηματική ελίτ του τότε «Δυτικού Πακιστάν».

Οι κατοικίες και η Κενέσα, η συναγωγή, των Καραϊτών του Τρακάι, έχουν τρία παράθυρα στην πρόσοψη.  Ένα για τον Θεό, ένα για την οικογένεια, ένα για τον Βιτάουτας. Η καταγωγή των Καραϊτών είναι απροσδιόριστη και διχάζει τους εθνολόγους. Κάποιοι τους θέλουν αποσχισθέντες Ιουδαίους που έφθασαν τον 8ο αιώνα στην κυριαρχούμενη από τους Χαζάρους Κριμαία, στους οποίους κήρυξαν αρχικώς τη θρησκεία τους και ακολούθως στους Κιπτσάκους, τουρκικό φύλο που ξεκίνησε τον 9ο αιώνα από τα δυτικά σύνορα της Κίνας και έφθασε τον 10ο στην Κριμαία. Για άλλους κατάγονται από τους Χαζάρους, από τους Κιπτσάκους, από τους οποίους πήραν πολλά γλωσσικά στοιχεία, ή από τους Κουμάνους.

Ένα εντυπωσιακό κτήριο που δεσπόζει στο κέντρο του Πάρκου Αλαμέδα στο Κίτο συνδέεται με την επιστημονική διαπίστωση για πρώτη φορά της σφαιρικότητας της Γης με τους πεπλατυσμένους πόλους. Πρόκειται για το Αστρονομικό Παρατηρητήριο του Κίτο, το παλαιότερο αστεροσκοπείο της Νότιας Αμερικής, καθώς κατασκευάστηκε το 1864. Η διαπίστωση αυτή ήλθε χάρη σε μια αποστολή πίσω από την οποίαν κρυβόταν ο εθνικός ανταγωνισμός Βρετανών και Γάλλων. Οι μεν υποστήριζαν τη θεωρία του Νεύτωνος ότι η Γη είναι σφαιρική και ελαφρώς πεπλατυσμένη στους πόλους, οπότε η περιφέρειά της είναι μεγαλύτερη στον Ισημερινό. Οι δε την θεωρία του ξακουστού Γαλλοϊταλού αστρονόμου, μαθηματικού, τοπογράφου και σεληνογράφου Τζιοβάνι Ντομένικο Κασίνι πως η γη είναι ωοειδής, με επιμηκυνθέντες πόλους και ελαφρώς βραχυνθέντα Ισημερινό, οπότε η περιφέρειά της είναι μεγαλύτερη στους πόλους και τους μεσημβρινούς. Η όλη επιστημονική χαρτογράφηση χρηματοδoτήθηκε από μια χρηματιστηριακή κομπίνα του γεωδαίτη Σαρλ Μαρί Ντε Λα Κονταμέν και του Βολταίρου.