Than Pan

Μπαίνοντας στα σπήλαια, διαπίστωσα πως όσο επιβλητικό είναι το θέαμα βλέποντάς το απ’ έξω με φόντο την πυκνή βλάστηση, άλλο τόσο υποβλητικό είναι το εσωτερικό τους. Αμέτρητες τοιχογραφίες, η μεγαλύτερη συλλογή ζωγραφιών πάνω σε βράχια σε ολόκληρη την ασιατική ήπειρο, αναπαριστούν από στιγμιότυπα της ζωής του Βούδα μέχρι την καθημερινή ζωή των Βιρμανών. Μερικά αγάλματα είναι τοποθετημένα κοντά στα ανοίγματα των σπηλαίων και έτσι το φως τα κάνει λιγότερο απόκοσμα, ενώ είναι ευκολότερο να αποκωδικοποιηθούν οι μούντρα τους. Άνθη, αρωματικά στικ, μεταλλικά βάζα, κεριά, χαρτιά με ευχές, ακόμη και χαρτονομίσματα ήταν απλωμένα μπροστά σε Βούδες, ενώ μερικές ντόπιες προσκυνήτριες κολλούσαν μικρά λεπτά φύλλα χρυσού, σαν τσιγαρόχαρτο, πάνω στα αγάλματα. Τα ίδια φύλλα τα χρησιμοποιούν αρκετές και για καλλυντικά στο πρόσωπο, όπως επίσης στο πρόσωπο των γυναικών και των παιδιών έβλεπα διαρκώς μια άσπρη απλωμένη κρέμα. Όπως μου εξήγησαν, αυτή η κρέμα λέγεται «τάνακα». Την παρασκευάζουν με νερό και φλοιό δένδρου και την απλώνουν ως αντιηλιακό.

«Κοιμητήριο Τραφάλγκαρ» στο Γιβραλτάρ. Η παλαιότερη ονομασία του ήταν Σάουθπορτ Ντιτς, ονομασία που αποδίδει εύγλωττα την ιδιότητα της τάφρου. Εδώ είναι θαμμένοι οι ναύτες και αξιωματικοί οι οποίοι πέθαναν στο νοσοκομείο από τα τραύματά τους στην ιστορική ναυμαχία που άλλαξε τις γεωπολιτικές ισορροπίες, καθώς τα πτώματα των πεσόντων κατά τη διάρκεια της ναυτικής σύρραξης ρίχτηκαν στη θάλασσα, ενώ υπάρχουν και κάποιοι τάφοι οι οποίοι χρονολογούνται λίγο νωρίτερα, από το 1798, όταν ακόμη ήταν «παράρτημα» του Κοιμητηρίου του Αγίου Ιακώβου.

1914. Δεκαέξι χρόνια μετά το τέλος της ισπανικής αποικιοκρατίας, εγκαινιάζεται στο Σεμπού το πρώτο εμπορικό κτήριο της πόλης. Το τετραώροφο κτήριο κατασκευάστηκε από τον γιο του δον Πέδρο, Μανουέλ Γκοτιανούι, ιδρυτή ναυπηγείων και μεταλλουργίας, επίτιμο πρόξενο της Κίνας στο Σεμπού και εκλεγμένο πρόεδρο του Κινεζικού Εμπορικού Επιμελητηρίου της πόλης. Ο Μανουέλ Γκοτιανούι, ο οποίος αποκτά την κυριότητα του κτηρίου για 99 χρόνια, το ονομάζει Κτήριο Γκοτιαόκο προς τιμήν του πατέρα του, ο οποίος θα πεθάνει επτά χρόνια αργότερα στη γενέτειρά του Κιτάνγκ.

Ολόγυρα ένας κήπος με φοίνικες και θάμνους δημιουργεί μια γαλήνια ατμόσφαιρα. Παρότι 100 μέτρα από τη θάλασσα και με δημόσιες υπηρεσίες, νοσοκομεία, αξιοθέατα και κατοικίες ολόγυρα, οι ρυθμοί είναι αργοί και ήρεμοι. Την ηρεμία επιτείνει το διπλανό κοιμητήριο Γιάρμπροου, το παλαιότερο της αποικιακής περιόδου, του 1787, κατασκευασμένο από σκλάβους εργάτες των Βρετανών. Περιέχει λείψανα επιφανών πολιτών του Μπελίζ και χρησιμοποιήθηκε έως το 1889. Στο εσωτερικό κυριαρχούν μαόνι και σαποντίγια. Ιδιαίτερο χρώμα δίνουν οι λευκοί ανεμιστήρες που κρέμονται από την οροφή και τα ψηλά τοξωτά παράθυρα με τα λευκά παραθυρόφυλλα από τα οποία φωτίζεται ο χώρος.

Με το χωρητικότητος 15 ατόμων ασανσέρ ανεβαίνω στο 23ο όροφο. Από τα 73 μέτρα η θέα είναι μαγευτική. Βλέπω την κορυφογραμμή του Μινσκ, κανάλια, πάρκα, λεωφόρους και απέναντι ένα συγκρότημα κατοικιών δεκαετίας 1970 στο προάστιο Βοστόκ, του οποίου τα κολοσσιαία σοβιετικής αισθητικής ψηφιδωτά του Αλεξάντερ Κιστσένκο στις προσόψεις είναι εντυπωσιακά. Η βάρους 140.000 τόνων -χωρίς τα βιβλία- βιβλιοθήκη περιέχει στα 113.669 τετραγωνικά της, το ένα τέταρτο της έκτασης του Βατικανού, 70.000 χειρόγραφα και παλαιές εκδόσεις, βιβλία, μικροφίλμ, ψηφιακά αρχεία, χάρτες, οπτικοακουστικό υλικό, 4.700 τίτλους εφημερίδων, πάνω από 3 εκατομμύρια περιοδικά από τον 19ο αιώνα και 500.000 αντίγραφα προς χρήση των αναγνωστών που μπορούν να φτάσουν και τους 3.500 στα 20 αναγνωστήρια.

Η ιδιαιτερότητα του αγάλματος έγκειται στο ότι αν κοιτάξει κάποιος τα δύο προφίλ και το αν-φας του αγάλματος θα διακρίνει τρεις διαφορετικές μορφές Βούδα. Βλέποντας πρώτα το αριστερό προφίλ δαικρίνεις μια λυπημένη φυσιογνωμία. Προχωρώντας διακρίνεις στο αν-φας ένα ατάραχο πρόσωπο και καταλήγοντας στο δεξιό προφίλ βλέπεις έναν χαμογελαστό Βούδα. Αυτή η μελετημένη τριπλότητα συμβολίζει την διαδικασία του διαλογισμού αλλά και την πορεία της ίδιας της ύπαρξης που φωτίζεται. Ο Βουδισμός ως φιλοσοφία καταπιάνεται με τον πόνο που συνδέεται με την ύπαρξη, την πορεία προς την απόσπαση που φέρνει την ουδετερότητα και τέλος το χαμόγελο της υπέρτατης κατανόησης. Όλη αυτή η πορεία χαραγμένη σε μερικά μόλις βήματα που κάνει ο επισκέπτης γύρω από το άγαλμα που με μαεστρία φιλοτέχνησε ο ανώνυμος γλύπτης – φιλόσοφος πριν από 17 αιώνες.   

Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου 2005, Ασουνσιόν. Ο υδράργυρος φλερτάρει με τους 40°C, σε ένα από τα θερμότερα παραγουάνικα καλοκαίρια. Τελευταία ημέρα στην πόλη προτού αναχωρήσω αύριο για Πούντα ντελ Έστε, επισκέπτομαι το περίφημο λευκό νεοκλασικό Εθνικό Πάνθεον των Ηρώων. Την είσοδο φρουρούν δύο ναύτες. Περίεργο για περίκλειστη χώρα, ωστόσο εξηγείται. Η Παραγουάη διαθέτει πρόσβαση στον Ατλαντικό μέσω των ποταμών Παραγουάη και Παρανά, χιλιάδες ναύτες, δεκάδες σκάφη και στρατηγικής σημασίας ναυτικές βάσεις σε Ασουνσιόν, Μπαΐα Νέγρα, Σιουδάδ ντελ Έστε, Ενκαρνασιόν και αλλού. Μια λατινική επιγραφή στην είσοδο δηλώνει «Fides et Patria», Πίστη και Πατρίδα.

Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 1680. Ο 44χρονος Πορτογάλος στρατιωτικός Μανουέλ Λόμπο, κυβερνήτης από πέρυσι του Ρίο Ντε Ζανέιρο, φτάνει επικεφαλής πέντε πλοίων με 400 στρατιώτες και τεχνίτες σε μια χερσόνησο στη βόρεια όχθη […]