Στον γενάρχη των ανθρώπων

Χάρη στο δραματικό τοπίο ενός από τους 12 αυτοκινητόδρομους με το μεγαλύτερο υψόμετρο στον κόσμο, καθώς στο διάσελο Ταγκλάνγκ Λα φθάνει τα 5.359 μέτρα, ούτε που κατάλαβα για πότε πέρασαν οι 11 ώρες της διαδρομής Λε – Μανάλι. Εδώ, στην μήκους 75 και πλάτους 4 χιλιομέτρων στο φαρδύτερο σημείο της «Κοιλάδα των Θεών» όπως αποκαλείται η Κούλλου που την σχηματίζει ο Ύφασης, με το δροσερό κλίμα, τα πευκοδάση, τους κέδρους, τους μηλεώνες και τα χιονισμένα βουνά, έρχονται Ινδοί και ξένοι ταξιδιώτες, μεταξύ τους πολλοί τρέκκερς και σκιέρς για να ξεφύγουν από την πεδινή καυτή ζέστη και να βρουν μια γαλήνια φύση. Δεν είναι τυχαίο το όνομα της κοιλάδος αφού προέρχεται από το Κούλαντ Πήητ που σημαίνει κάτι σαν «Εσχατιά του κατοικήσιμου κόσμου». Ειδικά στο παραδεισένιο Μανάλι των 67.000 κατοίκων στο βόρειο άκρο τα κοιλάδας, η φύση, το κλίμα, οι ναοί και το ρουστίκ τοπίο σε φόντο καταπράσινο των δασών και λευκό των χιονισμένων βουνοκορφών, βοήθησαν καίρια τον τουρισμό να ανθίσει εδώ και έναν αιώνα.
Το ξενοδοχείο όπου καταλύω βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο κεδροδάσος Βαν Βιχάρ, μόλις 300 μέτρα από το κυριότερο αξιοθέατο της πόλεως, τον ναό της Χαντίμπα, και σε ένα από τα ψηλότερα σημεία του Μανάλι με εξαιρετική πανοραμική θέα.

Πρώτος μου προορισμός στην πόλη είναι ο Ναός του Μανού. Από αυτόν πήρε το όνομά του και το Μανάλι που θα πει «Η Κατοικία του Μανού». Το ρολόι μου δείχνει 11 ακριβώς καθώς διαβαίνω την στενή σιδερένια γέφυρα που οδηγεί στην Παλαιά Πόλη. Πάνω από αυτήν ένας καταγάλανος ουρανός πλαισιώνεται από λευκά σύννεφα στο βάθος του ορίζοντος τα οποία στέφουν τις χιονοσκέπαστες κορυφές των Ιμαλαΐων. Καθώς τα ορμητικά νερά του Ύφαση -ενός από τους ποταμούς της Πενταποταμίας μαζί με τους Υδάσπη, Ακεσίνη, Υδραώτη και Ζάραδρο- περνούν μέσα από ένα τοπίο καταπράσινο σε υψόμετρο δύο χιλιάδων μέτρων, σκέφτομαι πως οι διακοπές εδώ είναι ένα πολύτιμο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος στον εαυτό του και ειδικά για την σωματική, πνευματική και ψυχική του υγιεία.

Περπατώ περί τα 750 με 800 μέτρα βόρεια της γέφυρας περνώντας από ουκ ολίγα εστιατόρια και καταλύματα. Κάποια στιγμή αντικρίζω ένα υπέροχο κτήριο με πολύ ξεχωριστό αρχιτεκτονικό ύφος. Πρόκειται για τον μοναδικό ναό σε ολόκληρη τη Ινδία που είναι αφιερωμένος στον γενάρχη των ανθρώπων, Μανού. Εδώ πιστεύεται πως διαλογίστηκε και συνέγραψε τους Μανουσμρίτι, νόμους, οδηγίες και άλλα κείμενα πάνω στα οποία θεμελιώθηκε η ινδουιστική θρησκεία.

Σύμφωνα με τον μύθο, ο Μανού ήταν ο πρώτος βασιλιάς που κυβέρνησε τη γη αφού έσωσε την ανθρωπότητα από τον Κατακλυσμό. Είχε προειδοποιηθεί για τη μεγάλη πλημμύρα από τον αβατάρ Μάτσυα, την πρώτη από τις δέκα ενσαρκώσεις του θεού Βισνού, ο οποίος και τον συμβούλευσε να κατασκευάσει μια γιγάντια κιβωτό. Όπως αφηγούνται τα αρχαία κείμενα Μάτσυα Πουράνα, ο αβατάρ του Βισνού εμφανίστηκε αρχικά ως μικρός κυπρίνος στον Μανού εκεί που έπλενε τα χέρια του στο ποτάμι και του ζήτησε να τον σώσει. Ο βασιλιάς Μανού τον τοποθέτησε σε ένα βάζο με νερό. Σύντομα ο κυπρίνος μεγάλωσε πολύ για να χωράει σε βάζο και ο Μανού τον μετέφερε σε ένα μεγαλύτερο δοχείο. Καθώς συνέχιζε να μεγαλώνει τον μετέφερε σε ένα πηγάδι και κατόπιν σε μια στέρνα. Ο κυπρίνος όμως μετεβλήθη σε ψάρι που γινόταν όλο και μεγαλύτερο, οπότε ο βασιλιάς τον έφερε πίσω στο ποτάμι. Πολύ σύντομα ακόμη και το ποτάμι αποδείχθηκε μικρό καθώς το ψάρι είχε πια αποκτήσει γιγαντιαίες διαστάσεις, και έτσι το μετέφερε στον ωκεανό. Τότε το τεράστιο ψάρι πήρε την μορφή του Βισνού και αποκάλυψε στον Μανού ότι θα ερχόταν κατακλυσμός που σύντομα θα πλημμύριζε ολόκληρο τον κόσμο. Ο βασιλιάς κατασκεύασε μια κιβωτό αρκετά μεγάλη για να στεγάσει την οικογένειά του, μαζί με σπόρους και ζώα για να ξανακατοικηθεί η γη. Μετά τον κατακλυσμό, ο Μανού διαλογίστηκε ακριβώς στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα ο ναός του και αργότερα έγινε γνωστός ως Σοφός Μάνου, συγγραφέας των Μανουσμρίτι, των «Νόμων του Μανού». Αυτοί, αποτελούν θεμέλιο του Ινδουισμού και είναι αποτέλεσμα συνομιλιών που είχε ο Μανού με τους φωτισμένους Ρίσι, τους συγγραφείς της Ριγκβέδα, οι οποίοι του είχαν ζητήσει οδηγίες για το πώς να ανασυγκροτήσουν τις κοινωνίες μετά από μια φυσική καταστροφή και να επιβάλουν τάξη και ειρήνη μεταξύ των ανθρώπων.

Ο μύθος του Κατακλυσμού είναι παγκόσμιος και ο ήρωας ο οποίος διασώζει τον ανθρώπινο πολιτισμό εμφανίζεται στην Ελλάδα, στον δεύτερο κατακλυσμό μετά από εκείνον του Ωγύγου και πριν τον τρίτο του Δαρδάνου, ως Δευκαλίων, στο Έπος του Γιλγαμές ως Ουτναπιστίμ, στην Παλαιά Διαθήκη ως Νώε, στην Σκανδιναβία ως Μπέρκελμιρ, ενώ στην Ινδία τον ανθρώπινο πολιτισμό διασώζει ο Μανού.
Οι Έλληνες, με βάση το Οξώνιο Μάρμαρο, το επιγραφικό χρονικό που βρέθηκε τον 16ο αιώνα στην Πάρο και όπου μύθος και ιστορία συνυπάρχουν (μαζί με ιστορικά γεγονότα πού μπορούμε να τα διασταυρώσουμε και να τα επαληθεύσουμε, όπως η δολοφονία του Ιππάρχου από τον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα, η μάχη του Μαραθώνος, ή η ναυμαχία της Σαλαμίνος, στο Πάριο Χρονικό αναφέρονται η βασιλεία του Κέκροπος στην Αθήνα ή η ίδρυση της Θήβας από τον Κάδμο) προσδιόρισαν χρονικώς τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνος και της Πύρρας στο 1529 π.Χ. Πάνω κάτω κοντά στην δεύτερη έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (1530 π.Χ.) και την πρώτη από τις συνολικά πέντε καταγεγραμμένες ιστορικά μεγάλες εκρήξεις του Βεζούβιου (1550 π.Χ.). Ο κατακλυσμός του Γιλγαμές τοποθετείται πολύ νωρίτερα, στις διάρκεια της Πρώιμης Δυναστικής Περιόδου, κάπου στο πρώτο ήμισυ της τρίτης χιλιετίας π.Χ. Οι υπολογισμοί με βάση τις χρονικές αναφορές την Γένεση δείχνει για χρονολογία του Κατακλυσμού του Νώε το έτος 2348 π.Χ. Αντιθέτως, ο Κατακλυσμός του Μανού τοποθετείται σε ένα πολύ μεγάλο χρονικά εύρος, με πανεπιστημιακούς ερευνητές να υπενθυμίζουν ότι περί τις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. συνέβησαν στα δυτικά των Ινδιών τεκτονικές μεταβολές. Μία από αυτές ήταν και η εξαφάνιση του ποταμού Σαρασβάτι ο οποίος πήγαζε από τα Ιμαλάια και εξέβαλε στην Αραβική Θάλασσα, και δεν αποκλείεται ο Κατακλυσμός του Μανού να συνδέεται με αυτό το γεγονός.

Μετά το περπάτημα στις ανηφοριές του Μανάλι, η αναζωογονητική για μέσα Ιουλίου δροσιά που επικρατεί στο προαύλιο του ναού είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενη και εν μη το άλλο μου επιτρέπει να βιώσω ευχάριστα το μυστηριακό κλίμα του ναού και να θαυμάσω την αρχιτεκτονική του. Τα κυρίαρχα υλικά είναι ξύλο και πέτρα. Το στυλ του θυμίζει παγόδα. Η σικάρα του, αυτός ο χαρακτηριστικός πυργίσκος που στους ναούς του ινδικού βορρά ορθώνεται σαν περίγραμμα βουνοκορφής πάνω από την γκαρμπαγκρίχα, το άδυτο όπου φιλοξενείται η θεότητα στην οποία είναι αφιερωμένος ο ναός, έχει ένα περίεργο σχήμα. Μοιάζει με κόλουρη πυραμίδα με μια τετράγωνη οροφή σαν πλατφόρμα στην κορυφή της αλλά θυμίζει κάπως και υψικάμινο εργοστασίου.
Η κατασκευή του ναού είναι βασισμένη στην παραδοσιακή τοπική τεχνική εδώ στα Νότια Ιμαλάια «κατ-κούνι» που σημαίνει «Ξύλο και γωνία» . Αυτή συνίσταται στην εναλλαγή στρωμάτων από πέτρα και από κορμούς δένδρων που οι μάστορες καταφέρνουν να τα συναρμόσουν χωρίς κονίαμα και μάλιστα με αξιοζήλευτα αποτελεσματικότητα αντοχής και αντισεισμικής προστασίας, κάτι σημαντικό στην σεισμογενή περιοχή των Ιμαλαΐων. Τα debates πάντως μεταξύ των οικολόγων για την τεχνική αυτή είναι κοινός τόπος. Από την μία είναι οι επικριτές της με το επιχείρημα πως καταστρέφονται δένδρα για να γίνουν οικοδομικό υλικό και από την άλλη οι υποστηρικτές της οι οποίοι επισημαίνουν ότι η παραγωγή τσιμέντου επιβαρύνει πολύ περισσότερο το περιβάλλον.

Χάρη στην ανακαίνισή του το 1992, το εσωτερικό του το κοσμούν ένα απαστράπτον μαρμάρινο δάπεδο, ξύλινοι κίονες, βερνικωμένα δοκάρια και ανάγλυφα ξύλινα κουφώματα που δένουν υπέροχα με τα όμορφα στολισμένα με γιρλάντες αγάλματα των θεών.

Στην συνέχεια επισκέπτομαι ένα χορτοφαγικό καφέ εστιατόριο στον δρόμο του Ναού του Μανού κοντά στην βόρεια όχθη του Μανάλι, για βήγκαν ομελέτα και τσάι με φύλλα κάνναβης. Βεράντα με μπαμπού καθίσματα, κάδρα με ζωγραφιές και Βούδες δίπλα σε καλαίσθητα γκράφιτι στους βαμμένους φιστικί τοίχου και με θέα το καταπράσινο δάσος. Ο ανακουφιστικός δροσερός αέρας, η ατμοσφαιρική μουσική και το φαγητό μου επιτρέπουν να απολαύσω με την καλύτερη δυνατή διάθεση την μαγευτική. Προτού φύγω διαβάζω στους Νόμους του Μανού. «Ακόμη και από το δηλητήριο μπορεί να παραχθεί νέκταρ, ακόμη και από ένα παιδί μπορούν να δοθούν καλές συμβουλές, ακόμη και από εχθρό μπορεί να επιδειχθεί καλή συμπεριφορά, ακόμη και από ακαθαρσίες μπορεί να εξαχθεί χρυσός» και πως «Οι θεοί χαίρονται σε μέρη όπου οι γυναίκες είναι σεβαστές, αλλά όπου δεν τιμούνται οι γυναίκες, όλες οι τελετές είναι άκαρπες».