Η καρδιά της Κοσταρικανής πρωτεύουσας
Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 1842. Ο γεννημένος στο Πόρτο στρατηγός Αντόνιο Πίντο Σοάρες οργανώνει επικεφαλής 400 Σαλβαδοριανών στρατιωτών πραξικόπημα κατά του φιλελεύθερου προοδευτικού 7ου Κοσταρικανού προέδρου Φρανσίσκο Μορασάν.

Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 1842. Ο Μορασάν, ο οποίος εκτός από πρόεδρος της Κόστα Ρίκα, μίας από τις έξι πολιτείες της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Κεντρικής Αμερικής μαζί με Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ, Λος Άλτος, Νικαράγουα και Ονδούρα, έχει διατελέσει πρόεδρος άλλων δύο πολιτειών, Ελ Σαλβαδόρ και Ονδούρας όπου γεννήθηκε, καθώς και δεύτερος ομοσπονδιακός πρόεδρος, έχοντας συλληφθεί ύστερα από προδοσία του φίλου του, Πέδρο Μαγιόργα, εκτελείται στην κεντρική πλατεία του Σαν Χοσέ. Ο πολιτικός που υπερασπίστηκε μέxρι τέλους την ενότητα της βραχύβιας, από Ιούλιο 1823 έως Φεβρουάριο 1841, ομοσπονδιακής δημοκρατίας ερχόμενος σε ανοιχτή ρήξη με τους συντηρητικούς φεουδάρχες, δίνει ο ίδιος το παράγγελμα στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Τετάρτη 10 Αυγούστου 1887. O 33χρονος 14ος Κοσταρικανός πρόεδρος Μπερνάρντο Σότο Άλφαρο, από διετίας διαδεχθείς τον πεθερό του, Πρόσπερο Φερνάντες Ορεαμούνο, αποκαλύπτει στην Πλάσα Λα Λαγούνα μαρμάρινη προτομή του προκατόχου του, έργο του Φρανσίσκο Αντόνιο Γκιγιέρμο Ντουρίνι Βασάλλι, θείου του διάσημου Ιταλοελβετού γλύπτη Φρανσίσκο Μανουέλ Ντουρίνι Κάθερες που θα ζήσει και θα εργαστεί στο Κίτο από το 1904 ως τον θάνατό του το 1970.

Η κυβέρνηση δεσμεύει την τεχνητή  λίμνη Βιγιανουέβα που υπήρχε ήδη από τον προηγούμενο αιώνα και από την οποία ονομάστηκαν Λαγούνα η παρακείμενη γειτονιά και η καινουργια πλατεία, προκειμένου να την αποξηράνει για λόγους δημόσιας υγείας το 1881.

Από την λάσπη της οι Χοσεφίνος χτίζουν κατοικίες γύρω από την πλατεία, την οποία οι αρχές θα ονομάουν Πλάσα Μορασάν προς τιμήν του Ουνδουρένιου στρατηγού που εκτελέστηκε εδώ.  

Οπότε έχουμε το οξύμωρο του αγάλματος ενός προέδρου που τασσόμενος υπέρ της ανεξαρτησίας της Κόστα Ρίκα ετοιμαζόταν να πολεμήσει εναντίον του Γουατεμαλτέκου προέδρου Χούστο Ρουφίνο Μπάρριος ο οποίος σκόπευε να επανασυστήσει το ομόσπονδο κράτος, στημένου στην πλατεία με το όνομα του προέδρου που εμάχετο για την παραμονή της Κόστα Ρίκα στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Κεντρικής Αμερικής.

Δευτέρα 19 Φεβρουαρίου 2007. Μόλις ολοκληρώθηκε η ξενάγηση στο Εθνικό Θέατρο του Σαν Χοσέ. Παίρνω την 5η Κάγιε προς βορρά και τρίτο δρόμο δεξιά στρίβω στην Αβενίδα 1Α που οδηγεί στο Πάρκε Μορασάν στη συνοικία Ελ Κάρμεν. Κάνοντας κύκλο, απέναντι από το πάρκο, στο ύψος της Κάγιε 9, συναντώ το εντυπωσιακό Εντιφίσιο Μετάλλικο, κτήριο του 1896 από σφυρήλατο σίδηρο. Σχεδιασμένο και κατασκευασμένο στο Βέλγιο, έργο του αρχιτέκτονα Σαρλ Τιριόν που το εμπνεύσθηκε από τον Πύργο του Άιφελ, έφθασε με πλοίο. Σήμερα στεγάζει την διεύθυνση της Σχολής Μπουαναβεντούρα Κορράλες, από τα παλαιότερα κοσταρικάνικα πρωτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Εξαιρετικής βικτωριανής αισθητικής είναι η Κάσα Λα Ακάσιας, κατοικία αρχών 20ου αιώνα που ανήκε στην οικογένεια του Μαξ Γουρδιάν Ρόχας, με πολύτιμα βιτρώ στην πρόσοψη. Αφιερώνω λίγη ώρα χαλάρωσης στο πάρκο και συνεχίζω για την διπλανή Πλάσα Εσπάνια που είναι ο προορισμός μου.

Τεταρτη 11 Μαρτίου 2020. Ξαναβρίσκομαι στο Σαν Χοσέ. Αυτήν την φορά το πάρκο φαίνεται διαφορετικό. Έχουν περάσει 120 ώρες αφότου πιστοποιήθηκε το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού στην χώρα, μια 49χρονη Αμερικανίδα. Από σήμερα τα μαθήματα στα πανεπιστήμια είναι διαδικτυακά ενώ την ερχόμενη εβδομάδα σταματά η φυσική παρουσία σε 317 σχολεία.

Οι αρχές προτρέπουν να μην κυκλοφορούν οι άνω των 65 ετών σε δημόσιους χώρους. Παρότι δεν της απαγορεύεται η κυκλοφορία, η τρίτη ηλικία δείχνει αξιοθαύμαστη υπευθυνότητα με αποτέλεσμα να μην βλέπω σχεδόν καθόλου μεσήλικες το πάρκο παρά μόνο παιδιά και εφήβους. Καμία σχέση με το γεμάτο κόσμο Μορασάν που είχα γνωρίσει το 2007. Σε αντίθεση με τότε που είχα μπει από την δυτική από τις 4 εισόδους, τώρα εισέρχομαι από την ανατολική, την πλευρά του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και του Εθνικού Πάρκου. Έτσι, δεν είναι το πανέμορφο Ελ Μπέσο, το «Φιλί» του Ολγέρ Βιγιέγας Κρους το πρώτο γλυπτό που συναντώ μπαίνοντας , αλλά το ύψους 1,70 άγαλμα του «Λιμπερταδόρ» Σιμόν Μπολίβαρ, ένα από τα τέσσερα αντίγραφα του αγάλματος που σχεδίασε ο Ιταλός γλύπτης Πιέτρο Τενεράνι, τα άλλα βρίσκονται Μπογκοτά, Καράκας και Αμβούργο.

Το αξιοθέατο που τραβά όμως ξανά την προσοχή μου είναι μια ροτόντα με ιωνικά κιονόκρανα, πανομοιότυπη με το Temple de l’Amour στο Ανάκτορο των Βερσαλλιών. Εγκαινιάσθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 1920, και χρησίμευσε για εξέδρα ομιλιών πολιτικών, συναυλιών Εθνικής Συμφωνικής και άλλες ορχηστρών, και επίκεντρο πολιτιστικών, λογοτεχνικών, ψυχαγωγικών, οπτικοακουστικών, γαστρονομικών και αθλητικών δραστηριοτήτων Σαββατοκύριακου στη περιοχή βορείως του κέντρου όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Τεχνών, το Transitarte, πολιτιστική εκδήλωση που ξεκίνησε το 2004 σε Πάρκο Μορασάν, Πάρκο Ισπανίας, Κήπο Ειρήνης, Ανώτατο Δικαστήριο, Εθνικό Πάρκο και Λεωφόρο Πασέο ντε λας Ντάμας.

Όπως επίσης είναι από τα επίκεντρα του εβδομαδιαίας διάρκειας φεστιβάλ Εναμοράρτε ντε σου Σιουδάδ, «Αγαπήστε την πόλη σας» που ξεκίνησε το 2010 με δωρεάν δραστηριότητες όπως ζούμπα, ξυλοπόδαρα, γιόγκα και κατασκευές. Ο Ναός της Μουσικής βρίσκεται στο σημείο όπου είχε κατασκευαστεί το 1910 ένα κομψό οκταγωνικό αρ νουβώ  περίπτερο.

Εκτός από τον Ναό της Μουσικής όμως, το πάρκο Μορασαν Έέχει και άλλα μνημεία. Την ύψους 35 εκατοστών μπρούτζινη κεφαλή του Φρανσίσκο Μορασάν, έργο του Κοσταρικανού Φερνάντο Κάλβο πάνω  σε βάθρο από σφυρήλατο τσιμέντο, χάλκινη προτομή του πολιτικού του 19ου αιώνος Μάουρο Φερνάντες Ακούνια -σχεδόν όπως απεικονίζεται στο χαρτονόμισμα των 2.000 κολόνες- που φιλοτεχνησε το 1943 ο Χουάν Πορτουγκές Φουκίνια, άλλη μία χάλκινη προτομή 70 εκατοστών του απελευθερωτή της Χιλής Μπερνάρντο Ο’ Χϊγκινς, έργο του Κοσταρικανου γλύπτη Λούις Ουμάνια Ρούις.

Στο πάρκο έχει στηθει και ένα μνημείο με αναμνηστική πλάκα για τους μαχητές και τα θύματα στον Πόλεμο του Κότο του 1921 και την επακόλουθη  Συνθήκη Συνόρων του 1941  μεταξύ Καλντερόν Γκουαρντία για λογαριασμό της Κόστα Ρίκα και Αρίας Μαδρίδ για λογαριαμό του Παναμά.

Επίσης, μπρούτζινη προτομή 75 εκατοστών του 1938 του διανοούμενου και δεύτερου προέδρου της Αργεντινής Ντομίνγκο Φαουσρίνο Σαρμιέντο, έργο του Αργεντινού Λουίς Πελόττι, το ύψους 1,5 μέτρου καθήμενο άγαλμα  του 24ου προέδρου της Κόστα Ρίκα Χούλιο Ακόστα Γκαρσία, έργο του 1962 του Ιταλού Λεόνε Τομμάσι με αλληγορικά ανάγλυφα για την δικαιοσύνη, τη σοφία, την ασφάλεια και την ειρήνη. Ακόμη, στη βορειοανατολική πλευρά το 3,5 μέτρων μπρούτζινο μνημείο του πρώην προέδρου της Κόστα Ρίκα, Ντανιέλ Οδούβερ  Κιρός, που σμίλεψε ο Ολγέρ Βιγιέγας Κρους.

Ο Οδούβερ, ο οποίος εξελέγη το 1974 εν μέσω οικονομικής κρίση, έλαβε μέτρα για την ανόρθωση της οικονομίας, συγκράτησε τον πληθωρισμό, βελτίωσε το εμπορικό ισοζύγιο και εφάρμοσε προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας του περιβάλλοντος, νομιμοποίησε το 1975 το Κομμουνιστικό Κόμμα το 1975 και επανασυνήψε το 1977 διπλωματικές σχέσεις με την Κούβα.   Προτού φύγω βγάζω μια αναμνηστική φωτογραφία μπροστά στα χρυσαφί «Φτερά του Μεξικού», γλυπτό του Μεξικανού Χόρχε Μαρίν για τους δεσμούς φιλίας Πόλης του Μεξικού και Σαν Χοσέ.