Στον εμβληματικό  Πούρα Αγκούνγκ Τζαγκατνάτα του Ντενπασάρ

78 μ.Χ. Ο Τσαστάνα, Ινδός σατράπης της Ουτζαί, ο Τιαστάνης όπως τον ονομάζει στα ελληνικά ο Πτολεμαίος στο έργο του «Γεωγραφία» , ανακηρύσσεται βασιλιάς των σατραπειών των βορειοδυτικών σατραπειών της Ινδιών, Σάκα και ξεκινά η χρονολόγηση της περιόδου Σάκα με πρώτη ημέρα την εαρινή ισημερία του 78. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η περίοδος Σάκα ξεκινά με την ανάρρηση την ίδια χρονιά του Κανίσκα στον θρόνο της αυτοκρατορίας των Κοσσανών η οποία καταλαμβάνει εδαφη που  δύο χιλιετίες μετά θα αντιστοιχούν στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Νεπάλ και την Βόρεια Ινδία.

Αναφορές στην απαρχή της περιόδου Σάκα υπάρχουν μέχρι και στο Μπαλί. Τον 1ο αιώνα μ.Χ. έχουμε τις πρώτες επιρροές των Ινδών στο Ινδονησιακό Αρχιπέλαγος. Περί το 400 μ.Χ. αναδύονται Ινδουιστικά βασίλεια στην Δυτική Ιάβα και το Βόρνεο. Στις αρχές 16ου αιώνος, όταν το Ισλάμ επεκτείνεται στην Ιάβα, οι Ινδουιστές του νησιού, αριστοκρατία, διανόηση και καλλιτέχνες καταφεύγουν στο Μπαλί όπου κυβερνούν οι Βραχμάνοι του Γκέλγκελ, οπότε ξεκινά η χρυσή εποχή του Μπαλί.  

Αντίθετα με τη Ινδία, ο Ινδουισμός στο Μπαλί, ως επίσημη θρησκεία, εμπεριέχει στοιχεία ανιμισμού, καθώς πέραν της βασικής θεϊκής τριάδος Μπράμα, Σίβα και Βισνού τους οποίους οι Μπαλινέζοι θεωρούν τρεις όψεις του μοναδικού θεού, οι ντόπιοι λατρεύουν ακόμη τον Σανγκυάνγκ Γουίντι ή Ασίντυα, τον Ύψιστο θεό του οποίου εκδηλώσεις αποτελούν οι άλλοι θεοί του ινδουιστικού πανθέου, όπως επίσης λατρεύουν τους ντέβα ως προγονικές εφέστιες θεότητες και ιδρυτές των χωριών τους.

Δευτέρα 20 Νοεμβρίου 1961. Δύο χρόνια μετά την ίδρυσή της, η Κοινότητα Ινδουιστών της Ινδονησίας αποφασίζει ελλείψει λατρευτικού χώρου την κατασκευή ναού.

Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 1963. Ο κυβερνήτης του Μπαλί, Ανάκ Αγκούνγκ Μπάγκους Σουτέτζα, εγκρίνει την ανέγερση ναού με την ονομασία Πούρα Αγκούνγκ Τζαγκατνάτα.

Δευτέρα 13 Μαΐου 1968. Εορτάζεται η Πουρνάμα Τζυέστα. Πουρνάμα σημαίνει πανσέληνος και Τζυέστα είναι ο 11ος μήνας του σεληνιακού μπαλινέζικου ημερολογίου Σάκα. Μετά την αιματηρή περίοδο που ακολούθησε το κίνημα της 30ης Σεπτεμβρίου 1965 και τις σφαγές σε Ιάβα και Μπαλί που ανέστειλαν τις εργασίες, και ύστερα από τμηματικές αποπερατώσεις, εγκαινιάζεται ο ναός.

Παρασκευή 3 Ιουνίου 2016. Αφιερώνω την σημερινή μου τελευταία ημέρα στο Μπαλί προτού αναχωρήσω για Ιάβα, σε βόλτα στην πρωτεύουσα Ντενπασάρ. Αργά το μεσημέρι περιπλανώμαι στην ιστορική πλατεία Πουπουτάν όπου τιμάται η αποστολή αυτοκτονίας του  30χρονου βασιλιά του Μπαντούνγκ, Γκούστι Νγκούραχ Μάντε Αγκούνγκ  και των αυλικών του το 1906 όταν αντιμετώπισαν τον Ολλανδικό αποικιακό στρατό. Συναντώ ένα ολλανδικό ρολόι με καμπάνα του 1930, κληρονομιά της εποχής τη αποικιοκρατίας. Το μεγαλοπρεπές γρανιτένιο άγαλμα του τετραπρόσωπου θεού της δημιουργίας Τσατούρ Μούκα, του Μπράμα των Ινδών που δεσπόζει σε ύψος εννέα μέτρων στην ίδια διασταύρωση με το Ολλανδικό Ρολόι, στους δρόμους Γκάτζα Μάντα, Σουραπάτι, Ουνταγιάνα και Βέτεραν, μπροστά στο γραφείο του δημάρχου. Περνάω και από τον ναό Πούρα Ντέσα Λαν Πούχε Πεκραμάν.

Λόγο μετά τις τρεισήμιση φθάνω στην Πούρα Αγκούνγκ Τζαγκατνάτα Κότς, στην ανατολική πλευρά της πλατείας Πουπουτάν Μπαντούνγκ, δίπλα στο Μουσείο του Μπαλί. Διαβαίνω την τυπική μπαλινέζικη είσοδο τσάντι μπέτα, την «διχοτομημένη πύλη» με δύο λέοντες όπως συνηθίζεται εκατέρωθεν. Ο ναός παραμένει 24 ώρες ανοικτός. Για να μπω, νοικιάζω ένα ασπρόμαυρο καρώ σαρόνγκ, εκείνο το μεγάλο κομμάτι υφάσματος που τυλίγεται στην μέση και το φορούν από Αραβική Χερσόνησο και Αφρικανικό Κέρας μέχρι Ειρηνικό και κυρίως στην ινδική υποήπειρο.

Πρόκειται για το εμβληματικότερο και επιβλητικότερο αξιοθέατο του Ντενπασάρς, αποτελεί άλλωστε τον μεγαλύτερο ναό του νησιού. Το πρώτο που μου προκαλεί εντύπωση είναι η απόλυτη ησυχία και η γαλήνια ατμόσφαιρα.
Η λατρεία του Σανγκυάνγκ Γουίντι στον οποίον είναι αφιερωμένος ο ναός προσομοιάζει περισσότερο σε μονοθεϊστική θρησκεία, παρά πολυθεϊστική. Αυτό εξηγείται ακόμη και πολιτικά. Οι 9 στους 10 κατοίκους της Ινδονησίας είναι μουσουλμάνοι. Έτσι, το ισλαμοκρατούμενο υπουργείο Θρησκευμάτων αναγνωρίζει ως επίσημες θρησκείες μόνο τις  μονοθεϊστικές. Οι πολυθεϊστές δεν έχουν δικαιώματα, δεν θεωρούνται καν πολίτες ούτε ψηφίζουν. Ετσι, οι Μπαλινέζοι Ινδουιστές, μόλις 1,7% του πληθυσμού της χώρας, προσάρμοσαν το δόγμα τους με τρόπο ώστε να καλύπτουν τα κριτήρια των αρχών για να θεωρούνται μονοθεϊστική θρησκεία και να γίνονται επισήμως αποδεκτοί.

Η Αγκούνγκ Τζαγκατνάτα Κότς χτίστηκε με προσανατολισμό στα δυτικά προς το όρος Αγκούνγκ, το ανάκτορο όπου κατοικούν οι θεοί, κάτι σαν τον Όλυμπο του Μπαλινέζικου Ινδουισμού. Το συγκρότημα περικλείει ένα περίτεχνο κεντρικό ιερό ανάμεσα σε μια καταπράσινη αυλή φυλασσόμενη από πέτρινα είδωλα. Το εσωτερικό του απεικονίζει περιστατικά με τον Σανγκυάνγκ Γουίντι  και άλλους Ινδουιστές θεούς.

Πούρα είναι η ονομασία των ινδουιστικών ναών του Μπαλί, του «Νησιού των Χιλίων Πούρα». Η ονομασία προέρχεται από το σανσκριτικό «πουρ», πόλη, συνήθως οχυρή, αλλά και ανάκτορο. Στα Μπαλινέζικα το πούρα έγινε ναός και το πούρι ανάκτορο. Σε αντίθεση με τους στεγασμένους  ναούς της Ινδίας, τα μαντίρ, εδώ είναι υπαίθριοι.

Το σομόν χρώματος κεντρικό ιερό έχει μεν την μορφή πύργου «μερού», από το ινδουιστικό Όρος Μερού, τον άξονα του κόσμου, είναι ωστόσο τύπου «Παντμάσανα» διαιρούμενο σε τρία μέρη. Χαμηλά ο Κόσμος των Δαιμόνων Μπουρ Λόκα, στο μέσον ο Κόσμος των Ανθρώπων Μπούβα Λόκα και ψηλά ο Κόσμος των Θεών Σγουάχ Λόχα. Στην κορυφή βρίσκεται ο θρόνος που προορίζεται για το Ύψιστο Θεό.

Παρατηρώντας το πέτρινο γεφύρι της τάφρου με τους περίτεχνα σκαλισμένους βατράχους και άνθη λωτών και τις σκηνές της Ραμαγιάνα και της Μαχαμπαράτα στους τοίχους, απολαμβάνω και την γαλήνια ατμόσφαιρα η οποία θα μου λείψει από αύριο που θα βρίσκομαι στην πολυπληθή Ιάβα.