Βομβάη. Ο σταθμός της Βικτωρίας.

Φθάνοντας σε μία μεγαλούπολη, τα στάνταρ αξιοθέατα που επιδιώκω να επισκεφθώ είναι τα μουσεία της, οι κυριότεροι ναοί της, οι αγορές της, η κεντρική πλατεία, τα δημόσια κτίρια και, όταν υπάρχουν, η όπερα και ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός. Δεν έχουν βέβαια όλες οι μεγαλουπόλεις σιδηροδρομικό σταθμό, το τραίνο απουσιάζει σε χώρες όπως λ.χ της Λατινικής Αμερικής, αλλά είναι συνηθισμένο στην Κεντρική Ευρώπη και την Ασία.
Ο λόγος που επισκέπτομαι τους σιδηροδρομικούς σταθμούς είναι διπλός. Πέραν του αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, εκεί είναι κατά κύριο λόγο όπου συγχρωτίζονται οι διαφορετικοί κόσμοι μιας χώρας και μπερδεύονται οι αύρες της πόλης και της επαρχίας. Όσο δε μεγαλύτερη είναι η γκάμα των μικρόκοσμων μιας πόλης τόσο περισσότερες και οι αντιθέσεις και τόσο μεγαλύτερο και το ενδιαφέρον που παρουσιάζει ο σταθμός. Γι αυτούς τους πολλούς μικρόκοσμους, όπως ασφαλώς και για την αρχιτεκτονική του, ο «Βικτώρια Τέρμινους» της Βομβάης είναι ένας από τους σταθμούς εκείνους που με ενθουσιάζουν όσο πολύ λίγοι και το ίδιο πιστεύω νιώθουν και οι υπόλοιποι επισκέπτες του.
Ο σταθμός, αν μη τι άλλο, είναι και ο ορισμός της  «Γοτθικής Βομβάης» με τον Αναγεννησιακό Βικτωριανό ρυθμό του, με τα Ινδο-Σαρακήνικα στοιχεία, τα τόξα, τις καμάρες, τα διακοσμητικά σιδερένια και ορειχάλκινα κιγκλιδώματα, τα ξυλόγλυπτα στο εσωτερικό του, ακόμη και τα γκαργκόιλς, αυτά τα φανταστικά τέρατα που χρησιμεύουν ως υδρορροές.
Τόσο η αφορμή της ονοματοδοσίας του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού της Βομβάης όσο και η πρώτη ημέρα της λειτουργίας του, στις 20 Ιουνίου 1887, αρκούν να προϊδεάσουν κάποιον για την μεγαλοπρέπειά του, μιας και η ημερομηνία αυτή συνέπεσε με το Χρυσό Ιωβηλαίο –τα 50 χρόνια στον θρόνο- της βασίλισσας Βικτωρίας. Και δικαίως, ανακηρύχτηκε από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ο αρχιτέκτονας μηχανικός που τον σχεδίασε, ο Φρέντερικ Ουίλλιαμ Στήβενς, ήταν ο εμπνευστής πολλών ακόμη σημαντικών κτιρίων της Βομβάης, όπως λόγου χάριν τα γραφεία της Bombay Baroda and Central India Railway (BBCIR). Ο ίδιος ταξίδευσε επί 10 μήνες σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις προκειμένου να μελετήσει τους σιδηροδρομικούς τους σταθμούς προτού αρχίσει η ανέγερση του σταθμού της Βομβάης.
Ο Βικτώρια Τέρμινους, ο Βι-Τι όπως τον έχω ακούσει από τους ταξιτζήδες, από περαστικούς, από ντόπιους εν γένει, εξυπηρετεί καθημερινώς τρία εκατομμύρια επιβάτες. Βρίσκεται στο Μπόρι Μπούντερ που θα πει «Λιμάνι με τα Σακιά» και  μετονομάστηκε κατόπιν απαιτήσεων των εθνικιστών τον Μάρτιο του 1996 σε Τσατραπάτι Σιβάτζι Τέρμινους (Σι Ες Τι όπως επίσης αναφέρεται εν συντομία από τους ντόπιους) παίρνοντας το όνομά του από τον βασιλιά της Μαχαράστρα και της Ινδίας του 17ου αιώνα. Θυμίζει μεν στον σχεδιασμό τον σιδηροδρομικό σταθμό του Αγίου Παγκρατίου στο Λονδίνο, με στοιχεία του ύστερου Μεσαίωνα, παραμένει ωστόσο κάτι το μοναδικό και εντυπωσιακό. Επάνω στον θόλο του, σε ύψος 100 μέτρων, δεσπόζει μια γυναικεία φιγούρα, η «Κυρία της Προόδου» με μία δάδα στο δεξί της χέρι και έναν ακτινωτό τροχό στο αριστερό.
Όσο εντυπωσιακός είναι ο σταθμός από έξω, άλλο τόσο επιβλητικός είναι και μέσα. Μόνο η οροφή του, περισσότερο παραπέμπει σε καθεδρικό ναό παρά σε σιδηροδρομικό σταθμό. Οι στεγασμένες κάτω από ατσάλι και γυαλί οροφή αποβάθρες του, φθάνουν σε μήκος τα 400 μέτρα. Ακόμη και αν είχε κάποιος λίγες, ελάχιστες, ώρες στην διάθεσή του να δει την Βομβάη σίγουρα θα έπρεπε να δει τον Βικτώρια Τέρμινους. Και αν ήταν τυχερός, όπως υπήρξα και εγώ την τρίτη μου φορά στην πόλη, θα μπορούσε να πετύχει και γυρίσματα ταινίας του Μπόλλυγουντ μέσα στον σταθμό. Κάμερες, ηθοποιούς, σκηνοθέτες, φωτισμό και εκατοντάδες κόσμο ολόγυρα να παρακολουθεί τα απογευματινά γυρίσματα στον σταθμό που συνέθεταν και αυτά ακόμη μία τυπική εικόνα Ινδίας…

Κείμενο – φωτογραφία: Zalmoxis