«Οι εραστές του επάνω ορόφου» (Ουταμάρο Κιταγκάβα, 1788)

Το πολυτελές άλμπουμ έγχρωμης ξυλογραφίας «Ποίημα του Μαξιλαριού» («Ούτα Μακούρα») του Ουταμάρο Κιταγκάβα (1753 – 1806) κατορθώνει να ξεφεύγει από τα στερεότυπα της Ιαπωνικής (και όχι μόνο της Ιαπωνικής) ερωτικής τέχνης και να αποτελεί από μόνο του ολόκληρο κεφάλαιό της.
Κύριο χαρακτηριστικό του είναι η ανάδειξη ιδιαίτερων εκφράσεων και πτυχών του αισθησιασμού, με τα ζευγάρια ιδωμένα από χαμηλό ύψος, συχνά από κοντινή απόσταση, τόση ώστε συχνά τα σώματα να μην χωρούν στον πίνακα, αλλά και εστιάζοντας σε εύγλωττες λεπτομέρειες. Όχι άδικα, το άλμπουμ αυτό θεωρείται από τα «ερωτικά» αριστουργήματα της σχολής Ουκίγιο-ε .
Στο συγκεκριμένο έργο του 1788 «Οι εραστές του επάνω ορόφου» ο πίνακας είναι «γεμάτος» με 2 ανθρώπινα σώματα.
Μια πρωτοτυπία είναι ότι σε αντίθεση με άλλους ερωτικούς πίνακες εκείνης της εποχής, δεν φαίνονται τα πρόσωπα των εραστών. Βλέπουμε μόνο το μάτι του άνδρα και μόνο την πλάτη της γκέισας.
Μια δεύτερη πρωτοτυπία είναι η γωνία από την οποία φαίνεται το ζευγάρι, σαν να βρίσκεται ο θεατής ελαφρώς χαμηλότερα από αυτό.
Άλλη μια ιδιαιτερότητα είναι η ανάδειξη του αισθησιασμού μέσα από διαφανή ρούχα όπου «ζωγραφίζονται» αριστερά οι καμπύλες του ποδιού, μέσα από χρώματα και από ρούχα που έχουν πλέον χαλαρώσει.
Η ματιά φαίνεται τόσο κοντινή ώστε τα σώματα να μην χωρούν στην εικόνα.
Ευρηματική είναι και η παρουσίαση του ανδρικού ματιού, το οποίο απεικονίζεται έκθαμβο και από την ομορφιά της γκέισας (και ενώ το βλέμμα του συναντιέται από κοντινή απόσταση με το δικό της) και από το δέρμα που αποκαλύπτεται και που το θαυμάζει μέσα από τα δάχτυλα καθώς αγγίζουν έναν υπέροχο γυναικείο λαιμό. Τα κεφάλια και οι λαιμοί είναι άλλωστε τα σημεία του σώματος όπου επικεντρώνεται ο καλλιτέχνης, ο οποίος πιθανότατα είναι το ίδιο το μοντέλο σε μια ασυνήθιστη αυτοπροσωπογραφία.
Στην βεντάλια που φαίνεται είναι γραμμένο ένα ποίημα του Γιαντόγια-νο Μεσιμόρι:
Hamaguri ni
Hashi o shikka to
Hasamarete
Shigi tachikanuru
Aki no yūgure
(«Το ράμφος πιάστηκε
στο κέλυφος του στρειδιού.
Το μπεκατσίνι δεν μπορεί
να πετάξει μακρύτερα
από μια φθινοπωρινή βράδυ»)
Τα τελευταία χρόνια, οι κριτικοί, χωρίς να παραγνωρίζουν την τεράστια αξία του Ουταμάρο, δεν αποσιωπούν το ότι ο καλλιτέχνης εξιδανικεύει την ζωή των γκεϊσών χωρίς καμία αναφορά στις όχι πάντα «ευχάριστες» συνθήκες στις οποίες ζούσαν.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, αυτό δεν μειώνει την αξία του έργου του Ουταμάρο όπως στον συγκεκριμένο πίνακα που ξεχειλίζει από αισθησιασμό και δεν θεωρείται άδικα ως «καλλιτέχνης που αγάπησε τις γυναίκες». Δεν είναι τυχαίο που ανάμεσα στους θαυμαστές και στους συλλέκτες των έργων του Ουταμάρο Κιταγκάβα περιλαμβάνονταν ο Μπωντλαίρ, ο Μανέ, ο Μονέ και ο Τουλούζ Λωτρέκ ούτε βεβαίως το ότι επηρέασε πολλούς Ευρωπαίους ιμπρεσιονιστές.