Έβλεπα απόψε σε dvd το “Dil Se” (σε ελληνική απόδοση «μέσα από την καρδιά μου»). Μια ταινία ινδικής παραγωγής του 1998, σε σκηνοθεσία του (52χρονου σήμερα) Mani Ratnam, η οποία γυρίστηκε στην Hindi και μεταγλωττίστηκε σε άλλες τρεις ινδικές διαλέκτους, Tamil (μητρική γλώσσα του σκηνοθέτη, καθώς γεννήθηκε στο Madurai) Telugu (δραβιδική γλώσσα ομιλούμενη στο κρατίδιο της Andhra Pradesh) και Malayalam (γλώσσα της Kerala). Μάλιστα, ο Ratnam ετοιμάζει άλλες δύο ταινίες για την επόμενη σαιζόν στις οποίες θα πρωταγωνιστεί η Aishwarya Rai (12 χρόνια μετά το «Iruvar» του ίδιου σκηνοθέτη) και στην μία μάλιστα θα συμπρωταγωνιστεί με τον σύζυγό της Abishek Bachchan.

Πρόκειται για μια ταινία η οποία συνάρπασε αλλά και σοκάρισε τους κινηματογραφόφιλους. Τους συνάρπασε για πολλούς λόγους όπως:

Πρώτον, για τις υπέροχες τοποθεσίες όπου έγιναν τα γυρίσματα είτε μέσα στην Ινδία (Kashmir, Assam, Delhi, Kerala) είτε εκτός (Bhutan) τα οποία ανέδειξε αριστουργηματικά η φωτογραφία του βραβευμένου για τη δουλειά του αυτή Santosh Sivan.

Δεύτερον, για το καστ. Ο μεγαλύτερος Ινδός σταρ της τελευταίας δεκαετίας Shahrukh Khan πρωταγωνιστεί σε έναν ακόμη ρόλο τραγικού ήρωα, η όμορφη Manisha Koirala «σκοτεινή» αινιγματική στο ρόλο της αυτονομίστριας επαναστάτριας / τρομοκράτισσας και η πρώτη –θριαμβευτική- εμφάνιση της «λαμπερής» Preity Zinta σε ένα απόλυτο κοντράστ χαρακτήρα με την Koirala, καθώς εμφανίζεται ως «φωτεινή» απαστράπτουσα και καλοπροαίρετη θετική ηρωίδα (με «σήμα κατατεθέν» το χαρακτηριστικό πηγαίο και άμεσο γέλιο της).

Τρίτον, για τα τραγούδια του σύγχρονου «θρύλου» της μουσικής Bollywood, A.R. Rahman.

Τέταρτον, για την εκπληκτική χορογραφία της Farah Κhan και ειδικά για το «Chhaiyan Chhaiyan» κομμάτι το οποίο είναι από τα πιο συναρπαστικά χορευτικά, με συγχρονισμένες κινήσεις του πρωταγωνιστή και του μπαλέτου πάνω στην οροφή ενός τραίνου εν κινήσει!

Πέμπτον, για τα ιδιαίτερα πολιτικά μηνύματα της ταινίας (όπως π.χ. με την εγκατάλειψη της επαρχίας, ανάλογα με αυτά που λέμε και εδώ πως «Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα» ή με το αδιαμφισβήτητο δίκιο που μπορεί να έχει ένας αποκαλούμενος ως «τρομοκράτης»).

Εύλογα λοιπόν για τους παραπάνω λόγους -και όχι μόνο γι αυτούς- η ταινία μπήκε το 1998 (η πρώτη ινδική η οποία κατάφερε κάτι τέτοιο) στο Top 10 του βρετανικού Box Office.

Από την άλλη μεριά όμως, η «συμπάθεια» με την οποία βλέπει η ταινία τους «τρομοκράτες» (καθώς μάλιστα ανέβηκε το 1998, μια χρονιά – ορόσημο για τον ινδικό εθνικισμό, λόγω Kashmir, πυρηνικών δοκιμών από Ινδία και Πακιστάν, εθνικιστικών τόνων από την κυβέρνηση, κ.λπ.) και το απροσδόκητο φινάλε της ταινίας, σοκάρισαν τους θεατές.

Η υπόθεση του έργου έχει πάνω κάτω ως εξής:

Ο Amar Varma (Shahrukh Khan) είναι ένας δημοφιλής δημοσιογράφος του ραδιοφωνικού σταθμού του Δελχί ΑΙR (All India Radio) ο οποίος τα έχει όλα: μια καλή οικογένεια (μητέρα, γιαγιά, αδέλφια) καλούς φίλους, είναι δημοφιλής, έχει μια καλή εργασία και μια καθώς πρέπει καταγωγή. Ένα παγωμένο βροχερό βράδυ (η αρχή της ταινίας) αναχωρεί για ρεπορτάζ στις Βορειοανατολικές επαρχίες και ενώ εύχεται το τραίνο να μην περάσει από γέφυρες που να έχει κατασκευάσει κανένας απατεώνας εργολάβος…

Το θέμα του ρεπορτάζ είναι το πώς βλέπουν τα 50 χρόνια από την ινδική ανεξαρτησία οι ντόπιοι.

Στον σταθμό γνωρίζει την μυστηριώδη Meghna (Manisha Koirala) η οποία όσο αυτός προσπαθεί να της πιάσει κουβέντα, άλλο τόσο αυτή τον αποφεύγει συστηματικά. Μόλις προθυμοποιείται να την κεράσει ένα τσάι για την κρύα νύχτα, αυτή εξαφανίζεται.

Αργότερα την ξανασυναντά, όμως αυτή προσποιείται πως δεν τον θυμάται καν. Ο Amar όμως έχει θαμπωθεί από την ομορφιά της και την έχει ερωτευτεί κεραυνοβόλα. Έτσι, προσπαθεί να μάθει γι αυτήν όσο το δυνατόν περισσότερα. Πληροφορείται λοιπόν δωροδοκώντας τον υπάλληλο των τοπικών τηλεπικοινωνιών ,πως αυτή σχεδιάζει να επισκεφτεί το κρατίδιο του Ladakh. Την ακολουθεί εκεί με πρόσχημα ένα ρεπορτάζ για τα τοπικά έθιμα, όμως αυτήν τον προειδοποιεί να πάψει να την παρακολουθεί προφασιζόμενη δήθεν πως είναι παντρεμένη. Λίγο αργότερα, δύο γνωστοί της άνδρες ξυλοκοπούν άγρια τον ερωτευμένο δημοσιογράφο και τον εγκαταλείπουν αιμόφυρτο σε ένα δάσος.

Αφού εντοπιστεί από κάποιους περαστικούς και νοσηλευτεί, την ξανασυναντά σε ένα τοπικό λεωφορείο όπου αυτή –προς έκπληξή του- συστήνεται στους αστυνομικούς που διενεργούν μια έρευνα ρουτίνας μεταξύ των επιβατών, ως σύζυγος του Amar. Το λεωφορείο παθαίνει βλάβη στη διαδρομή και έτσι οι επιβάτες αναγκάζονται να πεζοπορήσουν επί διήμερο στο οποίο ο Amar και η Meghna έρχονται σταδιακά όλο και πιο κοντά, καθώς έχοντας αυτή δηλώσει «σύζυγος» ενώπιον των επιβατών δεν θέλει να κινήσει υποψίες με το να συνεχίσει να τον αποφεύγει. Η Meghna του λέει λοιπόν πως οι δύο άνδρες που τον ξυλοκόπησαν είναι οι αδελφοί της. Σταδιακά ακολουθεί μία ψυχολογική και συναισθηματική προσέγγιση των δύο, σε σημείο που τουλάχιστον να «σπάσει ο πάγος».

Το επόμενο πρωινό, ενώ έχουν κατασκηνώσει σε κάποια χαλάσματα, η μυστηριώδης συνταξιδιώτισσα του Amar εξαφανίζεται για ακόμη μία φορά.

Επιστρέφοντας στο Δελχί, ο Amar συμφωνεί να προχωρήσει σε γάμο με την Preeti (Preity Zinta) προφανώς για να ξεχάσει την Meghna. Αυτή είχε ήδη μια ερωτική απογοήτευση, εκείνος της εκμυστηρεύεται τι συνέβη στο Ladakh και στον διάλογο που έχουν πληροφορούμαστε πως σύμφωνα με τις στατιστικές, το 80% των νέων έχουν προγαμιαίες σχέσεις, κάτι που δεν συνάδει με την εικόνα της συντηρητικής κοινωνίας που δίνει στον έξω κόσμο η Ινδία.

Την ημέρα των αρραβώνων, εμφανίζεται στην πατρική του κατοικία η Meghna ζητώντας φιλοξενία και μια οποιαδήποτε εργασία γιατί δεν έχει που να μείνει. «Όλως τυχαίως», μιλώντας στον Amar για τα προσόντα και την προϋπηρεσία της, ουσιαστικά του περιγράφει μια ειδικότητα και μια προϋπηρεσία ικανή να της προσφέρει -με τη μεσολάβησή του εννοείται- μια θέση, έστω και προσωρινή, στον All India Radio.

Στο σημείο αυτό, μαθαίνουμε πως η Meghna ανήκει σε μια τρομοκρατική οργάνωση η οποία σχεδιάζει να σκοτώσει τον Ινδό πρωθυπουργό κατά την παρέλαση σε μία από τις δύο εθνικές εορτές της χώρας (η άλλη είναι στις 15 Αυγούστου η «Ημέρα της Ανεξαρτησίας») και συγκεκριμένα στην πλατεία Connaught (η κεντρική πλατεία στο Νέο Δελχί) κατά την 50η επέτειο της Ημέρας της Ινδικής Δημοκρατίας (26 Ιανουαρίου 1997).

Ο Amar ανακαλύπτει μέσα από μια σειρά ενδείξεων και συμπτώσεων (όπως π.χ. με τη συνάντησή του με έναν από τους δύο αδελφούς της Meghna, τον οποίο τον `κυνηγά στους δρόμους και στο μετρό του Νέου Δελχί, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να πέσει σε ένα μπλόκο της αστυνομίας και να αυτοκτονήσει καταπίνοντας το χημικό όπλο που έφερε πάνω του (Potassium Cyanide) για την εκτέλεση του σχεδίου της 26ης Ιανουαρίου) το σχέδιό της και στην προσπάθειά του να την μεταπείσει την «ανακρίνει» σε ανοικτό χώρο και αρχίζει να ψάχνει στα ρούχα της μήπως μεταφέρει εκρηκτικά. Αυτήν του την κίνηση την αντιλαμβάνεται ένας αστυφύλακας ως σεξουαλική παρενόχληση και τον συλλαμβάνει, με αποτέλεσμα η Meghna να διαφύγει. Καθώς αφήνεται ελεύθερος παρακολουθείται για δεύτερη φορά από τα υπόλοιπα αδέλφια και συντρόφους της Meghna και ξυλοκοπείται πάλι.

Ξαναβρίσκει την επομένη την Meghna, της κάνει ερωτική εξομολόγηση λέγοντάς της πως καταλαβαίνει πως κι εκείνη είναι ερωτευμένη μαζί του. Την τραβά στη αγκαλιά του και την παρακαλεί να φύγουν κάπου μαζί. Αυτή του φωνάζει να μείνει μακριά της και να μην την αγγίξει, αυτός συνεχίζει να της φωνάζει επιμένοντας (σε μια διφορούμενη ερμηνεία) «να τον πάρει μαζί του» και «να φύγουν μαζί». Τότε, αυτή παραδέχεται πως κι εκείνη είναι ερωτευμένη μαζί του, αλλά αγκαλιάζοντάς τον, αυτός με το σώμα του, χωρίς να το ξέρει, ενεργοποιεί τα εκρηκτικά που κρύβει κάτω από το φόρεμά της και έτσι ανατινάζονται. Το «Κόλπο του σκηνοθέτη» είναι σε αυτή τη σκηνή πολλαπλό. Μήπως το κήρυγμα του Amar ότι οι αθώοι πολίτες που θα σκοτώνονταν από τα εκρηκτικά δεν θα έφταιγαν σε τίποτε, έπιασε τόπο; Μήπως ήταν ένα λάθος της στιγμής της Meghna; Μήπως τελικά ο έρωτας μεταξύ ενός θύματος της κρατικής τρομοκρατίας που αποφάσισε να δράσει με ένοπλη βία και ενός εκπροσώπου του συστήματος (και μάλιστα γιος αξιωματικού) ήταν αδιέξοδος;

Η απάντηση εν προκειμένω δίνεται αλληγορικά με τους στίχους του τραγουδιού «Satrangi Re» όπου περιγράφονται τα «επτά στάδια του έρωτα» σε ανάλογες περιπτώσεις:

Hub (έλξη)

Uns (ξελόγιασμα)

Ishq (αγάπη)

Aquidat (σεβασμός)

Ibaadat (λατρεία)

Junoon (πάθος)

Maut (θάνατος).

Η ταινία υπήρξε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και πήρε καλές κριτικές και βραβεία, όπως ειδική αναφορά στο Διεθνές Φεστιβάλ του Βερολίνου το 1999 «Ασημένιο Λωτό» στην Ινδία και άλλα ακόμη βραβεία για την σκηνοθεσία (Mani Ratnam) τη μουσική (A.R. Rahman) τη φωτογραφία (Santosh Sivan) για την πρωτοεμφανιζόμενη ηθοποιό (Preity Zinta) τη χορογραφία (Farah Khan) κ.λπ.

Στο έργο ακούγονται αρκετά ενδιαφέροντα τραγούδια: “Chhaiyan Chhaiyan”, «Jiya Jale», «Dil Se Re», «E Ajnabi», «Thayya Thayya» και «Satrangi Re».

Το Chaiyya Chaiyya είναι μάλιστα και ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια του Bollywood στα τελευταία χρόνια και ακουγόταν και στη αμερικανική ταινία «Inside Man».

Οι «πολιτικές ενστάσεις» που διατυπώθηκαν τράβηξαν ακόμη περισσότερο το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Πολλοί κριτικοί και πολιτικοί αναλυτές ασχολήθηκαν με τα πολιτικά νοήματα της ταινίας με ευθέως επικριτική διάθεση. Δεν τους ικανοποιούσε καθόλου η ωραιοποίηση όπως θεωρούσαν του χαρακτήρα των «τρομοκρατών» ή η εκλογίκευση και διατύπωση των επιχειρημάτων τους. Για παράδειγμα, στην ταινία, ο Αmar αντιδρά στα σχόλια που διατυπώνονται από πολίτες για τους τρομοκράτες λέγοντας με φυσικότητα πως «είναι και αυτοί πολίτες» οι οποίοι τυχαίνει να έχουν εξαγριωθεί.

Οι δηλώσεις των κατοίκων των Βορειοανατολικών επαρχιών στο μικρόφωνο του All India Radio πως το Δελχί τους έχει ξεχάσει, πως ζουν μέσα στην εξαθλίωση, πως τους κακομεταχειρίζονται, επιχειρήματα τα οποία οι τρομοκράτες -ή επαναστάτες, ανάλογα πως θα τους δει κάποιος- επαναλαμβάνονται και με κάποια «φλας μπακ» με τις βιαιότητες του επίσημου κράτους, επίσης «ενόχλησαν».

Στο έργο δεν γίνεται αναφορά ποιοι είναι οι αυτονομιστές αντάρτες. Άλλοι βλέπουν Kashmir, άλλοι Arunachal Pradesh και τους αντάρτες του Εθνικού Σοσιαλιστικού Συμβουλίου Nagalim (NSCN).