ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ

Γύρος της Κεντρικής Αμερικής: Οδοιπορικό σε αμμουδιές, τροπικά δάση, ηφαίστεια, αποικιακές πόλεις και ινδιάνικα χωριά

San Pedro - Belize

Δεν ήταν και λίγοι οι λόγοι οι οποίοι αποθάρρυναν στις προηγούμενες δεκαετίες τους ευρωπαίους ταξιδιώτες να επιλέξουν ως τόπο διακοπών τους την Κεντρική Αμερική (υψηλοί δείκτες εγκληματικότητας, εμφύλιοι πόλεμοι, μαλάρια, κ.λπ.). Ωστόσο, άλλοι τόσοι λόγοι, αν όχι και περισσότεροι, την καθιστούν σήμερα ελκυστικό τόπο διακοπών: φύση, πολιτισμός, ιστορία, μνημεία και αξιοθέατα προστίθενται στο ανατιμημένο ευρώ έναντι του δολαρίου (ζώνη του οποίου αποτελεί η περιοχή) και στην αυξανόμενη εξωστρέφεια των Ελλήνων που βρίσκει πλέον πεδίο ταξιδιωτικής έκφρασης ευρύτερο της Ευρώπης, της Μεσογείου και των παραδοσιακά «εύκολων» προορισμών . Όμως, το ότι ακόμη δεν έχει καθιερωθεί ως τέτοιος («εύκολος προορισμός») αυτό ακριβώς είναι που προσδίδει – όπως ομολογούν πολλοί ταξιδιώτες – επιπλέον γοητεία στη συγκεκριμένη γωνιά του «Νέου Κόσμου» με χώρες ολόκληρές να είναι τουριστικά παρθένες (π.χ. Ονδούρα).

Antigua, Arco de Santa Catarina, Guatemala

Βρέθηκα το 2007 στην κεντρική Αμερική (έτσι ορίζεται η περιοχή που την απαρτίζουν οι νότιες επαρχίες του Μεξικού, το Μπελίζ ή πρώην Βρετανική Ονδούρα, η Γουατεμάλα, το Σαλβαδόρ, η Ονδούρα, η Νικαράγουα, η Κόστα Ρίκα και ο Παναμάς) και όπως διαπίστωσα, στα «συν» της ευρύτερης περιοχής περιλαμβάνονται οι σπάνιες φυσικές ομορφιές της, οι εναλλαγές της αποικιακής αρχιτεκτονικής με το ινδιάνικο στοιχείο, οι πολιτισμικές παραδόσεις, η ως πρόσφατα ταραγμένη και με πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά πολιτική ζωή η οποία ακόμη σφραγίζει την καθημερινότητα των ανθρώπων και το χαμηλό κόστος ζωής. Βέβαια, δεν είναι και ο πιο «εύκολος» προορισμός για τον ταξιδιώτη για ένα πλήθος λόγων, από την έλλειψη τουριστικής κουλτούρας (π.χ. στην πρωτεύουσα της Ονδούρας Τεγκουσιγκάλπα ήταν σχεδόν αδύνατο να ανταλλάξω ευρώ, ούτε καν στην κεντρική τράπεζα) μέχρι την εκνευριστική μανία πολιτών και αρχών με την ασφάλεια (είναι ενδεικτικό ότι στη Μανάγκουα της Νικαράγουας, αλλά και σε άλλες κεντροαμερικανικές πρωτεύουσες για να μπει λ.χ. ένα πελάτης σε τραπεζικό κατάστημα, απαγορεύεται να φοράει καπέλο, γυαλιά – ακόμη και μυωπίας – να φέρει κινητό ή φωτογραφική μηχανή και είναι υποχρεωμένος να τα τοποθετείς ειδικές θυρίδες ασφαλείας). Στις δυσκολίες θα πρέπει να προστεθούν και άλλα παραδείγματα, όπως π. χ. οι κάκιστες συνθήκες οδικής κυκλοφορίας (βρέθηκα σε λιγότερο από δύο μήνες σε 2 τρακαρίσματα) . Ωστόσο, στο τελικό ισοζύγιο, τα «υπέρ» είναι σαφώς πολλαπλάσια από τα «κατά» σε σημείο που να καθιστούν τη γεωγραφική ενότητα «κεντρική Αμερική» ως ένα από τους περισσότερο ενδιαφέροντες και ανερχόμενους ταξιδιωτικούς προορισμούς παγκοσμίως, ενώ το πλήθος εκπροσώπων εθνών με μακρόχρονη ταξιδιωτική κουλτούρα (π.χ. Γερμανοί, Γάλλοι, κ.λπ.) που συνάντησα και οι πολλοί «γείτονες» τουρίστες από τις ΗΠΑ και οι ομόγλωσσοι Ισπανοί, ασφαλώς δεν είναι πιο «επιπόλαιοι» ή λιγότερο «απαιτητικοί» από τους Έλληνες που συνήθως «σνομπάρουν» τέτοιους, χωρίς επαρκή υποδομή, προορισμούς.

Με βάση την σχετικά πρόσφατη εμπειρία μου στη περιοχή (βρέθηκαν εκεί πέρυσι στο τέλος του δικού μας χειμώνα και αρχή της άνοιξης, με το θερμόμετρο ωστόσο να φθάνει ακόμη και στους 36 με 37 βαθμούς στη Νικαράγουα και τον Παναμά) αλλά και παλαιότερες επισκέψεις που είχε στην ίδια περιοχή, θα προσπαθήσω να δώσω – και με την αναπόφευκτη «προσωπική ματιά» – μια γεύση για τα κυριότερα αξιοθέατα (ή ενότητες θεμάτων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον) και αξιοπρόσεκτα στοιχεία της Κεντρικής Αμερικής, στην επιλογή των οποίων βάρυνε ιδιαίτερα η «μοναδικότητά» τους.

Grenada, La Catedral, Nicaragua «Αποικιακές» πόλεις. Πολλές από τις ομορφότερες «αποικιακές» πόλεις ολόκληρης της ηπείρου, βρίσκονται συγκεντρωμένες στην κεντρική Αμερική με κυριότερες τη Μέριντα στο Μεξικό (συναγωνίζεται επαξίως τη ομώνυμη πόλη της Βενεζουέλας) την Αντίγκουα στη Γουατεμάλα, τη Γρανάδα στη Νικαράγουα και το Σουτσιτότο στο Σαλβαδόρ. Ενδεικτικά, η Γρανάδα είναι μια πόλη του 16ου αιώνα, καλοσυντηρημένη, χτισμένη στις όχθες της λίμνης Νικαράγουα (μιας από τις 10 μεγαλύτερες στον κόσμο και της μοναδικής όπου ζουν καρχαρίες) που υπήρξε αρκετά πλούσια και «ιστορικό» προπύργιο των συντηρητικών καθολικών (και παλιότερα των Ισπανών μοναρχικών) . Ίσως για τον λόγο αυτό συχνά αναφέρεται μαζί με την «αντίζηλο» αν όχι «αντίπαλο» αποικιακή πόλη Λεόν με την οποία την χωρίζουν από ιστορικές διαφοροποιήσεις (και οι δύο υπήρξαν πρωτεύουσες και λόγω της έριδας μεταξύ τους επελέγη εν τέλει η Μανάγκουα που βρίσκεται στο μέσον) μέχρι πολιτικές (η τελευταία αποτελεί λ.χ. παραδοσιακό κέντρο των Σαντινίστας) αλλά ακόμη και γεωμορφολογικές. Μνημεία από τον 16ο αιώνα, νεοκλασικά κτίρια, πλατείες, φοινικιές, νησιά προσβάσιμα με βάρκες και πλήθος ξενοδοχείων και εστιατορίων πίσω από κιονοστοιχίες και τοίχους σε έντονα χρώματα, συνθέτουν το όλο σκηνικό. Με ακόμη εντονότερο αποικιακό ύφος, με αψίδες, τρία ηφαίστεια για φόντο της πόλης, το χαρακτηριστικό χρώμα της ώχρας και της μουστάρδας στις προσόψεις και τις μπαρόκ εκκλησίες, η Αντίγκουα είναι ένας από τους δύο πιο δημοφιλείς προορισμούς στην Γουατεμάλα (μαζί με τον αρχαιολογικό χώρο του Τικάλ). Η Μέριντα πάλι, έχει την «ατυχία» να επισκιάζεται τουριστικά από μια άλλη περισσότερο κοσμοπολίτικη πόλη του Γιουκατάν, το Κανκούν και να έχει τη μεγαλύτερη απόσταση από τους άλλους προορισμούς της κεντρικής Αμερικής και ως εκ τούτου να αποτελεί για κάποιους μια από τις τελευταίες επισκέψιμες επιλογές, όμως θεωρείται από αρκετούς ως η ομορφότερη πόλη από τον Κόλπο του Μεξικού μέχρι το κανάλι του Παναμά. Έτσι, την επισκέπτονται κυρίως ταξιδιώτες που επισκέπτονται αποκλειστικά το Μεξικό ή σε συνδυασμό με κάποια γειτονική χώρα (π.χ. Μπελίζ, Κούβα, κ.λπ.). Δεν υπάρχει – ίσως κυριολεκτικά – δρόμος αυτής της ήρεμης «άσπρης πόλης» χωρίς κάποιο κτίριο με έντονο αποικιακό χρώμα. Μουσεία, ανάκτορα, αγορές, περίφημη τοπική κουζίνα, βραδινές υπαίθριες συναυλίες και πρόσβαση στους κοντινούς αρχαιολογικούς χώρος της Ουσμάλ ή της Τσισέν Ιτσά τη καθιστούν ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό για όσους περιορίζουν το ταξίδι τους στο Γιουκατάν ή γενικότερα το Μεξικό.

San Jose, Parque Central, Costa Rica

Φύση. Ένα από τα πιο συναρπαστικά θεάματα της κεντροαμερικανικής φύσης είναι τα ηφαίστειά της που όμως είναι και παράγοντας της «κακοδαιμονίας» αυτών των χωρών, καθώς σχετίζονται άμεσα με τους πολλούς και ιδιαίτερα καταστρεπτικούς σεισμούς που τις πλήττουν. Το πιο ενδιαφέρον και εύκολο στην ανάβασή του για τους ταξιδιώτες ηφαίστειο είναι το Πακάγια, ένα από τα τρία που περιβάλλουν την Αντίγκουα. Από τους πρόποδες μέχρι κοντά στην κορυφή όπου μπορεί κάποιος να δει καπνούς και ίσως και εκρήξεις (στάθηκα ιδιαίτερα τυχερός που μπόρεσα να βιντεοσκοπήσω φλεγόμενους βράχους να εκτοξεύονται από αυτό το ενεργό ηφαίστειο, αν και το «πλήρωσα» με ένα παπούτσι που «άνοιξε» από την θερμότητα της υπόγειας λάβας) μεσολαβεί μια διαδρομή 3,5 ωρών η οποία ξεκινά από την υγρή δροσιά των δένδρων στους πρόποδες και καταλήγει στον καυτό αέρα πάνω από τη μαύρη αποξηραμένη λάβα (αλλά και το μάγμα που αποτελεί κίνδυνο καθώς μπορεί να ξεπηδήσει ανά πάσα στιγμή κάτω από τα έδαφος).

Η θέα της λίμνης Μανάγκουα από το παλαιό κέντρο της ομώνυμης πρωτεύουσας της Νικαράγουα που είναι έρημο (και ως εκ τούτου ιδιαίτερα επικίνδυνο μετά τη δύση του ηλίου οπότε κανείς δεν κυκλοφορεί εκεί, πλην όμως αξίζει η εμπειρία μιας πρωινής ή μεσημεριανής επίσκεψης) μετά τον σεισμό του 1972, είναι ενδεικτικά ακόμη ένα από τα φυσικά αξιοθέατα της Κεντρικής Αμερικής. Κυρίως όμως είναι ο απέραντος οικολογικός θησαυρός με τα πολλά φυσικά πάρκα και καταφύγια της Κόστα Ρίκα που φιλοξενούν εκατοντάδες είδη θηλαστικών, πτηνών και αμφίβιων, χιλιάδες είδη φυτών και δεκάδες χιλιάδες είδη εντόμων.

Θάλασσα. Εάν υπάρχει κάπου ο «παράδεισος» των δυτών και όσων ασχολούνται εν γένει με τις θαλάσσιες δραστηριότητες, από φωτογραφήσεις κοραλλιών μέχρι ψάρεμα και από καταδύσεις μέχρι ιστιοπλοΐα, τότε αυτός βρίσκεται στις παραλίες και τα νησιά του Μπελίζ, στην Καραϊβική. Κυριότεροι προορισμοί είναι η περίφημη «Μπλε τρύπα» (μια στρογγυλή μπλε κηλίδα στα γαλάζια νερά της Καραϊβικής) που είναι κάτι σαν «σήμα κατατεθέν» για τον τουρισμό της χώρας, το Σαν Πέντρο (το νησί που έκανε παγκοσμίως γνωστό η Μαντόνα με το τραγούδι «Λα Ίσλα Μπονίτα» και που είναι συνώνυμο όλων των θαλασσίων σπορ) και το Κάγιε Κώλκερ, μια μακρόστενη νησίδα μήκους 6 χιλιομέτρων. Όσον αφορά στους σέρφερς, αυτοί έχουν ανακαλύψει τα τελευταία χρόνια τις ακτές της Κόστα Ρίκα, ενώ όσοι επιζητούν κοσμικές παραλίες ασφαλώς θα μείνουν ευχαριστημένοι από την υπερεπαρκή υποδομή και την έντονη ζωή του Κανκούν στο Μεξικό, μια στενόμακρη (περί τα 50 χιλιόμετρα) λωρίδα γης μέσα στην Καραϊβική. Και βέβαια, δεν θα πρέπει να παραλείψουμε ένα από τα «θαύματα του κόσμου» όπως χαρακτηρίστηκε στη εποχή του και που παραμένει ακόμη αξιοθέατο, το κανάλι του Παναμά.

Αρχαιολογικοί χώροι. Στην ουσία, αυτοί αφορούν πρωτίστως στα μέρη όπου αναπτύχθηκε ο πολιτισμός των Μάγια με κυριότερους από αυτούς, το Παλένκε και την Τουλούμ στα βόρεια (στο Μεξικό) το Τικάλ στη Γουατεμάλα, το Λαμανάι στο Μπελίζ και – στα νοτιότερα – το Κοπάν στην Ονδούρα. Εκτός από τα ίδια τα μνημεία, η σχέση τους και οι αρχιτεκτονικές αναλογίες τους με τις πλούσιες αστρονομικές γνώσεις των Μάγια, τα τοπία όπου βρίσκονται (πολλά από αυτά μέσα σε ζούγκλες και τροπικά δάση όπου ακούγονται φωνές παπαγάλων, ιαγουάρων και πιθήκων) και το μυστήριο που τα περιβάλλει, τα τοποθετούν στις πρώτες προτεραιότητες όλων των ταξιδιωτών.

Ινδιάνικα χωριά. Από το Τσιάπας στο Μεξικό μέχρι τη λίμνη Ατιτλάν στη Γουατεμάλα, η παρουσία των Μάγια είναι εντονότατη. Οι πιο «χαρακτηριστικοί» τόποι τους είναι το Τσιτσικαστενάνγκο (με το μεγάλο παζάρι των Μάγια δύο φορές την εβδομάδα, τις διασωθείσες αρχαίες θρησκευτικές τελετουργίες και τις παραδοσιακές τέχνες τους) και τα χωριά γύρω από τη λίμνη Ατιτλάν, όπως π.χ. το Σαντιάγκο ή το Σαν Μάρκος. Τα χαρακτηριστικά χρώματα της ενδυμασίας τους στις αποχρώσεις του ροζ – μωβ, τα κινήματα στα οποία συμμετέχουν για την οικολογική προστασία των περιοχών ή για την εισαγωγή των διαλέκτων τους σε σχολεία και ένα πλήθος ακόμη δραστηριοτήτων των ινδιάνων της Κεντρικής Αμερικής δείχνουν πως αυτοί δεν αποτελούν ένα «μουσειακό» είδος αλλά μία δυναμική κατηγορία ιδιαίτερων πολιτών που αναζητούν τη διατήρηση της ταυτότητάς τους, μέσα στο κυρίαρχο ισπανόφωνο – λευκό (ή μεστίσο) – καθολικό στοιχείο.

Πολιτική ιστορία. Αποικιοκρατία, Ζαπάτα, Ορτέγκα, «Μπανανίες», Κόντρας, Μάρκος, Ζαπατίστας, Σαντινίστας, «Πόλεμος του Ποδοσφαίρου», επαναστάσεις, παραστρατιωτικές ομάδες, Νοριέγκα, Φονσέκα, μια μακραίωνη ιστορία βίας, κινημάτων και κοινωνικών αναταράξεων, όλα αυτά μπορούν και να εμπνέουν σε κάθε ευκαιρία τους λάτρεις της ιστορίας αλλά και να εξηγούν πλείστες όσες ιδιαιτερότητες των κοινωνιών της ευρύτερης περιοχής. Στην επίσκεψή μου πέρυσι, πέτυχα την επίσκεψη Μπους στην Πόλη της Γουατεμάλας (το κέντρο της παλιάς πόλης είχε κλείσει για το λόγο αυτό) και μου έκανε εντύπωση πως βρήκα μια ομάδα αριστερών αμερικανών οι οποίοι ακολουθούσαν τον Μπους για να διαδηλώσουν κατά της πολιτικής του (τα δακρυγόνα έπεσαν «βροχή» πάντως).

San Salvador, La Catedral, El Salvador

Πολιτισμός. Οι περισσότεροι ξένοι είναι εξοικειωμένοι μόνο με τη μουσική και τη ζωγραφική όσον αφορά στον πολιτισμό της περιοχής. Και όμως, ο «μουσειακός» και ο «ζωντανός» πολιτισμός των χωρών της κεντρικής Αμερικής είναι από τους πλέον ενδιαφέροντες της ηπείρου. Από τους πιο γνωστούς ζωγράφους «μουραλίστας» του Μεξικού (Ντιέγκο Ριβέρα, Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο, Νταβίντ Άλφαρο Σικέιρος) μέχρι και τους λιγότερο γνωστούς (π.χ. τις ξυλογραφίες του Ίσραελ Καστίγιο που μπορεί να δει ο επισκέπτης στις εκθέσεις του Σαν Σαλβαδόρ) και από τα καρναβαλικά κοστούμια του Μπελίζ που φορούν τις απόκριες οι κάτοικοι του Όρεηντζ Γουώκ μέχρι τα «μουσεία της μάσκας» στη Γουατεμάλα ή τα «Αφρο-αντιγιάνικο μουσείο» στην Πόλη του Παναμά και τα ινδιάνικα σχέδια στην πρόσοψη του καθεδρικού του Σαλβαδόρ, ο επισκέπτης δέχεται ακατάπαυστα «καινούργια» πολιτισμικά στοιχεία, από εξαιρετικά ενδιαφέροντα έως απλώς… «γραφικά».

Φιλοξενία. Παρά τη επιφυλακτικότητα που θεωρητικά διέπει τους πολίτες χωρών με «προϊστορία» σε ασυνήθιστα υψηλούς δείκτες εγκληματικότητας και την επίσης ασυνήθιστα χαμηλή διάδοση των ξένων γλωσσών, μηδέ της αγγλικής εξαιρουμένης (εκτός του Μπελίζ) οι ντόπιοι είναι φιλόξενος λαός. Είτε είναι «ευρωπαίοι» είτε «μιγάδες» (μεστίσο) είτε από οποιαδήποτε φυλή ακόμη και του κατά γενική ομολογία περισσότερο πολυφυλετικού κράτους παγκοσμίως (συγκριτικά με το μέγεθός του) που είναι το Μπελίζ, όπου η φτώχεια και το «κακό όνομα» που απέκτησε στο παρελθόν για την εγκληματικότητα σε βάρος ξένων επισκεπτών και την τάση για «εύκολο χρήμα» από τον τουρισμό, μάλλον το «αδικούν». Μάλιστα, τη φιλοξενία την διαπίστωσα αρκετές φορές «από πρώτο χέρι», άλλοτε από τη νεαρή ινδιάνα στη Γουατεμάλα που μεσολάβησε στο άτυπο «συμβούλιο των γερόντων» του χωριού για να λάβω την άδεια να τραβήξω φωτογραφίες σε χώρους «απαγορευμένους» για ξένους (εθιμικά και όχι επίσημα) άλλοτε από ένα ζευγάρι που πρότεινε με πιεστική ευγένεια να με συνοδεύσει τον ως τον προορισμό μου σε προάστιο της Τεγκουσιγκάλπα εξηγώντας μου ότι «πιθανόν να κυκλοφορούν πορτοφολάδες». Στη φιλοξενία της ίδιας πόλης να αναφέρω και μία από τις δύο συνολικά ελληνικές οικογένειες που ζουν μόνιμα στην πρωτεύουσα της Ονδούρας και η οποία μου συμπεριφέρθηκε με την ξεχασμένη πλέον στη χώρα μας «πατροπαράδοτη ελληνική φιλοξενία», συμβουλεύοντάς με μέχρι και για τα λιγότερα γνωστά πλην αξιόλογα μέρη της χώρας που θα έπρεπε να επισκεφθώ (μάλιστα, ήταν για εμένα έκπληξη όταν στο κέντρο της πόλης απροσδόκητα βρήκα ελληνικό εστιατόριο – με το όνομα «Μεντιτερανέο» – όπου η οικογένεια Ντικούλη κατάφερε να κάνει μόδα στη λιγότερο κοσμοπολίτικη χώρα της Κεντρικής Αμερικής, τον μουσακά, τη χωριάτικη σαλάτα και το τζατζίκι.

San Salvador, αυγά ιγκουάνας με σάλτσα κάρυ και μπύρα

Προτού πάντως αποφασίσει κάθε ενδιαφερόμενος αν θα επισκεφθεί ή όχι την κεντρική Αμερική, χρήσιμο θα είναι να γνωρίζει και ότι:

Η πτήση είναι πολύωρη και ως εκ τούτου απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή της αεροπορικής εταιρίας, καθώς έχω διαπιστώσει αδικαιολόγητα μεγάλες διαφορές στην ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών μεταξύ των αερομεταφορέων.

Το επιπλέον κόστος που θα σημαίνει η επιλογή μιας καλής αεροπορικής εταιρίας από Ευρώπη μπορεί να αποσβεσθεί στις επιτόπιες διαδρομές. Όλες οι πρωτεύουσες της Κεντρικής Αμερικής απέχουν από την κοντινότερή τους μεταξύ 6 και 9 ωρών με πολυτελή πούλμαν (με σνακς, αναψυκτικά, άνετο κάθισμα – πολυθρόνα, βίντεο, κ.λπ.) ενώ ενδεικτικά, από την Πόλη της Γουατεμάλας, η αεροπορική σύνδεση με Τικάλ κοστίζει 100 δολάρια και η διαδρομή ως την Αντίγκουα με ταξί, 25 δολάρια. Το ίδιο ενδεικτικό για το χαμηλό κόστος, είναι ότι στην πρωτεύουσα της ίδιας χώρας, όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να βρει δωμάτιο καθαρού και ασφαλούς ξενοδοχείου με δορυφορική τηλεόραση, φύλαξη αποσκευών και ίντερνετ ακόμη και από 20 δολάρια το μονόκλινο ενώ στο πιο ακριβό Άμπεργκρις Κάγιε του Μπελίζ, η θέα με μπαλκόνι στην Καραϊβική είναι – η φθηνότερη – τουλάχιστον τριπλάσια, αλλά σε κάθε περίπτωση ασύγκριτα φθηνότερη από εκείνη των ελληνικών νησιών.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι και η κουζίνα της περιοχής. Εκτός από τις γνωστές σε όλο τον κόσμο συνταγές (π.χ. τη φημισμένη γιουκατέκικη κουζίνα στο Νότιο Μεξικό) οι «εξωτικές» γεύσεις μπορεί να περιλαμβάνουν από αυγά ιγκουάνας με σάλτσα κάρι στο Σαν Σαλβαδόρ (η εμπειρία και η γεύση άξιζαν με το παραπάνω τα 6 δολάρια που πλήρωσα) μέχρι κολοκυθόσουπα που να συνοδεύει αστακό στον Παναμά.

Μεγάλη είναι η ποικιλία των σουβενίρ με «τοπικό χρώμα» που μπορεί να αγοράσει κάποιος, με πιο χαρακτηριστικά τις ξύλινες μάσκες των ινδιάνων της Γουαταμάλας, τις τυπικές ξύλινες βοϊδάμαξες της Κόστα Ρίκα σε διάφορα μεγέθη, το συλλεκτικό χαρτονόμισμα των 5 κολόνες της ίδιας χώρας όπου απεικονίζεται ο περίφημος πίνακας «Αλληγορία» που κοσμεί το Εθνικό Θέατρο του Σαν Χοσέ, ξυλόγλυπτα από την Βάγιε Λος Άνχελες την Ονδούρας, αλλά και ακουαρέλες με θαλασσινά θέματα του Μπελίζ.

Η προτεινόμενη διάρκεια ενός γύρου της Κεντρικής Αμερικής δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 4 εβδομάδων, ενώ ανάλογα με τα ενδιαφέροντα ενός ταξιδιώτη το ίδιο διάστημα ενδεχομένως δεν αρκεί καν για να τα καλύψει (π.χ. οι λάτρεις του οικοτουρισμού θα θεωρήσουν ενδεχομένως μικρό το διάστημα αυτό ακόμη και μόνο για τις φυσικές ομορφιές της Κόστα Ρίκα).

Photos: Zalmoxis

1η Φωτογραφία: San Pedro – Belize. Σταθμός θαλάσσιου ταξί.

2η Φωτογραφία: Arco de Santa Catarina, Antigua, Guatemala.

3η Φωτογραφία: Grenada, La Catedral, Nicaragua.

4η Φωτογραφία: Parque Central, San Jose, Costa Rica.

5η Φωτογραφία: San Salvador, La Catedral, El Salvador

6η Φωτογραφία: Αυγά ιγκουάνας με σάλτσα κάρυ και μπύρα

7η Φωτογραφία: Τεκτονική στοά, Τεγκουσιγκάλπα, Ονδούρα

14 replies »

  1. εντάξει, κυριολεκτικά με ταξίδεψες.
    έχω την αίσθηση ότι αυτοί οι τόποι φέρνουν τη μελαγχολία της ιστορίας τους στα μάτια του τουρίστα, που βλέπει στο ίδιο επίπεδο αποδοχής τα έργα των σφαγέων και των σφαγιασθέντων, ναι είναι αποδεκτά από όλους πια…
    λες και το μπαρόκ παντεύτηκε το αζντέκικο ας πούμε, για λόγους αιμομειξίας! κι όμως δεν είναι καθόλου έτσι.
    σίγουρα ένα τέτοιο ταξίδι δε θα μπορέσω να το κάνω ποτέ. να ‘σαι καλά, που μας το έδωσες με τόση οικειότητα και γαλήνη.

  2. Στης ακρίβειας τον καιρό μας πλανεύεις το μυαλό
    Να σ΄αρπάξω με ένα ξύλο, Ζάλμοξι να δεις, …το Πουέρτο Ρίκο.

    Λάβε και το σχετικό δημώδες προς επίρρωσιν των λεγομένων μου.

    Στης ακρίβειας τον καιρό θέλησα να παντρευτώ,
    και πήρα μια γυναίκα, που έτρωγε για πέντε-δέκα
    Τη βραδιά απού την πήρα, έφαγε μια προβατίνα
    και το δεύτερο το βράδυ έφαγε ένα γελάδι
    και την τρίτη τη βραδιά προβατίνα κι έξι αρνιά
    και την άλλη την ημέρα πήραν τα μυαλά τς αέρα.
    Άντρα μου, θέλω φουστάνι γύρω-γύρω με γαϊτάνι.
    Άντρα μου, θέλω γοβάκια γύρω-γύρω με φιογκάκια.
    Άντρα μου, θέλω καπέλο γύρω-γύρω με βονδέλο.
    Άντρα μου, θέλω μπογιά για να βάψω τα μαλλιά.
    Σαν αρπάζω ένα ξύλο και τη φέρνω γύρω-γύρω
    να, γυναίκα μου, φουστάνι γύρω-γύρω με γαϊτάνι!
    Να, γυναίκα μου, καπέλο, γύρω-γύρω με βονδέλο!
    Να, γυναίκα μου, μπογιά, του γαϊδάρου την ουρά!

  3. Μοναχικές Λύκε,
    τέτοιου είδους ταξίδια είναι για… της ακρίβειας τον καιρό!
    Όχι επειδή λένε πως «η φτώχεια θέλει καλοπέραση» αλλά διότι συνειδητά αποφεύγω να επισκεφτώ για να κάνω διακοπές σε ακριβά μέρη όπου τα ντόπια αρπακτικά αντιμετωπίζουν τον επισκέπτη σαν κοτόπουλο προς ξεπουπούλιασμα και του χρεώνουν 8 ευρώ τη χωριάτικη και 80 ευρώ μια ποντικότρυπα για κατάλυμα. Έτσι, εδώ και πάρα πολλά χρόνια δεν πάω Ελλάδα ούτε μεχρι τον Πόρο, «που να με πληρώνεις»! Είναι θέμα αρχής!
    Το ταξίδι στην Κεντρική Αμερική (βέβαια χωρίς τα εισιτήρια να πας και να ‘ρθεις) θα κοστίσει για 2 μήνες όσο για 2 εβδομάδες σε ένα «μεσαίο» ελληνικό νησί (ούτε καν κοσμικό τύπου Κέρκυρα, Σαντορίνη ή Ρόδο). Βέβαια, ούτε «θα σε δουν» ούτε «θα τους δεις» (κάτι που ενδιαφέρει τα ψώνια της Μυκόνου από Βου Που μέχρι Κολωνάκι) ούτε θα πιεις ουίσκυ μπόμπα «made in Αegaleο» ούτε θα φας τούρκικο ψάρι με χημική ένεση στο μάτι για να το πασάρουν ως φρέσκο (αυτή η ερώτηση που κάνει ο Έλληνας όταν παραγγέλνει: «το ψάρι σας είναι φρέκο;» λες και υπάρχει ποτέ περίπτωση να του πει ο σερβιτόροες «μην το φας αν δεν έχεις κάνει διαθήκη» πολύ μου φτιάχνει τη διάθεση) ούτε μουσακά σε μέγεθος φοντανάκι σερβιρισμένο σε πιατάκι του γλυκού για 10 ευρώ!

  4. Ελένη,

    Η τέχνη στις αποικίες μου θυμίζει αυτό που είχε πει ο Οράτιος (Epistolarum, II, 1156):»Graecia capta ferrum victorem cepit et artes intulit agresti Latio». Υπάρχουν εκτός από την Ελλάδα δικάδες ακόμη χώρες που κατακτήθηκαν από τη δύναμη του «σίδερου» αλλά και αυτές αν δεν κατέκτησαν τον κατακτητή με τον πολιτισμό, τουλάχιστον πάντρεψαν στοιχεία και των δύο για να βγει ένα σύνθετο αποτέλεσμα.

    Ένα από πιο ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά ταξίδια είναι αυτό που έκανε το patio (λατινοαμερικάνικο αίθριο, σχεδόν κατά κανόνα με συντριβάνι στο κέντρο του ισόγειου χώρου). Ξεκίνησε από τους λαούς της ερήμου, από τους Εβραίους που μαζεύονταν γύρω από το πηγάδι (όπως οι Έλληνες γύρω από την «εστία» ) από αυτούς το πήραν οι Άραβες που κατέκτησαν την Ανδαλουσία, από εκεί οι Ισπανοί το μετέφεραν στον Νέο Κόσμο που κατέκτησαν και το υποδέχτηκαν σε πόλεις, χωριά, σε χώρες που είτε είχαν ερήμους (π.χ, Μεξικό) είτε όχι. Σήμερα λοιπόν θεωρείται (παρά το μακραίωνο αυτό ταξίδε σε 3 ηπείρους) λατινοαμερικάνικη αισθητική.

    Στις εικαστικές τέχνες του λατινοαμερικάνικου κόσμου είναι έντονη η επίδραση του ντόπιου στοιχείου στη σύνθεση αυτή (π.χ. στα μουράλες των Ορόσκο, Ριβέρα, κ.λπ.). Στην κουζίνα (γιατί κι αυτό κουλτούρα είναι) ας μην το συζητάμε: Ο Ευρωπαίος δεν ήξερε πριν πατήσει το πόδο του στον Νέο Κόσμο για το κακάο, την πατάτα, την πιπεριά ούτε καν τον καπνό να στρίψει τσιγάρο δεν γνώριζε (όχι ότι το τελευταίο είναι καλό τώρα, αλλά το αποδέχτηκε). Ακόμη, μπορεί οι κεντροαμερικανοί να εκχριστιανίστηκαν με τη βία, αλλά τουλάχιστον έμεινε η «Θεολογία της Απελευθέρωσης» (κάτι που στην Ευρώπη είναι ακόμη άγνωστο πλην ελάχιστων περιπτώσεων με δράση που να την θυμίζει, όπως λ.χ. στο ΕΑΜ). Όχι ότι αυτά είναι αυτούσιος ο πανάρχαιος πολιτισμός τους (κάτι τέτοιο μόνο στην Ασία και στην Αφρική μποτούμε να δούμε) αυτός πολεμήθηκε, αλλά τουλάχιστον μπορεί και επιβιώνει μέσα από συγκερασμούς, θεοκρασίες και μείξεις αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσες.

    Υ.Γ. Σε ένα πιο τοπικό επίπεδο και μεταξύ των λαών της Μεσοαμερικής κάτι ανάλογο συνέβη. Π.χ. σε μέρη των Μάγια που κατακτήθηκαν από απογόνους των Τολτέκων υπήρξε άμεση πολιτιστική αλλοίωση ενώ και η επέκταση της Ναχουάτλ έξω από τα στενά όρια της επικράτειας των Αζτέκων δείχνει πως αυτοί άσκησαν πολιτιστικό ιμπεριαλισμό σε βάρος λαών που ακόμη και τα ονόματά τους μπορεί να μας είναι άγνωστα σήμερα.

    Πάντως, συμφωνώ ότι θα ήταν ευτύχημα να είχαμε σήμερα αυτούσια και ζωντανά δείγματα του ινδιάνικου πολιτισμού!

  5. Penelope, καλησπέρα!
    Σε ευχαριστώ για το σχόλιό σου και για τα καλά σου λόγια.
    Με βλέπω μετά τις τελευταίες εξελίξεις στο Δημοκρατικό Κόμμα να έρχομαι το δεύτερο δεκαήμερο του Ιανουαρίου στηνΟυάσιγκτων να σε συγχαρώ επί τη αναλήψει των νέων καθηκόντων σου!

  6. Σπουδαίες οι ταξιδιωτικές αναμνήσεις σου, αγαπητέ zalmoxi! Πάντως, η Κόστα Ρίκα ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες χώρες της Κεντρικής Αμερικής, διότι και καλύτερο βιοτικό επίπεδο διαθέτει και μεγαλύτερη ασφάλεια ως χώρα τόσο ως προς την εγκληματικότητα όσο και ως προς την κυβερνητική σταθερότητα.

  7. Περιούσιε,

    Πράγματι, έτσι δείχνει τουλάχιστον. Από τις πρώτες εικόνες που συνάντησα στη Κόστα Ρίκα, ήταν στο διεθνές αεροδρόμιο του Σαν Χοσέ, όπου οι πινακίδες για τις ποινές που επιβάλλονται στους τουρίστες που σκέπτονται να μπλέξουν με παιδοφιλίες, ναρκωτικά, κ.λπ. ήταν κάτι παραπάνω από εμφανείς. Δέσποζαν μέχρι και στον έλεγχο διαβατηρίων στις αφίξεις. Και πράγματι, αν συγκριθεί με τη Μανάγκουα ή γειτονιές στην Πόλη της Γουατεμάλας, το Σαν Χοσέ είναι πιο ασφαλές, με εξαίρεση ορισμένα μέρη, όπως π.χ. η περιοχή στου σταθμού λεωφορείων γύρω από το παλιό εργοστάσιο της Κόκα Κόλα. Βέβαια, μια χώρα χωρίς στρατό έχει άλλη κουλτούρα και σε αυτό ξεχωρίζει η Κόστα Ρίκα σε σύγκριση με γειτονικές χώρες.
    Και μια κι ο λόγος για το θέμα «ασφάλεια», τα πράγματα είναι όπως τα περιγράφουν οι περισσότεροι οδηγοί, ίσως με εξαίρεση το Σαλβαδόρ και το Μπελίζ όπου μάλλον τα παραλένε. Ήσυχο φαίνεται και το κέντρο της Τεγκουσιγκάλπα. Για Μεξικό, ας μην το συζητάμε. Βρέθηκα ένα βράδυ πριν πολλά χρόνια σε ένα επαρχιακό μπαρ στην πολιτεία του Ταμπάσκο, με κοκορομαχίες, στοιχήματα, κάτι τύπους με μαχαιριές στο πρόσωπο και άλλα τέτοια ωραία

  8. Νομίζω ότι αυτή η καλύτερη κατάσταση, στην οποία βρίσκεται η Κόστα Ρίκα, σε σύγκριση με τα λοιπά κράτη της Κεντρικής Αμερικής, οφείλεται στο γεγονός ότι δε γνώρισε απολυταρχικά καθεστώτα, τουλάχιστον τα τελευταία 50 χρόνια, με αποτέλεσμα μέσα από μια δημοκρατική διακυβέρνηση να αναπτυχτεί και να προοδεύσει.

  9. Περιούσιε, οι «Τίκος» (ονομασία των Κοσταρικανών) είναι σε πολύ καλύτερη μοίρα σε σχέση με τους υπόλοιπους λαούς της περιοχής, διότι δεν πληρώνουν για αμυντικές δαπάνες (κατάργησαν το στρατό πριν 60 χρόνια) έχουν όπως σωστά επισημαίνεις δημοκρατική διακυβέρνηση για πολλά χρόνια, ενώ η χώρα έχει και τους καλυτερους δείκτες σε όλη την Κεντρική Αμερική, σε προσδόκιμο βίου, σε ασφάλεια και σε εκπαίδευση (σε κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν θυμάμαι αν είναι πρώτη ή δεύτερη, νομίζω όμως πως και σε αυτό είναι πρώτη). Βέβαια, είναι και η πιο ακριβή από όλες τις γειτονικές της χώρες.
    Ενδιαφέρον από οικολογικής πλευράς -και όχι μόνο- είναι πως πάνω από το 1/4 του εδάφους της απαρτίζεται από προστατευμένα εθνικά πάρκα και βιόσφαιρες!
    ΑΚόμη, πέρυσι έκλεισαν και τα 20 χρόνια από την υπογραφή ενός νόμου που έδινε στους ιθαγενείς το δικαίωμα να διαθέτουν προστατευμένες κατοικήσιμες ζώνες στην επαρχία, κάτι ασφαλώς πρωτοποριακό όχι για το 1977 οπότε ψηφίστηκε ο νόμος, αλλά και για ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο!

  10. Μένω εντυπωσιασμένη από τον πλούτο των πληροφοριών. Καπέλό βγαζω και εγω, γιατί ψιλοζηλεύω την Πενελοπε
    ριτς

  11. Καλησπέρα Ριτς!

    Θυμήθηκα τα ταξίδια μου στην Κεντρική Αμερική από εκείνες τις πολύ ωραίες (αν και μακάβριες) κούκλες (τις «Κατρίνα» όπως έγραψες) που είχες ανεβάσει σε πρόσφατο κείμενό σου και -για να είμαι ειλικιρνής- είχα σκεφτεί αρχικά να γράψω γι αυτές, αλλά τελικά το… «γενίκευσα» κάπως! Επιφυλάσσομαι κάποια άλλα φορά πάντως να γράψω γι αυτές.

    Σε ευχαριστώ πολύ για το καλά σου λόγια!

  12. File zalmoxi,
    poly endiaferon exei i istoria (kati pou anaferetai fysika stin anartisi sou)ton diaforon apaleutherotikon (kai mi) kinimaton tis perioxis autis (santinista, zapatistas klp). ProteinoRafailidi kai «epanastatika kai apeleutherotika kinimata».
    Kalo vrady

  13. Καλησπέρα Γιουσουρούμ!

    Ασφαλώς και έχει μεγάλο ενδιαφέρον και γι αυτό αναφέρθηκα συνοπτικά, για να γράψω ένα κείμενο αποκλειστικά για τα κινήματα αυτά (με φωτογραφίες, όπως π.χ. από την κατοικία του Φονσέκα στη Ματαγκάλπα η οποία σήμερα είναι μουσείο) με ειδική ταξινόμηση, με θεολογία της απελευθέρωσης, κ.λπ.
    Σκοπεύω να γράψω κάτι σύντομα.
    Για τον Ραφαηλίδη θα συμφωνήσω, είναι πράγματι μια καλή πηγή αναφορών και μάλιστα πάνω και σε άλλα θέματα με τα οποία καταπιάστηκε…

Γράψτε απάντηση στο περιούσιος Ακύρωση απάντησης

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s