Author Archives

Άγνωστο's avatar

Than Pan

Στο Μπουένος Άιρες του τάνγκο και του ταμπεραμέντου

Ο κοσμοπολιτισμός, η συνύπαρξη Άγγλων με Ισπανούς, Ελλήνων με Τούρκους ή της μεγαλύτερης ιουδαϊκής κοινότητας της Νότιας Αμερικής με τις πολυπληθείς παροικίες Σύρων και Λιβανέζων, κατέστησε πολυπολιτισμικό το Μπουένος Άιρες, πολύ νωρίτερα από άλλες μητροπόλεις, και η ακμάζουσα κάποτε οικονομία της χώρας, δίνουν ένα ιδιαίτερο χρώμα στην πόλη η οποία δικαίως χαρακτηρίζεται «Παρίσι της Λατινικής Αμερικής». Αυτά, μαζί με την ενδιαφέρουσα ιστορία της, το αριστοκρατικό παρελθόν της, τον σύγχρονο πολιτισμό της, το tango βεβαίως, τη ρυμοτομία, τον κόσμο της, με παρακίνησαν να την επισκεφθώ περισσότερες φορές από οποιαδήποτε άλλη πόλη της Λατινικής Αμερικής.

Η Βριτόμαρτις της Ωκεανίας

Βριτόμαρτις λεγόταν η νύμφη η οποία λατρευόταν στην αρχαία Κρήτη ως προστάτιδα των ψαράδων. Το όνομά της πήραν η κόρη του βασιλιά Ράιενς της Νότιας Ουαλίας στον αρθούρειο κύκλο της Στρογγυλής Τραπέζης, και ακολούθως επτά πλοία του Πολεμικού Ναυτικού του Ηνωμένου Βασιλείου. Ένα από αυτά, το HMS Britomart, ναυπηγήθηκε το 1820 και ήταν ο κυβερνήτης του Ουίλιαμ Χόμπσον, o ίδιος που ανακήρυξε ένα έτος νωρίτερα βρετανικό έδαφος τη Νέα Ζηλανδία, εκείνος ο οποίος στις 16 Σεπτεμβρίου 1840 υψώνει τη σημαία στον κάβο που θα ονομαστεί Μπριτόμαρτ Πόιντ, ιδρύοντας έτσι την πόλη του Ώκλαντ.

Στο Μπεχάινχοφ του Άμστερνταμ

Η λειψανδρία που προκαλούν εκστρατείες και θάνατοι στρατιωτών στα πεδία των μαχών, η ανασφάλεια από τις διαρκείς ανακατατάξεις, τα πρώτα παπικά διατάγματα, όπως το «Ad extirpanda» του Ιννοκέντιου Δ’ το 1252 για τις εξουσίες των ιεροεξεταστών (ενάμιση αιώνα αργότερα θα οδηγήσουν σε κυνήγι μαγισσών και περί τις 50.00 θα οδηγηθούν στην πυρά) δημιουργούν ένα εφιαλτικό σκηνικό για τις γυναίκες. Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, στη Βόρεια Ευρώπη, και ειδικά σε Βέλγιο και Ολλανδία, ιδρύονται ανεπίσημα χριστιανικά τάγματα όπως των Μπεγκίνς. Αυτές αποτελούν καθολική αδελφότητα. Ζουν κοινοβιακά, σαν καλόγριες, με ταπεινότητα και θρησκευτική ευλάβεια στα «μπεγκινάζ», όπως ονομάζονται, από τον γαλλικό όρο, τα συγκροτήματα κατοικιών τους.

Οι πολυαίωνες περιπέτειες του καθεδρικού του Σαν Σαλβαδόρ

Τις τελευταίες ημέρες του 2012, ο 53χρονος αρχιεπίσκοπος Χοσέ Λουίς Εσκόμπαρ Άλας δίνει εντολή να αφαιρεθούν από την πρόσοψη του καθεδρικού τα 2.700 κεραμικά της τοιχογραφίας του Φερνάντο Γιορτ. Αυτό εξοργίζει τους Σαλβαδοριανούς και ακόμη περισσότερο όταν πληροφορούνται ότι ο αρχιεπίσκοπος πήρε την απόφαση χωρίς να συνεννοηθεί με την κυβέρνηση. Οι κάτοικοι ξεσηκώνονται, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «παίρνουν φωτιά», πρωτοβουλίες πολιτών σχηματίζονται, όπως οι Indignados por el mural οι οποίοι δημιουργούν σελίδα στο Facebook με «φωτογραφία προφίλ» την τοιχογραφία. Οι αντιδράσεις ωστόσο αποδεικνύονται μάταιες. Παρά την επίσημη καταδίκη του υπουργείου Πολιτισμού και την ανακοίνωσή του ότι αυτή ενέργεια αντιτίθεται στην κρατική νομοθεσία προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, η τοιχογραφία καταστρέφεται, πράξη που θα αποτελεί το υπ’ αριθμό ένα θέμα συζητήσεων στη χώρα κατά το επόμενο διάστημα.

Στο κολαστήριο «S-21» των Ερυθρών Χμερ

20.000 γιατροί, φοιτητές, μοναχοί, μηχανικοί, πανεπιστημιακοί, εργάτες, δημόσιοι υπάλληλοι, ακόμη και κομμουνιστές με τις οικογένειές τους, μεταφέρθηκαν και εκτελέστηκαν στο S-21, τυπικώς ως «κατάσκοποι», ουσιαστικώς λόγω του καχύποπτου Πολ Ποτ που έβλεπε παντού συνωμοσίες. Το Τούολ Σλενγκ, ένα από τα 196 στρατόπεδα συγκέντρωσης, δεν διέφερε σε πολλά από ένα τυπικό κολαστήριο των ναζί. Ηλεκτροσόκ, ανελέητοι ξυλοδαρμοί ακόμη και διψασμένων που έπιναν νερό χωρίς άδεια, έως και ερασιτέχνες «Μένγκελε» με πειράματα σε ανθρώπους, όπως η εξαγωγή οργάνων από ζώντες φυλακισμένους.

Λήντενχωλλ, μια αγορά που λειτουργεί από το 1321

Στην αγορά στεγάζονται μπαρ, πιτσαρίες, εστιατόρια με ιταλική κουζίνα, ιαπωνική, μεξικανική, με θαλασσινά, ασφαλιστικές εταιρείες, πολυκαταστήματα, μικρότερα καταστήματα, φωτογραφικά εργαστήρια, κομμωτήρια, κάβες, βιβλιοπωλεία και εν γένει βιτρίνες που εύκολα δελεάζουν τον καταναλωτή. Εξίσου ενδιαφέρων είναι ο περίπατος στην αγορά και μετά το ωράριο εργασίας καταστημάτων, καθώς ως δημόσιος χώρος παραμένει ανοιχτή 24 ώρες, οπότε είναι μια ευκαιρία να περιεργαστεί κάποιος την εξαιρετική αρχιτεκτονική της. Το αξιοθέατο δεν είναι μόνο η αγορά ως αγορά, αλλά ως αρχιτεκτονικό κόσμημα και ως ιστορία. Δεν επελέγη τυχαία να χρησιμοποιηθεί ως «Diagon Alley» στην ταινία του 2001 «Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος» ή ως μία από τις τοποθεσίες των υπαίθριων πάρτι που διοργανώθηκαν κατά την αδαμάντινη επέτειο της βασίλισσας Ελισάβετ.

Τυνησία / Το τζαμί που φυλάει το μέλλον το Ισλάμ

Ένας τυνησιανός θρύλος προφητεύει πως εάν ανασυρθούν τα λείψανα της Αγίας Ολιβίας, το Ισλάμ θα πάψει να υφίσταται. Όχι μόνο υπάρχει ο τάφος της Αγίας Ολίβα, όπως αναφέρει και η μαρτυρία από τον 17ο αιώνα του ιστορικού και δικαστή Ιμπν Αμπί Ντινάρ, αλλά και πάνω από τη χριστιανική βασιλική όπου πιστεύεται ότι βρίσκεται, έχει χτιστεί ένα από τα σημαντικότερα τζαμιά της Τυνησίας, το οποίο μάλιστα ονομάζεται Αλ Ζαϊτούνα. Η ονομασία αυτή δείχνει και την σχέση της Αγίας Ολιβίας με το τζαμί. Τζαμί Αλ Ζαϊτούνα θα πει στα αραβικά το τζαμί της ελιάς, καθώς το όνομα της αγίας στα λατινικά θα πει ελιά. Γι’ αυτό και συνήθως οι καθολικοί την παριστάνουν μαζί με κλαδιά ελιάς. Αλλά και ένας τοπικός θρύλος λέει πως το τζαμί χτίστηκε πάνω σε μια ελιά.

Μπουτάν / Έρωτας, κρασί και Βουδισμός στα Ιμαλάια

Έχοντας περπατήσει τέσσερα χιλιόμετρα για να φτάσω στον λόφο με τον ναό, περνώ μια γέφυρα και τον ποταμό Πουνατσάνγκτσουου, ανάμεσα από καλύβες, ορυζώνες και φυτείες σιναπιού. Όλα τα σπίτια του χωριού στους πρόποδες έχουν ζωγραφισμένους φαλλούς στους τοίχους, θέαμα όχι και τόσο αταίριαστο με τον λόφο τον οποίο ο εκκεντρικός άγιος παρομοίαζε με γυναικείο στήθος λόγω του στρογγυλού σχήματός του. Εισερχόμενος στον χώρο του μοναστηριού περιστρέφω τους κυλινδρικούς τροχούς προσευχής και συνεχίζω για τον ναό. Μπαίνοντας γίνομαι μάρτυρας ονοματοδοσίας ενός μικρού κοριτσιού. Ο πατέρας του το έφερε στον καλόγερο και εκείνος ψελλίζει μερικές λέξεις αναφέροντας το όνομα το οποίο θα δώσει στην μικρούλα ο πατέρας της. Αυτό είναι γραμμένο σε ένα κομμάτι μπαμπού που τράβηξαν τυχαία μετά από την προσευχή. Ρωτώ το πώς ονοματοδοτούνται τα παιδιά. Ζητούμενο είναι, μου απαντούν, το όνομα που θα δοθεί στο παιδί να ταιριάζει με τον προορισμό του.

Στην Απάμεια των Ελλήνων, των Ρωμαίων και των Βυζαντινών

Σύμφωνα με τον ελληνικής καταγωγής ιστορικό Αππιανό Αλεξανδρέα, ο Σέλευκος ονόμασε τρεις πόλεις Απάμεια προς τιμήν της συζύγου του. Αυτές ήταν η Απάμεια επί του Ευφράτη, η οποία σήμερα βρίσκεται στον βυθό της τουρκικής τεχνητής λίμνης Μπιρετζίκ (πολλοί μίλησαν για «πολιτιστικό έγκλημα» όταν  τον Ιούνιο του 2000 οι τουρκικές αρχές βύθισαν την περιοχή κάτω από τα νερά για να κατασκευάσουν φράγμα), η Απάμεια της Μηδίας, χαμένη κάπου κοντά στο Ναχαβάντ στα δυτικά του Ιράν, και η σημαντικότερη εξ αυτών, η Απάμεια επί του Ορόντου, στα δυτικά της Συρίας. Η τελευταία χτίστηκε το 300 π.Χ. στην θέση μιας μικρής πόλης, της Φαρμάκης, μετέπειτα Πέλλας, η οποία ταυτίζεται με τη βιβλική Σεφάμ, τοποθεσία στο ανατολικό όριο της Γης της Επαγγελίας. Άκμασε επί αιώνες φθάνοντας σε πληθυσμό ακόμη και το μισό εκατομμύριο. Με την Αντιόχεια επί του Ορόντου και τη Σελεύκεια Επιτίγρεια υπήρξαν οι τρεις σπουδαιότερες πόλεις των Σελευκιδών.

Μπανγκλαντές / Το Τζαμί -μπιμπελό- των Χασάπηδων

Η πρόσοψη του τζαμιού αποτελείται από ένα τεράστιο ψηφιδωτό με μικρά γυαλιστερά πλακάκια. Είναι δε τόσο χαριτωμένα στολισμένο που προς στιγμήν νομίζω πως βλέπω ένα σκηνικό, όχι κάποια πραγματικό κτήριο. Η επιγραφή στην βάση του τζαμιού πληροφορεί πιστούς και περαστικούς για το έτος ανέγερσης: είναι το 1338 από Εγίρας, δηλαδή 1960 με την δική μας χρονολόγηση. Είναι ολόκληρο διακοσμημένο με μωσαϊκό τύπου «Τσίνι Τίκρι» τεχνοτροπία που βασίζεται σε γυαλί και κεραμικά. Περισσότερο μου θυμίζει όσο το παρατηρώ τεράστιο κινέζικο βάζο, παρά τζαμί. Πρόσοψη και κίονες συνθέτουν ένα ιδιαίτερο ντεκόρ με ημισελήνους, άστρα, βάζα με άνθη, ακόμη και αραβική καλλιγραφία.