Ahmad Zahir (14.06.1946 – 14.06.1979)

Τον Ιούνιο του 1979 η ζωή στο Αφγανιστάν κυλούσε εν μέσω των γενικευμένων κινητοποιήσεων του πληθυσμού κατά του φιλοσοβιετικού καθεστώτος. Αυτές όμως δεν ήταν παρά η εισαγωγή του δράματος που θα ξεκινούσε έξι μήνες αργότερα, με την εισβολή του Κόκκινου Στρατού η οποία με την σειρά της θα άνοιγε ένα αιματηρό φαύλο κύκλο που θα συνεχιστεί στις επόμενες δεκαετίες με Σοβιετική Κατοχή, με μουζαχεντίν αντάρτες, με εμφύλιο, με ταλιμπάν, με Αλ Κάιντα, με Αμερικανούς στρατιώτες, με εθνοτικές διενέξεις… Στις 14 εκείνου του μήνα, το είδωλο της αφγανικής νεολαίας, ο τραγουδιστής, στιχουργός και συνθέτης Ahmad Zahir, γιόρταζε τα 33^α γενέθλιά του. Είχε γεννηθεί στις 14 Ιουνίου 1946 από πατέρα γιατρό ο οποίος έφτασε το 1971 μέχρι και στο αξίωμα του πρωθυπουργού. Αυτή όμως θα ήταν και η τελευταία ημέρα της ζωής του Ahmad. Όπως είπαν στις ειδήσεις, σκοτώθηκε το απόγευμα της 14^ης σε τροχαίο δυστύχημα, λίγο πριν περάσει στο μήκους 2,6 χιλιομέτρων τούνελ Σαλάνγκ που είχαν κατασκευάσει πριν λίγα χρόνια, τρυπώντας τον Ινδοκούχο στο Πέρασμα Σαλάνγκ, οι Σοβιετικοί, για να μειωθεί έτσι ο χρόνος της διαδρομής προς τις βόρειες επαρχίες από 70 ώρες σε 10.
Η εκδοχή του «δυστυχήματος» δεν έγινε από κανέναν πιστευτή. Ο Ahmad Zahir ήταν για έναν σωρό λόγους αντιπαθής στο καθεστώς.
Ο πατέρας του, ο Abdul Zahir, ήταν γιατρός του βασιλιά, αργότερα υπουργός Υγείας και την περίοδο 1971 – 1972 πρωθυπουργός του έκπτωτου βασιλιά Zahir Shah, ενώ υπήρξε και εκ των συντακτών του Συντάγματος του 1964.
Δεν ήταν όμως σε δυσμένεια μόνο για την πολιτική καριέρα του πατέρα του. Ο χαρακτήρας του δεν ήταν αυτός που θα τα είχε καλά με το καθεστώς. Λέγεται πως η δολοφονία του ήλθε μετά την άρνησή του να τραγουδήσει στην γαμήλια δεξίωση της κόρης του πρωθυπουργού και μετέπειτα γενικού γραμματέα του κυβερνώντος κόμματος και προέδρου της χώρας Hafizullah Amin, ο οποίος θα εδολοφονείτο και αυτός 196 ημέρες αργότερα από τους Σοβιετικούς. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται πως τραγούδησε τελικά και πως αφορμή για την δολοφονία του ήταν ότι επέλεξε να πει ένα συγκεκριμένο τραγούδι στην δεξίωση το οποίο μιλούσε για την στέρηση των ατομικών ελευθεριών. Οι ταραγμένες εκείνες ημέρες με την δολοφονία 2 προέδρων σε διάστημα 3 μηνών στο τέλος του 1979, η σοβιετική εισβολή, η λογοκρισία, ο φόβος, όλα αυτά, δεν επέτρεψαν να διευκρινισθεί ούτε καν και αυτό το απλό ζήτημα, αν ο Ahmad τραγούδησε εν τέλει σε εκείνην την δεξίωση.
Ο Ahmad Zahir ήταν ένα ζωντανό παράδειγμα του κύματος εκμοντερνισμού που σάρωνε εκείνα τα χρόνια τον μουσουλμανικό κόσμο, ανήκοντας στους γόνους μιας ανερχόμενης ελίτ στον μουσουλμανικό κόσμο. Το κύμα αυτό που εκφράστηκε και στην μουσική με δυτικούς ήχους και στίχους ντόπιων ποιητών, εκπροσωπήθηκε και σε άλλες χώρες, όπως λ.χ. το Πακιστάν όπου το ανερχόμενο αστέρι ήταν ο ηθοποιός και τραγουδιστής Waheed Murad ο οποίος δημιούργησε την πακιστανική ποπ ως παραγωγός και πρωταγωνιστής στην ταινία «Armaan» το 1966, έχοντας για στιχουργό τον Sohail Rana, γιο ενός διάσημου ποιητή στην ούρντου. Η ταινία αυτή, λόγω της απαγόρευσης των δημοφιλών Ινδικών ταινιών την προηγούμενη χρονιά στο Πακιστάν, έσπασε όλα τα ρεκόρ εισπράξεων.
Στο μέσον της δεκαετίας του 1970 η ροκ σκηνή της Καμπούλ εισήγαγε την prog-rock και την disco, ενώ στο τέλος του 1975 έλαβε χώρα και το πρώτο rock festival στην αφγανική πρωτεύουσα με πρωταγωνιστές τα δύο γνωστά ροκ συγκροτήματα του Αφγανιστάν: «The Stars» με τους οποίους συνεργάστηκε και ο Ahmad Zahir όταν ασχολήθηκε με την ροκ και οι περισσότερο πειραματικοί «The Four Brothers».
Ο Ahmad Zahir έκανε τότε ό,τι έκαναν πολλές ροκ μπάντες στην Δύση: πολιτικοποιημένη τέχνη βάζοντας στο στόχαστρο στόχο τόσο τους ισλαμιστές όσο και τους φιλοσοβιετικούς οι οποίοι απειλούσαν την κυβέρνηση του προέδρου Daoud και τότε ήταν άρχισε να χρησιμοποιεί περισσότερο απαισιόδοξους στίχους. Όταν το 1978 οι φιλοσοβιετικοί ανέβηκαν με πραξικόπημα στην εξουσία, ο Zahir έκανε ανοιχτή κριτική στο νέο καθεστώς με αποτέλεσμα τα τραγούδια του να απαγορευθούν στο Radio Afghanistan. Σε κάποιο από αυτά μάλιστα, είχε κάνει ένα λογοπαίγνιο, επαναλαμβάνοντας την περσική λέξη «tariki» που σημαίνει «σκοτάδι» ως καρφί για τον πρόεδρο «Taraki» που ήταν ο επικεφαλής του καθεστώτος. Όταν ο Taraki δολοφονήθηκε από τον δεξί του χέρι, τον Hafizullah Amin, τα πράγματα χειροτέρεψαν για τον Ahmad Zahir. Όχι μόνο κατέκρινε έντονα με τους στίχους των τραγουδιών του τον Amin, παίζοντας τον ίδιο ρόλο που έπαιζε και το ίνδαλμα του ο John Lennon, αλλά η κόρη του προέδρου τον είχε ερωτευθεί. Αυτός λέγεται πως επίσης μπορεί να ήταν ένα ακόμη λόγος για τον οποίον το απόγευμα της 14^ης Ιουνίου 1979 βρέθηκε νεκρός καθώς κατευθυνόταν με ένα φίλο του και άλλους 2 συνεπιβάτες με ΙΧ προς τα βόρεια. Οι φίλοι του δεν μίλησαν ποτέ για το τι συνέβη, το καθεστώς μίλησε για δυστύχημα ενώ όσοι είδαν το πτώμα μίλησαν για διάτρητο από σφαίρες πίσω μέρος του κεφαλιού του.
Μια άλλη εκδοχή θέλει την οικογένεια της 2^η συζύγου του να οργανώνει την δολοφονία του μετά τον θάνατό της, θεωρώντας τον ως τον δολοφόνο της.
Η αδελφή του, η Zahira Zahir, σε συνεντεύξεις της έχει πει ότι ήταν αρκετά ανεξάρτητη προσωπικότητα και αυτό ενοχλούσε τις αρχές με αποτέλεσμα να οργανώσουν την απαγωγή και δολοφονία του με μια σφαίρα στο κεφάλι την οποία εμφάνισαν ως δυστύχημα.
Έχει ενδιαφέρον, ότι η Zahira Zahir, κοσμετολόγος αισθητικός στο ξενοδοχείο Watergate γνωστή ως η προσωπική κομμώτρια του 43^ου προέδρου των ΗΠΑ George W Bush, ο οποίος την αποκαλούσε με το παρατσούκλι «Ζ» ήταν αυτή που σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, κάνοντας μανικιούρ στον Ronald Reagan στον Λευκό Οίκο, τον ρώτησε γιατί δεν έστελνε πυραύλους stinger στους αντάρτες προκειμένου να διώξουν τους Σοβιετικούς. Η Zahira ήταν ακόμη αισθητικός και κομμώτρια του George H. W. Bush, της Barbara Bush της Margaret Thatcher και άλλων πολιτικών.
Την ημέρα της κηδείας του Ahmad Zahir, τα σχολεία της Καμπούλ έμειναν κλειστά με χιλιάδες κόσμο όλων των ηλικιών αλλά κυρίως νεολαία να ακολουθούν στους δρόμους της πόλης το φέρετρό του.
Σήμερα, ο Ahmad Zahir παραμένει ο πιο δημοφιλής τραγουδιστής της χώρας και αποκαλείται «ο Βασιλιάς» όπως και ο Elvis, τον οποίο θύμιζε στα μαλλιά, το ντύσιμο και την δημοτικότητα ανάμεσα στην νεολαία.
Ακόμη και σήμερα, κόσμος επισκέπτεται τον τάφο του, τον οποίον ανατίναξαν και μετά τον κονιορτοποίησαν με μπουλντόζες οι ταλιμπάν λίγο μετά την κατάληψη της Καμπούλ το 1996 αφού ο Zahir αντιπροσώπευε αυτά ακριβώς που μισούσαν: πάντρεψε την Δυτική μουσική με αφγανική ποίηση, προκαλούσε υστερία στα κορίτσια με το που εμφανιζόταν (οι θαυμάστριές του ορμούσαν ακόμη και στα παρασκήνια να πάρουν για ενθύμιο το ποτήρι με το μισοτελειωμένο αναψυκτικό του, ενώ ένα σχέδιο σε φορέματα που έγινε δημοφιλές ήταν «Το Μαλλί του Ahmad Zahir» ) γέμιζε με νεολαία τους χώρους όπου οργάνωνε συναυλίες, ενώ ήταν και φίλος του αλκοόλ.
Στους 22 δίσκους του τραγούδησε στίχους μεγάλων Περσών ποιητών όπως ο Rumi, ο Hafiz, ο Maulana Jami και Αφγανών όπως ο Khalilullah Khalili, καθώς και παραδοσιακά τραγούδια με θέματα τον έρωτα τον πόνο τον Θεό. Έπαιζε ακόμη ακορντεόν, πιάνο και κιθάρα ενώ πολλές συνθέσεις του θυμίζουν Δυτική μουσική του 1960 και του 1970
Κυρίως όμως ήταν σύμβολο της εποχής του πολυπολιτισμικού Αφγανιστάν όταν ένας Παστούν όπως ο Zahir τραγουδούσε στην γλώσσα Dari, τα Περσικά των Αφγανών, έχοντας θαυμαστές από όλες τις εθνότητες της χώρας. Ήταν δε τόσο δημοφιλής ώστε όταν έβγαινε στους δρόμους της πόλης ο πατέρας του, πολλοί ήταν αυτοί που δεν έλεγαν «να ο πρωθυπουργός» αλλά «να ο πατέρας του Ahmad Zahir».
Χρόνια μετά τον θάνατό του, λέγονται διάφορες ιστορίες για τον ιπποτισμό και την ανθρωπιά του «Βασιλιά». Για το πικ νικ με τους φίλους του που ακυρώθηκε όταν ο Zahir μοίρασε τα φαγητά σε ζητιάνους. Για τις εισπράξεις των συναυλιών που έδινε στους φαρμακοποιούς για να παρέχουν δωρεάν φάρμακα στους άπορους. Για τα τρόφιμα που είχε μοιράσει σε νομάδες.
Η μουσική του καριέρα είχε αρχίσει από το γυμνάσιο Habibia στην Καμπούλ αρχές δεκαετίας 1960 όταν τραγουδούσε και έπαιζε ακορντεόν σε γκρουπ με τους συμμαθητές του Omar Sultan στην κιθάρα, Farid Zaland στα κρουστά (κόνγκα) και Kabir Howaida στο πιάνο on piano, με το γκρουπ να παίζε κυρίως σε εθνικές και θρησκευτικές γιορτές. Στην συνέχεια σπούδασε στην Ινδία για να γίνει καθηγητής Αγγλικής, όμως στράφηκε εν τέλει στην μουσική. Άρχισε να συνθέτει τραγούδια πάνω σε στίχους διασήμων Περσών ποιητών. Το πρώτο τραγούδι που ηχογράφησε, δικής του σύνθεσης, ήταν το «Gar Kuni Yak Nizara» σε ύφος Ινδικό και ακολούθησαν απανωτές επιτυχίες όπως το «Azeezam Ba Yaadat», το «Ahista-ahista», το «Akhir Ay Darya», το «Hama Yaranam», το «Agar Sabza Boodam», το «Guftam Ke Mekhwaham Tura», το «Shabe Ze Shabha» και το «Parween-e Man».
Συνολικά, ηχογράφησε πάνω από 30 άλμπουμς, όλα επιτυχίες και τα 22 την δεκαετία του 1970, με τραγούδια που απέδωσε με λυρισμό και ποιητικό στυλ και που είχαν θέματα από ποιήματα, αυτοβιογραφικά, αλλά και πολιτικά και αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο πολλές ηχογραφήσεις του καταστράφηκαν από την κυβέρνηση, ενώ γύρισε μόνο 2 βίντεο στην καριέρα του, στο Radio Kabul TV: το «Laylee Jaan» το 1976 και το «Khuda Buwat Yarret» το 1977.
Χάρη στο κοινωνικό του στάτους, ως γιος πρωθυπουργού, κατόρθωσε να προσδώσει κύρος και υπόληψη στο κύκλωμα των τραγουδιστών του Αφγανιστάν.
Ακόμη και σήμερα θεωρείται το μεγαλύτερο όνομα της σύγχρονης μουσικής του Αφγανιστάν ενώ παραμένει δημοφιλής σε Ιράν, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν και Τουρκία.

.