Το όρος Πόπα

Υπάρχουν χώρες οι οποίες σπανίως –ή και σχεδόν ποτέ- δεν αναφέρονται από τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία «για καλό». Χώρες που και μόνο στο άκουσμα του ονόματός τους, η παγκόσμια κοινή γνώμη τις έχει ταυτισμένες με καταστροφές, λιμούς, βασανιστήρια, εκτελέσεις, ξηρασία, επιδημίες, φτώχεια, πραξικοπήματα, δικτατορίες. Μία από αυτές είναι και η Μυανμάρ.
Εάν η Μυανμάρ (πρώην Βιρμανία) δεν κυβερνιόταν από μια μακρόχρονη στρατιωτική δικτατορία και δεν έμενε αποκομμένη από τη διεθνή κοινότητα, αλλά ήταν ένα ευνομούμενο κράτος, τότε όχι μόνο είναι πολύ πιθανό στην (αμφιβόλου αντικειμενικότητας) περυσινή ψηφοφορία για τα «7 σύγχρονα θαύματα του κόσμου» να είχε και μία και δύο –το λιγότερο- υποψηφιότητες (καθώς πρόκειται για μια χώρα με μακραίωνο και πολύ σπουδαίο πολιτισμό, με κυρίαρχη τη βουδιστική παράδοση και με ένα πλήθος μνημείων, όπως οι 2.200 ναοί του Bagan, το συγκρότημα με τις παγόδες, τα αγάλματα και τις στούπες Shwedagon στην πρώην πρωτεύουσα Ynangon, κ.λπ., το οποίο χωρίς υπερβολή την καθιστά ένα «απέραντο υπαίθριο μουσείο») αλλά θα χαρακτηριζόταν ενδεχομένως και ως ένας «επίγειος παράδεισος». Εύφορη γη, ποτάμια, ξύλο τικ, ρουμπίνια σε αφθονία, ρύζι (από τους μεγαλύτερους παραγωγούς) πετρέλαιο, φυσικό αέριο, αλιεία, γεωοπολιτικά πλεονεκτήματα λόγω γειτνίασης με χώρες όπως Ινδία, Κίνα, Ταϊλάνδη και άλλα πολλά, όπως η ευγένεια του λαού της, θα μπορούσαν να μεταβάλουν μία χώρα που θεωρείται «κάτεργο» σε μια ευδαίμονα χώρα. Και όμως, η Μυανμάρ όσο και αν ακούγεται «κλισέ», είναι όχι απλώς μια «δοκιμασμένη» χώρα, αλλά θα έλεγε κανείς «καταραμένη» με τα όσα έχουν συμβεί στον λαό της τους τελευταίους 3 αιώνες. Ή, όπως θα έλεγαν πιθανόν οι αμερόληπτοι από τις συνήθεις πατριωτικές προκαταλήψεις ανά τον κόσμο βουδιστές κάτοικοί της, μια χώρα με… «κακό κάρμα»!
Ερχόμενοι στην ιστορία της, η χώρα αυτή δεν ήταν ανέκαθεν μία ενιαία Βιρμανία ούτε υπήρχε ένα ενιαίο έθνος. Κατοικείτο και πριν 5 χιλιετίες, δίχως όμως να είναι απολύτως βέβαιο ποιοι ήταν οι αρχαιότεροι κάτοικοί της. Οι θεωρίες ποικίλλουν για το εάν αυτοί ήταν νεγροειδείς από τη μαλαϊκή χερσόνησο ή από την Ινδία ή ακόμη και από τον Βορρά.
Όπως και στην αρχαία Ελλάδα, κυριαρχούσαν και εκεί οι πόλεις – κράτη, κάτι που κάνει κατανοητό την ύπαρξη αυτονομιστικών κινημάτων σήμερα και στη 2η χιλιετία π.Χ. μεσουρανούσαν μεταξύ των πόλεων αυτών οι Pyu ή -όπως τους ανέφεραν αρχαίες κινεζικές πηγές- οι Pyao. Τον 9^ο αιώνα επεκτάθηκε στη Βιρμανία το βασίλειο των Nazhao (Yunan). Τον 6^ο αιώνα π.Χ. μία άλλη φυλή, οι Mon, «μετακόμισαν» από την περιοχή της Βεγγάλης (στη σημερινή Ινδία) στις εύφορες περιοχές στο Δέλτα του ποταμού Ayeyarwady (ή Irrawaddy) που διατρέχει από βορρά προς νότο τη Βιρμανία, μέχρι τη σημερινή Ταϋλάνδη. Στους μεταχριστιανικούς αιώνες κατέβηκαν από την περιοχή των Ιμαλαΐων οι Bamar, οι οποίοι επέβαλαν εν τέλει τη γλώσσα, τα έθιμα και τον πολιτισμό τους, σε σημείο που η χώρα να ονομασθεί αργότερα Μπούρμα.
Το 849 ιδρύθηκε η πόλη του Bagan στις όχθες του Irrawaddy και 2 αιώνες αργότερα, ο βασιλιάς Anawratha ανέβηκε στο θρόνο (1044) συνενώνοντας πολλές πόλεις με αποτέλεσμα τότε να αρχίσει τυπικά η ιστορία της ενιαίας Βιρμανίας. Την εποχή εκείνη, οι Bamar διέδωσαν σε όλη τη γύρω περιοχή τον Βουδισμό και το αρχαιότερο ρεύμα του, τη Θεραβάντα. Το 1287 εισβάλλουν οι ορδές του Kublai Khan και έτσι καταλύεται το βασίλειο του Βagan. Έκτοτε και μέχρι τον 15^ο αιώνα θα επανέλθουν τα μικρά βασίλεια και το 1472 ανεβαίνει στο θρόνο του Bago ο βασιλιάς Dhammazedi οπότε ξεκινά μια περίοδος άνθησης του Βουδισμού και τότε είναι που χτίζεται το πιο γνωστό μνημείο της χώρας, η περίφημη παγόδα της Shwedagon στην Ραγκούν (σήμερα Yangon).
Την ίδια περίοδο, μια άλλη σημαντική εθνότητα της Βιρμανίας, οι Shan, ιδρύουν το βασίλειο της Inwa κοντά στην σημερινή πόλη Mandalay.

Η λίμνη Ίνλε

Το 1550 η Βιρμανία επανενώνεται υπό τον βασιλιά Bayinnaung και το 1752 ανεβαίνει στο θρόνο ο Alaungpaya ο οποίος ιδρύει την τελευταία δυναστεία πριν την κατάκτηση από τους Άγγλους, η οποία ήλθε το 1866. Παρότι οι Βρετανοί άφησαν κάποια υποδομή (δημόσια κτίρια, σιδηρόδρομο, κ.λπ.) συνετέλεσαν στην εγκατάλειψη των παραδόσεων (δείχνοντας μια επιδεικτική περιφρόνηση στα ήθη –κυρίως τα θρησκευτικά- των ντόπιων, όπως π.χ. το λεγόμενο «shoe question», δηλαδή την απαγόρευση των αποίκων να εισέρχονται ανυπόδητοι στους ναούς) και σε δημογραφικές ανισορροπίες. Καθιστώντας τη Βιρμανία μέρος των Ινδιών, επέτρεψαν στους Ινδούς εμπόρους να επιβληθούν οικονομικά στους Βιρμανούς αγρότες και ήδη το 1930 ο μισός πληθυσμός της Yangon ήταν Ινδοί. Μεγάλος αριθμός μοναχών φυλακίστηκε και βασανίστηκε άγρια από τους Άγγλους, με αποτέλεσμα ο Βουδισμός να αποτελέσει το κύριο όχημα της αντίστασης. Στο 2^ο παγκόσμιο πόλεμο εισέβαλαν οι Ιάπωνες, οι Βιρμανοί τους είδαν αρχικά ως ευκαιρία να απαλλαγούν από τους Άγγλους. Είναι ενδεικτικό, ότι ο «πατέρας της εθνικής ανεξαρτησίας» Bogyoke Aung San (και πατέρας της βραβευμένης με νόμπελ ειρήνης αρχηγού της αντιπολίτευσης Aung San Suu Kyi) για να διαφύγει της σύλληψής του επειδή ήταν μέλος του Βιρμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος, βρήκε άσυλο το 1940 στους Ιάπωνες οι οποίοι απελευθέρωσαν τη χώρα με τη βοήθεια των Βιρμανών ανταρτών, αλλά σύντομα και αυτοί αποδείχθηκαν το ίδιο στυγνοί με αποτέλεσμα να επανέλθουν οι Άγγλοι συνεπικουρούμενοι από Βιρμανούς μαχητές.
Μετά τον πόλεμο, στις 27 Ιανουαρίου 1947, ο στρατηγός Aung San και ο άγγλος πρωθυπουργός Clement Attlee υπέγραψαν συμφωνία για την διενέργεια εκλογών με ποσοστώσεις για τη συγκρότηση εθνικής αντιπροσωπείας με μέλη του εθνικού συμβουλίου των Bamar και από τις υπόλοιπες εθνότητες ενόψει της ανεξαρτησίας, με πρόεδρο προερχόμενο από τις μειονότητες. Στις εκλογές για την ανάδειξη της εθνοσυνέλευσης το κόμμα του Aung πήρε τις 172 έδρες από τις 255, το κομμουνιστικό κόμμα τις 7, η αντιπολίτευση των Bamar 3 και οι υπόλοιπες 73 δόθηκαν σε διάφορες εθνότητες (Kayin, αγγλοβιρμανοί, κ.λπ.). Τον Ιούλιο του ίδιου έτους, ο San δολοφονήθηκε από πολιτικούς του αντιπάλους. Στις 4 Ιανουαρίου 1948 η Βιρμανία έγινε ανεξάρτητη. Όμως, μειονότητες (όπως π.χ. οι Shan και οι Mon) κομμουνιστές, μουσουλμάνοι και εθνικιστές πήραν τα όπλα διεκδικώντας μεγαλύτερα μερίδια εξουσίας. Το 1949, η κατάσταση ήταν χαώδης καθώς προστέθηκαν οι Κινέζοι αντικομμουνιστές οι οποίοι με χρήματα των ΗΠΑ πολεμούσαν την κυβέρνηση Μάο έχοντας τις βάσεις τους και σε βιρμανικό έδαφος, ενώ σταδιακά προστέθηκαν και άλλες ένοπλες ομάδες, από ληστές μέχρι έμπορους ναρκωτικών. Το 1958 ο U Nu παρεχώρησε την εξουσία στον στρατηγό Ne Win για να μπει ένα τέλος στο χάος. Το αποτέλεσμα ήταν μέσα σε 15 μήνες να αποκατασταθεί η τάξη και να επανέλθει ο U Nu με εκλογές το 1960 με ενισχυμένη πλειοψηφία. Ωστόσο, το χάος επανήλθε και ο Ne Win πήρε την εξουσία με πραξικόπημα και με ένα 17μελές συμβούλιο ξεκίνησε αυτό που ονομάσθηκε «Βιρμανέζικος δρόμος προς τον σοσιαλισμό» ο οποίος προχώρησε σε πλήρη κρατικοποίηση της οικονομίας, ενώ ελήφθησαν οικονομικά μέτρα κατά των Ινδών και των Κινέζων εμπόρων. Πάνω από 250.000 πολίτες από τις συγκεκριμένες εθνότητες εγκατέλειψαν τη χώρα. Το 1988 ο Ne Win αποσύρθηκε και στις 8 Αυγούστου 1988 (την ιστορική ημερομηνία «8.8.88» ) πλήθος Βιρμανών ξεσηκώθηκαν και άρχισαν διαδηλώσεις για αποκατάσταση των ελευθεριών. Το αποτέλεσμα ήταν πάνω από 3.000 νεκροί. Έτσι, μια νέα δικτατορία ανέβηκε, αυτή του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων Saw Maung η οποία στο όνομα της αποαποικιοποίησης άλλαξε το όνομα της χώρας σε Myanmar και της πρωτεύουσας Rangoon σε Yangon. Τότε, αρχηγός της αντιπολίτευσης αναδείχθηκε η κόρη του «πατέρα της ανεξαρτησίας», η Aung San Suu Kyi, η οποία στις εκλογές που προκηρύχθηκαν το 1990 (οι πρώτες σε 3 δεκαετίες) την ανέδειξαν νικήτρια (αν και η ίδια είχε τεθεί σε κατ΄ οίκον περιορισμό) με 392 έδρες επί συνόλου 485. Η χούντα με νομικίστικα τεχνάσματα καθυστέρησε την σύγκληση της νέας εθνοσυνέλευσης, ωσότου συλλάβει τους πολιτικούς της αντιπάλους. Η κατάσταση λίγο πολύ έκτοτε είναι γνωστή, η χούντα παραμένει στην εξουσία και πλείστα όσα προβλήματα που εκκρεμούν, απλώς «θάβονται» (μειονότητες, βαρώνοι ναρκωτικών, μαύρη αγορά, παιδική εργασία, συλλήψεις αντικαθεστωτικών,κ.λπ.). Μια περυσινή διαδήλωση βουδιστών μοναχών κατεστάλη άγρια, ενώ σαν να μην έφταναν η φτώχεια και η καταπίεση, ήλθε στις 3 Μαΐου 2008 και ο κυκλώνας Nargis για αφήσει πίσω του δεκάδες χιλιάδες νεκρούς (για 100.000 θύματα εκ των οποίων τα 40.000 παιδιά έκαναν λόγο τα δυτικά ΜΜΕ, πιθανό να έχουν δίκιο, πιθανό όμως και να διογκώνουν χάριν εντυπώσεων τους αριθμούς) πείνα και καταστροφή.

Μοναχισμός με απόλαυση πούρου

Τώρα, όσον αφορά μια γενική γνωριμία με τη χώρα όπως την έζησα ταξιδεύοντας εκεί, πάνω κάτω τα πράγματα τα οποία προσωπικά μου έκαναν εντύπωση και είναι βαθιά εντυπωμένα στην μνήμη μου αλλά ταυτόχρονα πιστεύω πως αντικειμενικά αξίζουν το ενδιαφέρον όποιου βρεθεί εκεί, είναι τα εξής:
Ι. H Shwedagon. Η προσκυνηματική, πολιτιστική και τουριστική ατραξιόν της Βιρμανίας, είναι οι παγόδες και οι στούπες της.
Κυριότερη από αυτές, είναι η περίφημη Shwedagon Paya στην πρώην πρωτεύουσα Yangon (τον Νοέμβριο 2005 μεταφέρθηκε στην πόλη η οποία στις 27 Μαρτίου 2006 έλαβε το όνομα Pyinmana (Πόλη των Βασιλέων»). Ο Kipling την αποκαλούσε «χρυσό θαύμα». Κάθε βουδιστής στη Βιρμανία οφείλει να την επισκεφτεί τουλάχιστον μία φορά, καθώς είναι το ιερότερο γι αυτόν μέρος. Σύμφωνα με τον θρύλο, εκεί είναι θαμμένες 8 τρίχες του Βούδα εδώ και 2.500 χρόνια, όμως οι αρχαιολόγοι θεωρούν πως η «στούπα» (μνημείο αφιερωμένο στον Βούδα) υπάρχει εκεί από τη δυναστεία των Mon (μετά τον 6^ο αιώνα) ενώ οι μοναχοί ισχυρίζονται με βάση τα καταγεγραμμένα αρχεία τους, πως χρίστηκε πριν το 486 π.Χ. οπότε πέθανε ο Βούδας. Η χρυσή αυτή στούπα, κωνικής κορφής, έχει ύψος 98 μέτρα (αρχικά ήταν μόνο 18 μέτρα ψηλή) είναι καλούμενη εξ ολοκλήρου από φύλλα χρυσού συνολικού βάρους 60 τόνων και ολόγυρά της απλώνονται και άλλες στούπες, ναοί, βωμοί, αγάλματα πνευμάτων της προβουδιστικής περιόδου, αίθουσες προσευχής και διαλογισμού, καμπάνες, κ.λπ.
Περιττό να αναφέρω πως ήταν το πρώτο μέρος το οποίο επισκέφθηκα με το που έφτασα στην Μυανμάρ και το τελευταίο πριν φύγω. Αυτά που θυμάμαι ακόμη, είναι η αίσθηση του γυμνού πέλματος (αφού απαγορεύονται τα υποδήματα) πάνω στο βρεγμένο από τη βροχή γλιστερό μάρμαρο, τα αρώματα που έκαιγαν οι πιστοί μπροστά στα αγάλματα ανακατεμένα με τις μυρωδιές από τα άνθη και τα φρούτα που επίσης πρόσφεραν, τα πολύχρωμα ιερά (κίτρινο, ώχρα, μοβ, κόκκινο και εν γένει μια πανδαισία χρωμάτων) και οι παράξενες ζωγραφιές. Μια από αυτές που μου έκαναν εντύπωση ήταν τα ημερολόγια. Η εβδομάδα λοιπόν των Βιρμανών δεν έχει 7 αλλά 8 ημέρες που αντιστοιχούν στα 8 σημεία του ορίζοντα και κάθε ημέρα έχει για σύμβολο ένα ιερό ζώο (λιοντάρια, ελέφαντες,κ.λπ.).
ΙΙ.Bagan.
Πριν το 1287, όταν ο Kublai Khan εισήλθε στην πόλη, το Bagan είχε 13.000 ναούς. Σήμερα, έχουν μείνει μόνο οι 2.200 (προφανώς ούτε και οι ναοί γλιτώνουν από το «κακό κάρμα» της χώρας…).
Ανάμεσα στους κυριότερους από αυτούς ξεχωρίζουν ο επιβλητικός, ύψους 51 μέτρων ναός Ananda, χτισμένος το 1091 και ο οποίος πήρε το όνομά του από τον εξάδελφο και γραμματέα του Βούδα, Ananda. Ο ναός στεγάζει 4 αγάλματα του Βούδα καλυμμένα με φύλλα χρυσού, ενώ σκηνές από τις προηγούμενες ζωές του είναι σκαλισμένες από τερακότα στη βάση. Κάθε χειμώνα διοργανώνονται γιορτές στον ναό.
Επίσης, οι ναοί Payathonzu (χρίστηκε γύρω στο 1200) Shwesandaw (χτίστηκε το 1057 και περιέχει τρίχες του Βούδα) ο οποίος αποκαλείται και Ναός του Ganesha, από το όνομα του ελεφαντόμορφου θεού των Ινδών που απεικονίζεται, Mahabodhi, (αντίγραφο σε μικρότερη κλίμακα του ναού Bodhi στην Bodhgaya στην Ινδία όπου φωτίστηκε ο Βούδας) κ.λπ.
Η καλύτερη ώρα της ημέρας να βρεθεί κανείς στο Bagan είναι στη Δύση. Όσο έμεινα στην περιοχή, κάθε μέρα παρακολουθούσα από τις ταράτσες των υψηλότερων ναών και με την καλύτερη θέα, το απέραντο κόκκινο του ήλιου και του κυρίαρχου χρώματος των ναών, άλλοτε από την παγόδα Mingalazedi στα δυτικά και άλλοτε από τον ναό Bupaya απ΄ όπου φαίνεται καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο σημείο του Βagan ο Ayeyarwady.
ΙΙΙ. Amarapura. Κυριότερο αξιοθέατο της πόλης αυτής που υπήρξε πρωτεύουσα της χώρας τον 18^ο αιώνα, είναι η γέφυρα U Bein η οποία έχει κατασκευαστεί από τικ και είναι η μακρύτερη ξύλινη γέφυρα στον κόσμο. Φθάνοντας εκεί, τη μεγαλύτερη εντύπωση μου έκαναν οι κορυφές των δέντρων που ίσα που διακρίνονταν πάνω από την επιφάνεια του νερού που είχε σκεπάσει τους κορμούς.
ΙV. Shagaing. Θρησκευτικό κέντρο με περισσότερες από 600 παγόδες βαμμένες σε λευκό χρώμα με χιλιάδες μοναχούς και δεκάδες κέντρα διαλογισμού, ένα μέρος πραγματικά δαιδαλώδες.
V. Mingun. Στην πόλη αυτή, η οποία είναι χτισμένη στην όχθη του ποταμού Irrawaddy σώζονται η μεγαλύτερη καμπάνα στον κόσμο που παραμένει άθικτη και η βάση της παγόδας που σχεδίαζε να χτίσει ο βασιλιάς Bodawpaya (της μεγαλύτερης στον κόσμο σύμφωνα με τα μεγαλεπήβολα σχέδια του βασιλιά). Η παγόδα άρχισε να χτίζεται το 1790 αλλά έμεινε ημιτελής με τον θάνατο του βασιλιά το 1819.
Ξεκίνησα από το Mandalay νωρίς το πρωί με το πλοιάριο και φθάνοντας το μεσημέρι είχα ήδη ξοδέψει δυο φιλμς τραβώντας τα φουσκωμένα νερά του ποταμού που είχαν σκεπάσει δέντρα και εγκαταλειμμένα πρόχειρα κτίρια, την τεράστια βάση της παγόδας από μακριά, την Ksinbyume Paya, την Βondaw Payaτην καμπάνα, πλήθος μοναχών και άλλα μνημεία λιγότερο ή περισσότερο εντυπωσιακά.
VI. Popa. Σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από το Bagan βρίσκεται το όρος Popa, το οποίο πριν 250.000 χρόνια ήταν ενεργό ηφαίστειο. Στην κορυφή του, η οποία είναι επίπεδη, στα 737 μέτρα, βρίσκεται το κέντρο της ανιμιστικής λατρείας των Nuts. Εκεί υπάρχουν 37 αγάλματα σε φυσικό μέγεθος των Nuts (μαγικών, τελετουργικών και θεραπευτικών πνευμάτων).
VII. Moustache Brothers. Πρόκειται για ένα τρίο κωμικών οι οποίοι με μιμητικούς μονολόγους, με θεατρικούς διαλόγους, με υπονοούμενα και με χορό ασκούν κριτική στο καθεστώς. Συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε 7ετή φυλάκιση όταν το 1996 έδωσαν παράσταση στην οικία της Aung San Suu Kyi. Πρόκειται για τους U Par Par Lay, U Lu Zaw και Lu Maw. Ο πρώτος έμεινε δύο χρόνια παραπάνω στη φυλακή καθώς το καθεστώς τον «ξέχασε» (!) και ενώ όλοι θεωρούσαν πως τον είχαν δολοφονήσει και έκτοτε δίνουν παραστάσεις (μόνο στην αγγλική, καθώς τους απαγορεύτηκε να ξαναπαίξουν στην τοπική γλώσσα) . Στις διαδηλώσεις του Οκτωβρίου 2007 ο U Par Par Lay συνελήφθη εκ νέου για να αποφυλακιστεί την 1^η Νοεμβρίου 2007.
Το «κλου» της βραδιά πάντως ήταν η επίδειξη παραδοσιακών χορών και επεξήγηση των κινήσεων των χεριών («mundras») των χορευτών και χορευτριών από τη σύζυγο του U Par Par Lay, επίσης καλλιτέχνιδα.
VIII. Shopping. Ακόμη κι εγώ ο ίδιος «έπεσα από τα σύννεφα», όταν αντιλήφθηκα στο αεροδρόμιο της Yangon τα είδη και τις ποσότητες που είχα αγοράσει φεύγοντας ύστερα από 1 μήνα παραμονής: Σερβίτσια του τσαγιού και της σούπας από… άμμο, τρίχα αλόγου, ρύζι, νερό και συνολικά από 7 διαφορετικά υλικά, με τα ποτήρια και τις κούπες να διπλώνουν και να επανέρχονται σαν… «παναμέζικο καπέλο»! Παπυροθήκες από ίνες τικ, ρύζι και ψημένη άμμο. Βούδες από χαλαζία, από νεφρίτη, από τικ, από σανταλόξυλο (και ρουμπίνια για «δώρο» από το κατάστημα)! Μπαούλα σκαλισμένα στο χέρι και βερνικωμένα. Μαριονέτες (οι οποίες κινούν από το στόμα μέχρι και τις παλάμες) στις οποίες έχουν μακραίωνη παράδοση οι Βιρμανοί.
IX. Kyaiktiyo.
Έφυγα νωρίς το πρωί από το Bago για μια ολοήμερη εκδρομή στο Kyaiktiyo, με ένα από τα πιο άνετα μέσα που υπήρχαν στην περιοχή: στην… καρότσα ενός φορτηγού γεμάτου από ντόπιους προσκυνητές που δεν έχαναν ευκαιρία να δείξουν τον ενθουσιασμό τους –αλλά και την απορία τους- που ένας Ευρωπαίος αντί να προτιμήσει κάποιο από τα τουριστικά λεωφορεία με τους ξεναγούς ή το τραίνο προτίμησε ένα πιο «παραδοσιακό» τρόπο. Και ομολογώ πως δεν το μετάνιωσα, καθώς η ατμόσφαιρα στη διαδρομή ήταν «πανηγυρική». Αργά το πρωί είχα φτάσει στο χωριό Kyaikto και από εκεί με ένα pick up έφτασα μετά από 20 λεπτά στους πρόποδες του Kyaiktiyo. Καθώς ανέβαινα το βουνό, με έπιασε μια δυνατή βροχή που όμοιά της δεν είχα ξανασυναντήσει. Καθώς ο δρόμος ήταν ανηφορικός και τα μέσα προφύλαξης ελάχιστα, ουδόλως ενοχλήθηκα από τη ζεστή βροχή.
Φθάνοντας μετά από καμιά ώρα πάνω – κάτω στην κορυφή αντίκρισα ένα από τα πιο παράξενα θεάματα που είχα δε. Έναν βράχο επιχρυσωμένο και πάνω του μια στούπα 7,3 μέτρα ύψος, να αιωρείται στην μύτη του λόφου πάνω από τον γκρεμό, ίσα που να πατά το έδαφος και όμως να μην πέφτει!
Ο θρύλος λέει πως αυτή η περίεργη ισορροπία οφείλεται σε μια τρίχα του Βούδα που συγκρατεί τον βράχο. Ένας άλλος θρύλος πως ο βράχος προέρχεται από τον βυθό της θάλασσας.
Η ατμόσφαιρα πάνω στο Kyaiktiyo είναι πραγματικά μαγική. Αυτό που μου έμεινε πιο πολύ και από τον διάσημο βράχο ήταν οι σχεδόν απόκοσμες ψαλμωδίες των δόκιμων μοναχών που ακούγονταν μέσα από ένα μοναστήρι ξεκομμένο από τα υπόλοιπα κτίσματα και πραγματικά σφηνωμένο στην πιο απότομη πλαγιά του λόφου, στο πιο δυσπρόσιτο σημείο που η βροχή έκανε επικίνδυνη την απόσταση ως εκεί.
Καταβαίνοντας, δεν υπήρχε κανένα μέρος να προφυλαχτώ από τη βροχή που ξαναέπιασε πιο δυνατή. Τόσο που τα χαρτονομίσματα μέσα στο πορτοφόλι είχαν μουσκέψει και που τα χρυσά τυπωμένα γράμματα στο εξώφυλλο του διαβατηρίου που είχα στη τσέπη είχαν σβηστεί!
X. Η λίμνη Inle. Όσο δύσκολη είναι η οδική πρόσβαση από την Yangon στην λίμνη Inle, άλλο τόσο συναρπαστική είναι η ίδια η λίμνη. Η δυσκολία έγκειτο στο ότι πήρα το τραίνο, ταξίδεψα όλη νύχτα και το πρωί έφτασα στην πόλη Thazi. Μια πόλη «στη μέση του πουθενά», αλλά… «κόμβος»! Από τον σταθμό για να πάω στην πόλη το μόνο μέσο που βρήκα νωρίς το πρωί, ήταν ένα… άλογο! Μετά το άλογο πήρα λεωφορείο και από εκεί Pick up (μικρό αυτοκίνητο με καρότσα) για να φτάσω στην παραλίμνια πόλη Nyaungshwe («Χρυσό δένδρο Μπάνυαν»). Νωρίς το άλλο πρωί νοίκιασα βάρκα και μέχρι να βραδιάσει είχα γυρίσει τη λίμνη στο μεγαλύτερο μέρος της. Η λιμναία ζωή, τα σπίτια όπου οι ένοικοι εισέρχονταν και εξέρχονταν χρησιμοποιώντας ξύλινες σκάλες των οποίων η βάση κρυβόταν μέσα στο νερό, όπου οι κάτοικοι είχαν για κύριο μεταφορικό μέσο τη βάρκα, η πλωτή αγορά, οι παγόδες πάνω σε νησίδες, οι ποταμίσιες «οδοί» και «λεωφόροι», οι αλιείς με τον χαρακτηριστικό τρόπο να κωπηλατούν (όρθιοι και με το πόδι να τραβά κουπί στερεωμένο σε αυτό) είναι εικόνες που δύσκολα ξεχνά κανείς.
XI. Τhanakha, cheeroot, chinlon, longyi…
Τα καθαυτό βιρμανέζικα προϊόντα και συνήθειες που αγνοούμε στη Δύση επίσης μου έκαναν εντύπωση. Τέτοια είναι τα περίεργα πούρα που καπνίζουν (cheeroot, με καπνό, διάφορα φύλλα, ρίζες και αρωματικά βότανα) η κίτρινη κρέμα με την οποία είναι πασαλειμμένες σχεδόν όλες οι γυναίκες για ηλιοπροστασία και για σύσφιξη του δέρματος (thanakha) το βιρμανέζικο «ποδο-βόλλεϋ» που παίζεται με μια πλεχτή από ελαφρύ ξύλο μπάλα (chinlon) τα longyi (χαρακτηριστική ενδυμασία των Βιρμανών οι οποίοι ελάχιστα έχουν αποδεχτεί το ευρωπαϊκό παντελόνι).
XII, Βουδισμός.
Μια χαρακτηριστική εικόνα από του βουδισμό των Βιρμανών που μου έχουν μείνει, είναι η «εις φάλαγγα κατ’ άνδρα» κομπανία των βουδιστών μοναχών, ντυμένοι με τις πορτοκαλί ρόμπες και με ξυρισμένα κεφάλια, να ζητούν φαγητό από καταστηματάρχες και νοικοκυραίους, προτείνοντάς τους το thabeig, το χαρακτηριστικό μαύρο μπωλ από όπου τρώνε οι βουδιστές μοναχοί και το οποίο το γεμίζουν κάθε ημέρα, πάντοτε ζητώντας και τους πολίτες να ανταποκρίνονται με προθυμία. Στη Βιρμανία όλοι οι άντρες πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 2 εβδομάδες σε μοναστήρι. Είναι κάτι σαν τη δική μας στρατιωτική θητεία, η οποία όμως δεν είναι υποχρεωτική για όλους (για λόγους επιβίωσής του, το στρατιωτικό καθεστώς δέχεται στο στράτευμα μόνο οπαδούς του καθεστώτος).
Αναμφίβολα, πρόκειται για μια πανέμορφη χώρα, πλην… «καταραμένη» με τόσες επώδυνες πτυχές για τόσο μακρόχρονες περιόδους στην ιστορία της.