Μαντούμπαλα (14.02.1933-23.02.1969)

Λέγεται πως όταν η Madhubala ήταν ακόμη μωρό, ένας σούφι είχε προβλέψει στους γονείς της ότι μεγαλώνοντας θα γινόταν όμορφη, διάσημη και πλούσια, αλλά και ότι θα πέθαινε νέα και δυστυχισμένη. Πράγματι, η γεννημένη στις 14 Φεβρουάριου 1933 (η ειρωνεία με τα γενέθλιά της είναι πως παρά την ημερομηνία αυτή -γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου- αν και λατρεύτηκε από εκατομμύρια κόσμο, η ερωτική της ζωή ήταν άτυχη εξαιτίας του κτητικού και υπερπροστατευτικού πατέρα της) Μumtaz Begum Jehan Dehlavi όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, θα πέθαινε στα 36της χρόνια, στις 23 Φεβρουαρίου 1969, έχοντας προλάβει όμως να γυρίσει περισσότερες από 70 ταινίες και να γίνει ίνδαλμα εκατομμυρίων κινηματογραφόφιλων, μέχρι ακόμη να γίνει το όνομά της και τραγούδι που έκανε ρεκόρ πωλήσεων σε μια μακρινή χώρα, την Ελλάδα το 1958 (και μάλιστα πάνω σε μια κλεμμένη ινδική μελωδία). Ακόμη και το 1990, σε ψηφοφορία εξειδικευμένου περιοδικού για τον ινδικό κινηματογράφο, παρέμενε η πλέον δημοφιλής ηθοποιός με το εκπληκτικό ποσοστό 58%, ενώ το 2008 έγινε η δεύτερη ηθοποιός μετά την Nargis Dutt, το πρόσωπο της οποίας αποτυπώθηκε σε γραμματόσημο σε περιορισμένη αναμνηστική έκδοση. Η ομορφιά της ήταν παροιμιώδης σε βαθμό που ένα από τα ψευδώνυμα που της έδωσαν οι θαυμαστές της ήταν το «Venus Queen».
Η Madhubala (Μαντούμπαλα) ήταν το 5ο παιδί μιας φτωχής μουσουλμανικής οικογένειας της φυλής των Παθάν. Ο πατέρας της, Ataullah Khan, μετακόμισε στην Βομβάη σε αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Έτσι, η Mumtaz πρωτομπήκε στην κινηματογραφική βιομηχανία και στα στούντιο της «Μέκκας του ινδικού κινηματογράφου» το 1942, σε ηλικία 9 ετών, παίζοντας ως «Baby Mumtaz» στην ταινία Basant τον ρόλο της κόρης μιας δημοφιλούς ηθοποιού της εποχής, της Mumtaz Shanti. Συνεχίζοντας σε ανάλογους ρόλους θα έπαιρνε σύντομα το ψευδώνυμο με το οποίο έγινε γνωστή, Madhubala, κάτι που την είχε συμβουλέψει να κάνει η σταρ της εποχής Devica Rani. Ο πρώτος ρόλος της με το όνομα αυτό ήλθε το 1947 στην ταινία Neel Kamal του Raj Kapoor. Μερικά χρόνια αργότερα, θα συναποτελούσε με τις Nargis και Meena Kumari την ασυναγώνιστη τριάδα των μεγάλων γυναικείων αστέρων του Bollywood.
Ήδη στην ηλικία των 16 ετών το όνομα Madhubala έγινε σε όλη την Ινδία συνώνυμο της ομορφιάς χάρη στη ταινία Mahal σε σκηνοθεσία Kamal Amrohi. Η ταινία αυτή έμεινε κλασική και σημείο αναφοράς στην ιστορία του Bollywood για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων η ανάδειξη της μεγάλης τραγουδίστριας Lata Mangeshkar, η οποία με το τραγούδι Aayega aanewala θα εγκαινίαζε την μακρόχρονη παράδοση των αιθέριων μελωδικών γυναικείων φωνών του ινδικού κινηματογράφου, τραγουδώντας τραγούδια του Khemchand Prakash σε στίχους Nakshab. Η ίδια η ταινία, gothic αισθητικής, ήταν βασισμένη σε μια υπόθεση μυστηρίου (συγκαταλέγεται στα ψυχοδράματα/thrillers) όπου ο πρωταγωνιστής, ο Shankar (Ashok Kumar) μετακομίζει σε ένα εγκαταλελειμμένο οίκημα όπου βλέπει την ομοιότητά του με το πορτραίτο του προηγούμενου ιδιοκτήτη και στη συνέχεια τον επισκέπτεται το φάντασμα της ερωμένης του τελευταίου Kamini (Madhubala) που του λέει πως θα ενωθούν είτε με τον θάνατο του ίδιου είτε με την επαναφορά της στον κόσμο των ζωντανών εάν ο Shankar σκοτώσει την κόρη του κηπουρού. Ο φίλος του Shankar, o Shtinath (Kanu Roy) προσπαθεί να παντρέψει μεζί του την Ranjana (Vijayalakhsmi) προκειμένου να τον τραβήξει από το πάθος του για την Kamini. Ο Shankar όμως απομακρύνεται και η Ranjana αυτοκτονεί ειδοποιώντας προηγουμένως την αστυνομία ενοχοποιώντας ως δολοφόνο της τον Shankar. Στο δικαστήριο, εμφανίζεται ως μάρτυς η κόρη του κηπουρού Asha η οποία δεν είναι άλλη από την Kamini η οποία εμφανιζόταν ως φάντασμα. Ο Shankar καταδικάζεται σε θάνατο, παραμένει ωστόσο παθιασμένος με την Κamini και ζητά από τον Skrinath να παντρευτεί την Asha /Κamini ώστε να χωρίσουν στην παρούσα ζωή και να συναντηθούν στην επόμενη όταν μετενσαρκωθούν. Λίγο πριν εκτελεστεί ο Shankar αποκαλύπτεται σε ένα γράμμα της Ranjana πως τελικά είχε αυτοκτονήσει, έτσι ο Shankar αθωώνεται, όμως είναι αργά, καθώς ο Shtinath και η Asha έχουν ήδη παντρευτεί. Κανείς δεν διαφωνεί πλέον πως η Μαντούμπαλα ήταν η ιδανική στον ρόλο της, παρότι αρχική επιλογή για Kamini ήταν η Suraiya.
Τον επόμενο χρόνο διαγνώσθηκε το σοβαρό πρόβλημα υγείας της Μαντούμπαλα («τρύπα στην καρδιά») το οποίο διαγνώσθηκε το 1954, όταν στο Madras όπου γύριζε την ταινία Bahut Din Huwe του S.S. Vassan άρχισε μια ακατάσχετη αιμορραγία από τη μύτη. Το ζεύγος Vassan την περιέθαλψε και την φιλοξένησε σπίτι του και σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, η Μαντουμπάλα παρέβη τη συνήθειά της και παρευρέθη σε πρεμιέρα ταινίας, την Bahut Din Huwe.
Μετά τo επεισόδιο στο Madras, η οικογένεια της Μαντούμπαλα υπήρξε υπερπροστατευτική σε σημείο να της μαγειρεύει ειδικό φαγητό και να της προσφέρει πόσιμο νερό από ειδική πηγή για να μην επιδεινωθεί η υγεία της. Παρά την σοβαρή κατάστασή της όμως, η Μαντουμπάλα συνέχισε να γυρίζει ταινίες ως πρωταγωνίστρια.
Το 1952 το αμερικανικό περιοδικό Theatre Arts, στο τεύχος Αυγούστου, της έκανε αφιέρωμα με ολοσέλιδη φωτογραφία και με τον τίτλο «The Biggest Star in the World (And She’s Not in Beverly Hills)» παρουσιάζοντάς της ως μια ηθοποιό με απόκοσμη και αιθέρια ομορφιά. Την ίδια εποχή, ο Frank Capra της ζήτησε να παίξει στο Hollywood κάτι όμως που δεν έγινε διότι αντέδρασε ο πατέρας της.
Για αρκετά χρόνια συμπρωταγωνίστησε με τα μεγαλύτερα αντρικά ονόματα της εποχής της, Ashok Kumar, Raj Kapoor, Rehman, Pradeep Kumar, Shammi Kapoor, Dilip Kumar, Sunil Dutt και Dev Ananad ενώ έπαιξε και με μεγάλα γυναικεία ονόματα όπως οι Kamini Kaushal, Suraiya, Geeta Bali, Nalini Jaywant και Nimmi, έχοντας συνεργαστεί επίσης με μεγάλους σκηνοθέτες όπως οι Mehboob Khan, Guru Dutt, Κamal Amrohi και K. Asif. Ακόμη, υπήρξε συμπαραγωγός στην ταινία του 1965 Naata όπου και πρωταγωνίστησε.
Ταινίες με την Μαντούμπαλα που έμειναν αξέχαστες ήταν:
Badal (1951) Tarana (1951) Sangdil (1952) Mr and Miss 55 του Guru Dutt (1955) Kal Hamata Hai (1959) όπου έπαιξε τον διπλό ρόλο της απελευθερωμένης χορεύτριας Bella και της συντηρητικής αδελφής της Madhu. Το 1958 στην ταινία Howrah Bridge έπαιξε πλάι στον Ashok Kumar τον ρόλο της αγγλοϊνδής τραγουδίστριας στον υπόκοσμο των καμπαρέ στην Chianatown της Καλκούτας. Τότε ήταν που «σόκαρε» τον ινδικό πληθυσμό με την δυτική εικόνα της, τα ντεκολτέ και τα παντελόνια κάπρι.
Το απόγειο στην καριέρα της ήλθε το 1960 με την ταινία Mughal –e- Azam του K. Asif με τους Prithiviraj Kappor, Dilip Kumar, Durga Khote και Ajit. Η ταινία χρειάστηκε 9 χρόνια γυρίσματα ωσότου παιχτεί και υπήρξε η πλέον πολυδάπανη παραγωγή ως την εποχή της έχοντας το απόλυτο ρεκόρ εισπράξεων ως το 1975 και το Sholary. Στα χιτ της ταινίας περιλαμβάνεται ο εξαίσιος χορός της απείθαρχης σκλάβας Anarkali (την υποδύθηκε η Μαντούμπαλα) -στο Sheesh Mahal, πολύ γνωστό ως «Ανάκτορο των Καθρεπτών» αξιοθέατο στο Amber της Τζαϊπούρ- ενώπιον του Mughal αυτοκράτορα και της αυλής του καθώς τραγουδά το Pyar Kiya to Darna Kya («Τι να φοβηθώ έχοντας αγαπήσει») σε πλαίημπακ και η φωνή είναι της Lata Mangeshkar. Στα αξιοσημείωτα είναι ότι η σκηνή του χορού λαμβάνει χώρα στο Sheesh Mahal του φρουρίου Lahore το οποίο όμως δεν υπήρχε την εποχή του Akbar αφού χτίστηκε από τον εγγονό του Sjaj Jahan (τον ίδιο που έχτισε και το περίφημο Tah Μahal] πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του Akbar). Το 2004 παίχτηκε η έγχρωμη βερσιόν της ταινίας με επιτυχία. Η υπόθεση του έργου βασίζεται σε ένα ινδικό θρύλο, από τη ζωή του Mughal πρίγκιπα Jahangir ή Salim. Στην ταινία, ο μεγάλος κατακτητής Akbar (Prithiviraj Kappor) και η Rajput σύζυγός του, Jodhabai (Durga Khote) έχουν ένα γιο, με αδύναμο χαρακτήρα και λάτρη των απολαύσεων, τον Jahangir ή Salim (Dilip Kumar) ο οποίος ερωτεύεται τη σκλάβα και χορεύτρια Anarkali (Μαντούμπαλα). Θέλει να την πάρει σύζυγό του, αλλά αντιδρά ο πατέρας του και την φυλακίζει. Ο Janakgir στασιάζει κατά του πατέρα του, αλλά ηττάται στο πεδίο της μάχης και καταδικάζεται σε θάνατο. Η Anarkali δέχεται να ανταλλάξει τη ζωή της με του Jahangir, όμως η μητέρα της ζητά από τον Akbar να της δώσει χάρη θυμίζοντάς του πως η ίδια ήταν εκείνη που πρώτη του έδωσε την χαρούμενη είδηση πως έχει αποκτήσει γιο. Ο Akbar πείθεται. Διαδίδει πως η Anarkali εκτελέστηκε βοηθώντας την να διαφύγει σε μυστική τοποθεσία και να ζήσει μακριά από τον Jahangir που την θεωρεί πεθαμένη (αντίθετα με την ταινία, στις περισσότερες παραλλαγές του μύθου, η Anarkali τελικά σκοτώνεται). Το 2008, μόνο δύο από τα μεγάλα ονόματα της ταινίας βρίσκονται εν ζωή, ο Dilip Kumar και η τραγουδίστρια Lata Mangeshkar, ενώ ο συνθέτης που έγραψε τη μουσική, ο Nauyshab, πέθανε το 2006. Ο Dilip Kumar είχε μακροχρόνια σχέση με την Madhubala (συμπρωταγωνίστησαν σε 4 ταινίες) η οποία έγινε ευρέως γνωστή όταν το 1955 η Madhubala τον συνόδευσε στην πρεμιέρα της ταινίας Insaniyat με την οποία δεν είχε καμία σχέση η ίδια. Χώρισαν το 1957 μετά από την επιμονή του πατέρα της Ataullah Khan. Ο τελευταίος πήγε μάρτυρας στο δικαστήριο (παρασύροντας με το μέρος του την κόρη του εναντίον του Dilip Kumar) σε μια οικονομική υπόθεση που είχαν απέναντι στον σκηνοθέτη B.R. Chopra με τον οποίο θα γύριζαν την ταινία Naya Daur (τελικά τον ρόλο που θα έπαιζε η Madhubala τον πήρε μια ηθοποιός από τη Νότια Ινδία, η Vyjayanthimala). Η κατάθεση της Madhubala εναντίον του Kumar προξένησε αρνητικές αντιδράσεις στην κοινή γνώμη.
Το 1960 πήγε στο Λονδίνο για το πρόβλημα υγείας της, όμως οι γιατροί είπαν πως ήταν μάταιο να εγχειριστεί καθώς δεν της έδιναν πάνω από ένα χρόνο ζωής. Τελικά έζησε άλλα 9 χρόνια. Στο μεταξύ, παντρεύτηκε τον ηθοποιό, μουσικό και τραγουδιστή Kiskore Kumar -με τον οποίο είχαν συμπρωταγωνιστήσει στον κινηματογράφο- σε πολλαπλές γαμήλιες τελετές (πολιτική, χίντου και μουσουλμανική) καθώς η Μαντουμπάλα ήταν μουσουλμάνα και ο Kumar ινδουιστής ο οποίος στην μουσουλμανική τελετή oνομάστηκε Karim Abdul.
Το 1966 προσπάθησε να παίξει στο Chalack με τον Raj Kapoor, τα ΜΜΕ χαιρέτισαν με διθυράμβους την επικείμενη επιστροφή της ακόμη πανέμορφης πλην κάτωχρης από την ταλαιπωρημένη υγεία της Madhubala στον κινηματογράφο, όμως κατέρρευσε την πρώτη κιόλας ημέρα των γυρισμάτων.
Θεωρείται μαζί με τη σταρ της δεκαετίας του 1970 Zeenat Aman, το πρότυπο της δυτικοφέρνουσας Ινδής.
Οι κυριότεροι ρόλοι της ήταν ως Manju (Basant, 1942 ) Mumtaz (Saat Samundaron Ki Mallika, 1947 ) Mumtaz/Ganga (Neel Kamal, 1947 ) Mumtaz (Desh Sewa, 1948 ) Priya (Paras, 1949 ) Κamini/Asha (Mahal, 1949 ) Shobha/Dulari (Dulari, 1949 ) Chandra (Pardes, 1950 ) Usha (Beqasoor, 1950 ) Tarana (Τarana, 1951 ) Saiyan (Saiyan, 1951 ) Ratna (Badal, 1951 ) Leela (Aaram, 1951 ) Eukhsana (Saqi, 1952 ) Κamal (Sangdil, 1952 ) Chanda (Eail Ka Dibba, 1953 ) Chandrakanta (Bahut Din Huye, 1954 ) Anju (Amar, 1954 ) Anita Verma (Me & Mrs 55, 1955 ) Shirin (Shirin Farhad, 1956 ) Taja Beti (Raj Hath, 1958 ) Anju (Gateway of India, 1957 ) Usha (Ek Saal, 1957 ) Banani (Phagum, 1958 ) Asha (Kalapani, 1958 ) Edna (Howrah Bridge, 1958 ) Renu (Chalti Ka Naam Gaadi, 1958 ) Madhu/Bela (Kal Ηamata Hai, 1959) Gauri (Insaan Jaag Utha, 1959) Msdhu Shatma (Do Ustad, 1959 ) Asha (Mehlon Ke Khwab, 1960 ) Renu (Jaali Note, 1960 ) Shabnam (Barsaat Ki Raat, 1960 ) Anarkali (Mughal -e- Azam, 1960 ) Rita (Passport, 1961 ) Anjana (Jhumroo, 1961 ) Sangeeta (Boy Friend, 1961) Asha/Rajini (Half Ticket, 1962 ) Kamala (Sharabi, 1964 ) και Jwala (Jwala, 1971 ).
Μετά το θάνατό της έγινε θρύλος και πολλές ηθοποιοί θεωρήθηκαν κλώνοι της. Κάτι πάντως που ελάχιστα έχει ερευνηθεί είναι η σχέση της με τον ZulfiKar Ali Bhutto ο οποίος λέγεται πως ήταν παθιασμένος την Badhubala και ταξίδευε συχνά στη Βομβάη. Κανείς δεν ξέρει εάν είχαν συνάψει εν τέλει ερωτική σχέση ή όχι, καθώς το ημερολόγιο της μεγάλης ηθοποιού ρίχτηκε από τον πατέρα της στην ίδια πυρά με την σορό της. Άραγε, υπό άλλες συνθήκες η Madhubala θα μπορούσε να γίνει η πρώτη κυρία του Πακιστάν;