Ετικέτα: ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΣΙΑ

Από την Άλμα Άτα των Ρώσων στο Αλμάτυ του Καζακστάν

Η ‘Αλμα-‘Ατα των Ρώσων είναι το Αλμάτυ των Καζάκων, το αρχαίο Αλμάτου που ισοπέδωσαν οι Μογγόλοι, η θρυλική Κόκκινη Μηλιά, το Χανάτο της Κοκάνδης, το εξεγερμένο Τουρκεστάν, η κοσμοπολίτικη εξορία του Τρότσκυ, η πατρίδα σημαντικών διανοούμενων και θεολόγων του κοσμικού Ισλάμ, μια πόλη εξίσου «ρωσική» όσο και καζακστανή.

Το μυστηριώδες καραβάν σαράι της Κιργιζίας στα 3.500 μέτρα

Από το καραβάν σαράι του Τας Ραμπάτ, πάνω στον Δρόμο του Μεταξιού, περνούσαν τα καραβάνια μεταξύ της κοιλάδας Φεργκάνα στα ανατολικά του Ουζμπεκιστάν και Κάσγκαρ στην Κίνα. Τα καραβάνια είχαν περάσει προηγουμένως από το επικίνδυνο θρυλικό στενό Τορουγκάρτ στα ανατολικά, σύνορο με Κίνα, και θα συνέχιζαν για τα βουνά Τιάν Σαμ, οπότε, είτε εκινούντο από ανατολικά προς τα δυτικά είτε αντίθετα, το Τας Ραμπάτ αποτελούσε «όαση» ηρεμίας και ανάπαυσης σε μια εξαιρετικά δύσκολη όσο και επικίνδυνη διαδρομή. Ερευνητές είπαν πως αυτό το καραβάν σαράι είχε λειτουργήσει νωρίτερα ως μοναστήρι είτε Νεστοριανών είτε Βουδιστών μοναχών.

Στο θρυλικό «Κάιμπερ Πας»

Το θρυλικό «Κάιμπερ Πας» θεωρείται η «Δυτική Πύλη» της ινδικής υποηπείρου, αφού από αυτό εδώ το πέρασμα εισήλθαν για να την κατακτήσουν ήδη από τον 15ο αιώνα π.Χ. οι Ινδοευρωπαίοι. Μια χιλιετία αργότερα, τον 5ο αιώνα π.Χ., εισέβαλε χρησιμοποιώντας το ίδιο αυτό πέρασμα ο Δαρείος Α’. Την επιλογή αυτήν των Ινδοευρωπαίων και του Δαρείου ακολούθησαν αργότερα οι στρατηγοί του Αλέξανδρου Ηφαιστίων και Περδίκκας, τον 4ο π.Χ. αιώνα, και πολύ αργότερα ο Τζένγκις Χαν, ο Ταμερλάνος και οι Μουγκάλ. Από το ίδιο πέρασμα έλεγχαν τα αφγανικά σύνορα οι Βρετανοί, ενώ η περιοχή έπεσε στα χέρια ακόμη του Ασόκα, οπότε και άκμασε εδώ ο Βουδισμός, όπως επίσης και των Σιχ. Στη στρατιωτική ιστορία, επί αιώνες, επί χιλετίες πιο σωστά, όποιος έλεγχε το «Χάιμπερ Πας» έλεγχε και τη μοναδική βατή σύνδεση της Κεντρικής Ασίας με την ινδική υποήπειρο. Ο λόγος δεν είναι άλλος από το ότι εκτός αυτού του περάσματος οι επιλογές ήταν είτε μια απέραντη έρημος από την πλευρά της Περσίας είτε δύσβατες κακοτράχαλες οροσειρές από την πλευρά του Αφγανιστάν.

Ατυράου: Μια πόλη πάνω στα σύνορα Ευρώπης – Ασίας

Το Ατυράου είναι η μία από τις δύο πόλεις οι οποίες ανήκουν ταυτόχρονα σε δύο ηπείρους, και οι δύο μοιρασμένες σε Ευρώπη και Ασία. Η άλλη, η πιο γνωστή, είναι η Κωνσταντινούπολη. Λιγότερο γνωστό όμως είναι το Ατυράου στο δυτικό Καζακστάν, το οποίο διασχίζει ο Ουράλης ποταμός, φυσικό σύνορο -όπως και τα Ουράλια- Ασίας και Ευρώπης. Έτσι, καθώς περνά ο Ουράλης μέσα από το Καζακστάν, η τέως και η νυν πρωτεύουσα της χώρας Αστάνα και Αλμάτυ -ή Άλμα Άτα, όπως ήταν παλαιότερα γνωστή- ανήκουν γεωγραφικά στην Ασία, το Ουράλσκ και το Τσαπάεφ στα δυτικά στην Ευρώπη, και το Ατυράου και στις δύο ηπείρους. Μετά από λίγες ώρες περπάτημα διαπίστωσα πως η πόλη δεν είναι απλώς διχοτομημένη, αλλά και διαιρεμένη σε τεταρτημόρια. Εκτός του διαχωρισμού σε ευρωπαϊκό Ατυράου δυτικά και ασιατικό ανατολικά, χωρίζεται και σε Βορρά – Νότο, διάκριση που δεν είναι ορατή με πρώτη ματιά, κι αυτό της προσδίδει μια κρυφή γοητεία. Το βορειοδυτικό και το βορειοανατολικό Ατυράου διατηρούν την παλιά φυσιογνωμία, ενώ το νότιο είναι πιο σύγχρονο.

Στη ζωοπανήγυρη του Καρακόλ

Μαζί με τους ζωέμπορους, στο παζάρι έχουν στηθεί στα κιόσκια και τους πάγκους τους διάφοροι
υπαίθριοι και πλανόδιοι μικροπωλητές. Κάποιοι μαγαζάτορες έχουν ετοιμάσει από νωρίς πίτες, λαχματζούν και πιροσκί μέχρι αναβατήρες αλόγων. Η διάταξη υπακούει σε κάποια λογική. Διαπιστώνω ότι η διάταξη υπακούει σε κάποια λογική. Αλλού είναι χώρος για άλογα, αλλού για ταύρους, αλλού για πρόβατα. Η ζωοπανήγυρις φαίνεται με μια πρώτη ματιά ανδρική υπόθεση, κάπου – κάπου όμως διακρίνω και κάποιες γυναίκες.

Καζακστάν / Ιπτάμενος δίσκος με ακροβάτες, θηριοδαμαστές και κλόουν

Ένα μοντέρνο κτήριο του 2005, που το σχήμα του θυμίζει ιπτάμενο δίσκο. Πρόκειται για το Τσίρκο της Αστάνα. Μπροστά του σχηματίζεται μια πλατεία, στη μέση της οποίας βρίσκεται ένα μουσικό σιντριβάνι.
Ένα υπερυψωμένο χρυσό άγαλμα στο κέντρο του, τριγυρισμένο από αγάλματα ζώων, δίνει ύφος και χαρακτήρα. Παριστάνει έναν ακροβάτη να ισορροπεί πάνω σε ένα μονόκυκλο, ένα αντνακολάβιμ, όπως ονομάζουν οι ντόπιοι το ποδήλατο με μία ρόδα, κρατώντας στο δεξί του χέρι μια ανοιχτή ομπρέλα. Τον ακροβάτη πλαισιώνουν δέκα χαριτωμένα αγάλματα. Μια φώκια που ισορροπεί στη μουσούδα της μια μπάλα, μια τίγρη που πηδάει μέσα από ένα φλεγόμενο στεφάνι, ένας μασίστας που σηκώνει βάρη, μια αρκούδα που παίζει μπαντονεόν, ένας ελέφαντας με σηκωμένο το αριστερό μπροστινό του πόδι και το πίσω δεξί τηρώντας σταθερή ισορροπία, μια ακροβάτιδα με στεφάνια σε χέρια και πόδια, ένας ιπποπόταμος φορώντας ολόσωμο μαγιό με τιράντες και ημίψηλο καπέλο που κάνει ποδήλατο με βοηθητικές ρόδες, ένας κόκορας στη ράχη ενός γαϊδάρου, ένας φλαουτίστας με τραγιάσκα και έναν μικρό πιγκουίνο στον δεξί του ώμο και ένας αετός με ανοιχτά τα φτερά του πάνω στην πίσω καμπούρα μιας βακτριανής καμήλας.

Ο Τουρκ-Σιμπ του Καστέγιεφ

Το έργο του Καστέγιεφ θεωρείται καίριο για την πολιτιστική εξέλιξη του Καζακστάν και αποτελεί σημείο αναφοράς για ιστορικούς τέχνης και αναλυτές, τόσο της χώρας του όσο και διεθνώς. Δημιούργησε περισσότερες από χίλιες ακουαρέλες και ελαιογραφίες με τα περισσότερα έργα του να φιλοξενούνται σε μουσεία και πινακοθήκες της Ρωσίας, όπως η πινακοθήκη Τρετιάκωφ στην Μόσχα ή το Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών Καστέγιεφ στο Αλμάτυ, το μεγαλύτερο μουσείο τέχνης του Καζακστάν με 23.000 έργα ρωσικής, σοβιετικής, δυτικοευρωπαϊκής και ανατολικοασιατικής τέχνης που θεωρούνται και ως ιστορικό χρονικό του Καζακστάν του 20ου αιώνα.