Η κλοπή ενός αγάλματος μεσούντος του «Μαύρου Θανάτου», συντεχνίες και αδελφότητες του 13ου αιώνος, ένα θαύμα, μια βάρκα, Βραβαντινή αρχιτεκτονική και μια παλλάϊκή εορτή αιώνων. Η ιστορία της Βεατρίκης Σούουτκενς και η Νοτρ Νταμ Ντι Σαμπλό στο κέντρο των Βρυξελλών.
Στην θέση της τεχνητής λίμνης του 1434 όταν η Πνομ Πεν ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της Καμπότζης, κατασκεύασαν το 1937 οι Γάλλοι την μεγαλύτερη αγορά της Ασίας σε ρυθμό αρ ντεκό με σήμα κατατεθέν τον θόλο στα 26 μέτρα΄ύψος.
Στο χωριό με το μεγαλύτερο υψόμετρο της Βενεζουέλας, στα 3.140 μέτρα, τον Άγιο Ραφαήλ Μουκουτσίες, ο 84χρονος λαϊκός καλλιτέχνης Χουάν Φελίξ Σάντσες δημιούργησε μια εκκλησία απόκλειστικά από πέτρες, μαζί με κοχύλια και κοράλλια. Ταιριασμένες σε σχήμα και μέγεθος μία προς μία, χωρίς λείανση, οι πέτρες θυμίζουν τεράστιο τρισιδιάστατο παζλ έτσι όπως αρμόζουν η μία με την άλλη, συμβολίζοντας την ένωση, την δύναμη, την σταθερότητα και την συνεργασία.
Το τζαμί προκαλεί δέος με τα 16 μέτρα ύψος, τους τρεις μιναρέδες, την αρχιτεκτονική και το αρμονικό «δέσιμο» με το περιβάλλον. Η δομή, τα υλικά, τα σχήματα, όλα, συνθέτουν ένα εξαιρετικό δείγμα «μπάνκο», όπως ονομάζεται το συγκεκριμένο στυλ του Σάχελ, της μακρόστενης περιοχής των 3 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων από τον Ατλαντικό δυτικά μέχρι την Ερυθρά 5.900 χιλιόμετρα ανατολικότερα και που ενώνει στα βόρεια την Σαχάρα με τη Σουδανική Σαβάνα στα νότια. Το «μπάνκο» είναι κατασκευή με λασπότουβλα, τούβλα από μείγμα αργιλίου και λάσπης από άμμο και νερό, αναμεμειγμένο με συνεκτικό συστατικό συνήθως από φλοιό ρυζιού ή άχυρο και ξύλινα δοκάρια για οπλισμό.
Το κτήριο που στεγάζει το θέατρο και κινηματογράφο «Σαβοΐα», αντανακλά την κυριαρχία των Ιταλών αρχιτεκτόνων στην Αλβανία από το 1924, χρονιά όταν εκπονήθηκε το Δεύτερο Κανονιστικό Σχέδιο των Τιράνων από τον εκλεκτικιστή Αρμάντο Μπρασίνι, Ο Μπρασίνι, αντίζηλος του αρχιτέκτονα του Ναζισμού Άλμπερτ Σπέερ, θα ταυτίσει το όνομά του με τα Νέα Τίρανα, την Πλατεία Σκεντέρμπεη και τα πέριξ. Χάρη σε αυτόν, την οθωμανική όψη διαδέχεται μια ευρωπαϊκή αισθητική, κυρίως ιταλικού μονουμενταλισμού και ιστορικισμού, κατά βάση νεοκλασικού και νεοαναγεννησιακού, αλλά και αρτ νουβώ.
O Μπόγιοβιτς με το σχεδιαστικό του ταλέντο κατορθώνει να παρουσιάσει τεράστιους οικοδομικούς όγκους που, σε αντίθεση με το «βάρος» και τη «σταθερότητα» ανάλογων κτηρίων στις υπόλοιπες πόλεις των χωρών του «υπαρκτού σοσιαλισμού», χαρακτηρίζονται από δυναμισμό και αίσθηση «κίνησης». Αυτά τα δύο δεν συνιστούν απλώς αρχιτεκτονική άποψη, αλλά συμβολοποιούν τη σπουδαιότητα της συμμετοχής και της δράσης των πολιτών στη δημόσια ζωή και στα κοινά.
Χωρίς τον παραδοσιακό τρούλο, αλλά με οροφή σε σχήμα σκηνής βεδουίνων και τέσσερις μιναρέδες ύψους 90 μέτρων, όλα μαζί με τη βάση είδα να σχηματίζουν έναν νοερό κύβο, παραπέμποντας στην Κααμπά και στον Θεό που επικαλέστηκε ο Σεζάν, μια πολυσύνθετη, όπως αποδεικνύεται προσωπικότητα, καθώς στην αρχιτεκτονική και την πολιτική προσέθεσε και τον μυστικισμό όσον αφορά τη σύλληψη της ιδέας για το μεγαλοπρεπές τζαμί.
Στα χαρακτηριστικότερα δείγματα ρωμανικής τέχνης περιλαμβάνεται και η Βασιλική του Σαν Μινιάτο αλ Μόντε, του Αγίου Μινιάτου επί του Όρους, στη Φλωρεντία. Πολλοί την χαρακτηρίζουν ως το εξοχότερο δείγμα ρωμανικής αρχιτεκτονικής της Τοσκάνης.
Εκτός του Μπαουχάους, ήταν και ο Εκλεκτικισμός που χαρακτήρισε τα κτήρια της Λευκής Πόλης του Τελ Αβίβ, σε τόσο έντονο βαθμό, που δύσκολα συναντάς σε ευρωπαϊκές πόλεις τέτοιον πλουραλισμό τάσεων μοντερνισμού -και στη συγκεκριμένη περίπτωση του 20ού αιώνα- οι οποίες συν τοις άλλοις, αναμείχθηκαν με το ντόπιο ύφος. Ένα αποτέλεσμα ήταν και το να συνυπάρξουν αυλές, κήποι, πέργκολες, σιντριβάνια, αγροτικά και αστικά στοιχεία, σκάλες, μπαλκόνια, γραμματοκιβώτια, περβάζια, πόρτες, που, παρά το πλήθος τους, παρά τις διαφορετικές επιρροές και παρά τις εναλλαγές των στιλ μέσα στον χρόνο, συμβιώνουν συνθέτοντας έναν ενιαίο χαρακτήρα, ο οποίος δεν αλλοτριώθηκε με την πάροδο των δεκαετιών.
Αυτό που θα μεταβάλει άρδην την αρχιτεκτονική παράδοση του Μπελίζ είναι ένα φυσικό φαινόμενο. Την 31η Οκτωβρίου 1961 ο τυφώνας Χάτι θα σαρώσει την πόλη του Μπελίζ. Πολλές οικογένειες θα μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ και αλλού και ακόμη περισσότεροι θα μετακομίσουν στην ενδοχώρα. Έκτοτε η προτίμηση των ιδιοκτητών θα στραφεί στο τσιμέντο και το ξύλο θα έχει πια διακοσμητική χρήση.
