Φορτηγά διακοσμημένα σε ύφος «μπαρόκ» ποπ-αρτ

Αν υπάρχει μια χώρα όπου η διακόσμηση των οχημάτων είναι μια τέχνη παγκοσμίως διάσημη, και μάλιστα δαπανηρή για τον ιδιοκτήτη τους, αυτή είναι το Πακιστάν. Τα φορτηγά στην ασιατική αυτή χώρα θυμίζουν τεράστιες λατέρνες. Μπορεί να μη βγάζουν μουσική, αλλά είναι το ίδιο -και ακόμη περισσότερο- στολισμένα με κάθε λογής μπιχλιμπίδια. Αν και, για να είμαστε δίκαιοι, δεν πρόκειται για απλά μπιχλιμπίδια, ο όρος «jingle trucks», που χρησιμοποιούν πολλοί Αγγλοσάξονες, μάλλον τα αδικεί.

Αν τα προσέξει προσεκτικά κάποιος, θα δει πως πρόκειται για κανονική τέχνη, κάτι σαν «λαϊκό μπαρόκ». Καλλιγραφία, στίχοι από ποιήματα, ζωγραφιές με όμορφες γυναίκες, τοπία, ζώα και χωριά, αποτροπαϊκά σύμβολα που διώχνουν το κακό μάτι, διακοσμητικά μοτίβα, ξυλογλυπτική, εθνικά συνθήματα και φιγούρες πολιτικών συνυπάρχουν με γιρλάντες, σλόγκαν, θρησκευτικά σύμβολα όπως η Κααμπά ή το ουράνιο άλογο του Μωάμεθ και κορδέλες.

Μέσα από τη διακόσμηση των οχημάτων τους οι ιδιοκτήτες των φορτηγών δηλώνουν το οικονομικό και κοινωνικό τους στάτους, μιας και το στόλισμα ενός και μόνου οχήματος στοιχίζει κατά κανόνα πάνω από 2.000 με 2.500 δολάρια και μπορεί να φτάσει και σε διπλάσιο ύψος, ποσό που αντιστοιχεί σε μισθούς δύο και τριών ετών για έναν μεγάλο αριθμό των εργαζομένων της χώρας.

Πολλές φορές το όχημα ανήκει σε «στόλο» ενός επιχειρηματία, όμως, και στην περίπτωση αυτή, παρότι η γενικότερη αισθητική είναι υπόθεση του ιδιοκτήτη και των συνεργείων διακοσμήσεων, ο οδηγός αφήνει τη δική του «σφραγίδα». Είναι δική του υπόθεση το ποια σύμβολα θεωρεί τυχερά, ποια διώχνουν την κακοτυχία και προστατεύουν από ατυχήματα, πώς θα στολιστεί η «νύφη», μιας και η σχέση του με το όχημα είναι και σχέση άντρα – γυναίκας.

Αυτό το τελευταίο δεν απέχει και πολύ από τα ήθη και τη ματαιοδοξία πολλών ιδιοκτητών οχημάτων και στην Ελλάδα, όπου έχει καθιερωθεί η ονομασία της μάρκας να είναι θηλυκή εφόσον πρόκειται για κάποιο ακριβό αυτοκίνητο που προσφέρεται για επίδειξη στάτους. Λένε για παράδειγμα «Η Μερσεντές», αλλά λένε «Το Φίατ»… Λένε «Η Φεράρι», αλλά λένε «Το Χόντα». Λένε «Η Μπε Εμ Βε», αλλά λένε «Το Σουζούκι». Όπως παλιά λέγανε «Η κούρσα» αντί για «Το αυτοκίνητο».

Πακιστάν, Αύγουστος 2001. Κλείνοντας ενάμιση μήνα ταξίδι στη χώρα και μετά από κάποιες χιλιάδες χιλιόμετρα στους εθνικούς της δρόμους, αντιλαμβάνομαι πια πως κάθε περιοχή έχει τη δική της αισθητική στη διακόσμηση των φορτηγών και των λεωφορείων, τη λεγόμενη «Truck Art», που συναντάται, αν και σε μικρότερη κλίμακα, και σε γειτονικές χώρες.
Στην Πεσαβάρ είδα περισσότερο ξύλο στη διακόσμηση, ενώ στο Ραβαλπίντι κάμποσο πλαστικό.

Ήδη έχω αρχίσει να αποκρυπτογραφώ και κάποια ιδιαίτερα σύμβολα, όπως επίσης και να ξεχωρίζω την αισθητική της εμπρόσθιας και της πίσω πλευράς ενός φορτηγού.

Συνηθέστατα η πρώτη είναι για την «επίδειξη», κάτι σαν την «ταυτότητα» του οχήματος, ενώ η δεύτερη είναι η πιο «προσωπική», ενίοτε πιο χιουμοριστική και ανάλαφρη, μιας και είναι αυτή που βλέπουν οι πίσω οδηγοί σε ένα μποτιλιάρισμα ή οι εκφορτωτές, οι συνεργάτες και οι πελάτες στον προορισμό του φορτηγού, συχνά και ο ίδιος ο οδηγός σε κάποια ανάπαυλα για φαγητό ή τσιγάρο.

Αναχωρώντας από το Πακιστάν, απορώ -όπως φαντάζομαι και διάφοροι τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα- πώς και δεν σκέφθηκε κανείς να οργανώσει ένα μουσείο διακόσμησης φορτηγών.