Στις φωτογραφικές ταξιδιωτικές αναμνήσεις των πόλεων κυριαρχούν αλλού ουρανοξύστες, αλλού γέφυρες, αλλού ναοί, αλλού πάρκα, κ.ο.κ. Ανατρέχοντας στο φωτογραφικό υλικό που έφερα τον Αύγουστο του 2015 από την Μπρατισλάβα, τουλάχιστον στην Παλαιά Πόλη, την μερίδα του λέοντος κατέχουν τα αγάλματα. Με τα περισσότερα σε φυσικό μέγεθος, να κρύβουν συναρπαστικές ιστορίες.

Τσουμίλ, ο λουφαδόρος ματάκιας

«Τσουμίλ» θα πει «παρατηρητής». Είναι το πιο πολυφωτογραφημένο άγαλμα της σλοβακικής πρωτεύουσας. Θα τοποθετηθεί το 1997 σε έναν πεζόδρομο και παριστάνει έναν εργάτη να ξεπροβάλλει από υπόνομο και να παρατηρεί νωχελικά την κίνηση στον δρόμο ακουμπώντας το κεφάλι του στα σταυρωμένα χέρια τα οποία με την σειρά τους στηρίζονται στο έδαφος. Λένε πως συμβολίζει έναν εργάτη της κομμουνιστικής περιόδου ο οποίος αδιαφορεί για την εργασία που υποτίθεται πως του έχει ανατεθεί. Μια πιο «πιπεράτη» εξήγηση τον θέλει ηδονοβλεψία που βγάζει το κεφάλι του από το φρεάτιο στο ύψος του οδοστρώματος και κοιτάζει δήθεν αδιάφορα κάτω από τις φούστες των περαστικών δεσποινίδων. Εννοείται πως φωτογραφίζομαι μαζί του, και πως από σεβασμό στην παράδοση του χαϊδεύω το κεφάλι. Η λαϊκή πρόληψη λέει πως αν κάνεις μια ευχή θα βγει αληθινή εφόσον δεν μιλήσεις σε κανέναν για αυτό.

Ο «Όμορφος Ιγνάτιος»

Στις 23 Οκτωβρίου 1967 οι Μπρατισλαβανοί αποχαιρετούν έναν πολύ καλοκάγαθο συμπολίτη τους, τον 70χρονο καθαριστή χαλιών Ίγκνακ Λαμάρ. Εγγονός του διάσημου συνονόματου κλόουν παππού του, εμπνεύσθηκε από αυτόν την ικανότητα να φέρνει το χαμόγελο στον κόσμο. Περπατούσε από την ηλικίας 7 αιώνων Πύλη του Μιχαήλ μέχρι τον Δούναβη με φράκο και ημίψηλο, και όποτε διασταυρωνόταν με κυρίες αποκαλυπτόταν λέγοντας «ασπάζομαι την χείρα σας».
Λέγεται πως έχασε τα λογικά του εξαιτίας ερωτικής απογοήτευσης και έκτοτε προσέφερε άνθη σε περαστικές ψιθυρίζοντάς τους «σαίνε», δηλαδή «όμορφη» στα γερμανικά. Από εκεί παίρνει το παρατσούκλι «Σαίνε Νάτσι» που σημαίνει «Ο Όμορφος Ιγνάτιος». Τον συναντώ σε άγαλμα, το μοναδικό ασημί ανάμεσα στα χαλκόχρωμα της Παλαιάς Πόλης, μπροστά στο «Μάγιερ», ιστορικό καφέ στην οδό Σεντλάρσκα που ίδρυσε το 1873 ο αντιπρόσωπος της αυστριακής αυτοκρατορικής αυλής, Γιούλιους Μάγιερ.

Ο Στρατιώτης του Ναπολέοντος

Καλοκαίρι 1809. Στην εκστρατεία του κατά της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, ο Ναπολέων επιχειρεί ανεπιτυχώς να καταλάβει το Πρέσσμπουργκ. Οπισθοχωρώντας ισοπεδώνει το κάστρο Ντεβίν.
Επισκεπτόμενος την Κύρια Πλατεία του Πρέσσμπουργκ, την σημερινή Μπρατισλάβα, συναντώ έναν στρατιώτη του Γάλλου αυτοκράτορα. Το άγαλμά του είναι γερμένο σε ένα παγκάκι έξω από την γαλλική πρεσβεία, ακριβώς απέναντι από την ελληνική. Φαίνεται μάλιστα να είναι στραμμένος στην ελληνική σημαία που κυματίζει στο στον πρώτο όροφο πάνω από την είσοδο. Λέγεται πως παρέμεινε στην πόλη καθώς ερωτεύθηκε μια νεαρή Σλοβάκα και το 1825 παρήγαγε τον πρώτο αφρώδη οίνο εκτός Γαλλίας οίνο, τον Humbert, από το όνομά του, J.E. Humbert.
Η σέλφι με τον Γάλλο στρατιώτη, επιβεβλημένη. Τρία χρόνια αργότερα ο δήμος θα αποσύρει το άγαλμα για επισκευή μετά από βανδαλισμό του.

Ο δυσμετάφραστος γλωσσοπλάστης

Η Βιετοσλάβ, πλατεία χρονολογούμενη από χιλιετίας, πήρε το όνομα του ποιητή δραματουργού, μεταφραστή και βουλευτή Πάβολ Όρσακ Βιεστοσλάβ. Γεννήθηκε το 1849 στο Ντόλνυ Κουμπίν όταν ακόμη η πόλη αυτή της βόρειας Σλοβακίας ανήκε στο Ουγγρικό Βασίλειο της Αυστριακής Αυτοκρατορίας και πέθανε το 1921 στην ίδια πόλη όταν υπαγόταν ακόμη στην ενιαία Τσεχοσλοβακία.
Έγραψε αρχικώς σε ουγγρική και ακολούθως σε σλοβακική, ενώ η μετάφραση των έργων του παραμένει δύσκολη υπόθεση καθώς υπήρξε δεινός γλωσσοπλάστης.
Την πλατεία κοσμεί το μνημείο του του οποίου τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν στις 26 Σεπτεμβρίου 1937, έξι χρόνια μετά την ανάθεση του έργου στους νικητές του διαγωνισμού καθώς σπαταλήθηκε χρόνος λόγω έλλειψης χρημάτων. Διοργανώθηκαν συναυλίες, λοταρίες και έρανοι για φτιαχτεί το άγαλμα τον οποίο κόστισε τελικά 300.000 κορώνες, τεράστιο τότε ποσό, 200.000 κορώνες από ιδιώτες και 100.000 από το κράτος.

Ο μαγικός καθρέφτης του Πιερ

Λίγα μέτρα από την βόρεια όχθη του Δούναβη λειτουργεί το εμπορικό κέντρο Eurovea. Φιλοξενεί καταστήματα, γραφεία, κατοικίες και πεντάστερο ξενοδοχείο αποτελώντας δημοφιλές hotspot της Μπρατισλάβα.
Ο Βρετανός γλύπτης Κόλιν Σπόφφορθ ανέλαβε να διακοσμήσει τον χώρο ολόγυρα. Η σύζυγός του συνέγραψε το παραμύθι «Έξι Λευκοί Ποντικοί». Ένας άπληστος βασιλιάς και ή κακομαθημένη κόρη του αποφάσισαν να εξοντώσουν τα ποντίκια του βασιλείου. Αυτά για να γλιτώσουν μεταμορφώθηκαν σε παιδιά, καλλιτέχνες και σε έξι λευκά ποντίκια που κρύφτηκαν σε ισάριθμα αγάλματα. Αυτά τα αγάλματα δημιούργησε μπροστά στο Eurovea ο Σπόφφορθ και καθένα κρύβει και μια ιστορία. Η σχοινοβάτις Ιζαμπέλ και οι δίδυμοι αδελφοί της ακροβάτες Ζιπ και Ζαπ, ο μικρός μουσικός Ζακ με την χαριτωμένη σκυλίτσα Μάγκυ, ο μασίστας Άρικ που θαυμάζουν τα παιδιά για την δύναμη του αλλά και τον κοροϊδεύουν ταυτόχρονα ζητώντας στου να πέσει στον Δούναβη γνωρίζοντας ότι φοβάται το νερό, η γυμνάστρια Γιούλια, ο Πιέρ, η Ολγα και ο Πατ.
Ένας από τους ήρωες είναι το άγαλμα του κλόουν Πιερ με τον μαγικό καθρέπτη στον οποίον βλέπει τα πάντα. Η γνώση αυτή του έχει προσδώσει μια μόνιμα θλιμμένη όψη.

Όλγα και Πατ

Από τα εντυπωσιακότερα αγάλματα του Σπόφφορθ είναι η ακροβάτιδα Όλγα που ισορροπεί πάνω σε ξυλοπόδαρα. Δίπλα της είναι ο θαρραλέος ακροβάτης Πατ που καταπίνει φωτιές, πάντα πρόθυμος να υπερασπιστεί τους αδύνατους, ένα από τα προτερήματα για τα οποία είναι κρυφά ερωτευμένη μαζί του η Όλγα.

Το σιντριβάνι του Γανυμήδη

Το 1888 ο 44χρονος Αυστριακός γλύπτης Βίκτορ Όσκαρ Τίλγκνερ σχεδιάζει το Σιντριβάνι του Γανυμήδη. Στην κορυφή ο Δίας μεταμφιεσμένος σε αετό απαγάγει τον νεαρό πρίγκηπα της Τροίας και τον μεταφέρει στον Όλυμπο όπου θα παραμείνει αιώνια νέος ως οινοχόος των θεών. Στην βάση τέσσερα παιδιά κρατούν χαρακτηριστικά ψάρια του Δούναβη, κυπρίνο, λυκόψαρο, πέρκα και λούτσο.

Το σιντριβάνι του Αγίου Γεωργίου

Στην αυλή του αρχιεπισκοπικού μεγάρου δεσπόζει το αναγεννησιακό σιντριβάνι του Αγίου Γεωργίου να σκοτώνει τον τρικέφαλο δράκο. ΜοντέλοΜοντέλο για τον προστάτη άγιο των ιπποτών ήταν ο αρχιεπίσκοπος της ουγγρικής καθολικής εκκλησίας Γιουράι Λιππάυ.

Ο Ρολάνδος

Αγαπημένος ήρωας της μεσαιωνικής Ευρώπης και των τροβαδούρων ήταν και ο Ρολάνδος, ο θρυλικός ανηψιός του Καρλομάγνου. Στον Καρολίγγειο Κύκλο είναι ο υπέρμαχος του Χριστιανισμού που σκοτώνεται από τα στρατεύματα των Μουσουλμάνων. Στον Γερμανικό Κύκλο γίνεται σταδιακά προστάτης της ανεξαρτησίας των πόλεων κρατών και των αστών από την καταπίεση των ευγενών. Έτσι, το 1450 στήνεται στο Βέντελ το άγαλμά του ως σύμβολο της αγοράς και σταδιακά αγάλματά του ανεγείρονται σε όλη την πρώην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ένα από αυτά είναι το Σιντριβάνι του Ρολάνδου στην Μπρατισλάβα, στου οποίου την κορυφή, στέκεται σε ύψος 10,5 μέτρων το άγαλμα ενός ιππότη με πανοπλία. Άλλοι ισχυρίζονται πως παριστάνει τον Ρολάνδο και άλλοι τον βασιλιά της Ουγγαρίας Μαξιμιλιανό Β’.

Ο Σλοβάκος στρατηγός των Γάλλων

Στην Πλατεία Στεφάνικ δεσπόζει το ύψους 7,4 μέτρων μνημείο του Σλοβάκου πολιτικού, διπλωμάτη και αστρονόμου Μίλαν Ράτισλαβ Στεφάνικ που διετέλεσε και στρατηγός του γαλλικού στρατού. Σκοτώθηκε 39 ετών το 1919 σε αεροπορικό δυστύχημα. Στην κορυφή του μνημείου ένα λιοντάρι, σύμβολο της Τσεχίας και στην προκειμένη περίπτωση της αμοιβαιότητας Σλοβάκων και Τσέχων, κρατά το εθνόσημο της Τσεχοσλοβακίας. Το 2019 ανακηρύσσεται ως ο μεγαλύτερος Σλοβάκος.