«Ιουδίθ II (Σαλώμη)» του Γκούσταβ Κλιμτ (1910)
Μία από τις ιστορίες της Παλαιάς Διαθήκης που ενέπνευσε αρκετούς ζωγράφους και γλύπτες ήταν και ο αποκεφαλισμός του Ολοφέρνη από την Ιουδίθ. Ο Ολοφέρνης, περσικής καταγωγής στρατηγός των Ασσυρίων στις διαταγές του Βαβυλώνιου βασιλιά Ναβουχοδονόσωρα, πολιόρκησε την πόλη της Βαιτουλύα, πατρίδα της Ιουδίθ, με 170.000 στρατιώτες και 12.000 ιππείς. Εκείνη, γνωρίζοντας πως ο Ολοφέρνης ήταν ερωτευμένος μαζί της, τον σαγήνευσε και σε μια στιγμή μέθης του έκοψε το κεφάλι και έτσι απάλλαξε τη χώρα της από τον κίνδυνο των Βαβυλωνίων. Η Ιουδήθ, χήρα του βασιλιά Μανασσή ήταν πρότυπο ομορφιάς (“…καλὴ τῷ εἴδει καὶ ὡραία τῇ ὄψει…”) και δεν ήταν δύσκολο να γοητεύσει τον Ολοφέρνη: ἐξεδύσατο τὰ ἱμάτια τῆς χηρεύσεως αὐτῆς καὶ περιεκλύσατο τὸ σῶμα ὕδατι καὶ ἐχρίσατο μύρῳ παχεῖ καὶ διέταξε τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς αὐτῆς καὶ ἐπέθετο μίτραν ἐπ᾿ αὐτῆς καὶ ἐνεδύσατο τὰ ἱμάτια τῆς εὐφροσύνης αὐτῆς, ἐν οἷς ἐστολίζετο ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς ζωῆς τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς Μανασσῆ, καὶ ἔλαβε σανδάλια εἰς τοὺς πόδας αὐτῆς καὶ περιέθετο τοὺς χλιδῶνας καὶ τὰ ψέλλια καὶ τοὺς δακτυλίους καὶ τὰ ἐνώτια καὶ πάντα τὸν κόσμον αὐτῆς καὶ ἐκαλλωπίσατο σφόδρα εἰς ἀπάτησιν ὀφθαλμῶν ἀνδρῶν, ὅσοι ἂν ἴδωσιν αὐτήν…” (Ιουδήθ Κεφ 10-3,4).
Ο αποκεφαλισμός του Ολοφέρνη από την Ιουδίθ αναφέρεται στο δευτεροκανονικό βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης που αποδέχονται η Ορθόδοξη και η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, “Ιουδίθ” (κεφάλαιο 13,6 έως 13,9):
Η σκηνή του αποκεφαλισμού του Ολοφέρνη από την Ιουδίθ έγινε αντικείμενο πολλών παραστάσεων στη ζωγραφική, αλλά και την γλυπτική. Ο Λούκας Κράναχ ο Πρεσβύτερος δημιούργησε σε διάφορες εκδοχές μια στυγνή κοκκινομάλλα Ιουδίθ με πολλά κοσμήματα, με καπέλλο ή χωρίς, να κρατάει το κεφάλι του Ολοφέρνη σχεδόν έξω από το πλαίσιο της εικόνας. Ο Καραβάτζιο απέδωσε μια ολοζώντανη δραματική σκηνή αποκεφαλισμού. Ο Μαντένια απεικόνισε την Ιουδίθ να πετάει σε μια σακκούλα, την οποία κρατάει μια υπηρέτρια, το κεφάλι του Ολοφέρνη, ενώ η ίδια αποστρέφει το βλέμμα της. Ακόμη και στην Καπέλλα Σιστίνα βρίσκεται η Ιουδίθ με την κεφαλή του εχθρού της ανά χείρας, φιλοτεχνημένη από τον Μιχαήλ Άγγελο, ενώ ο Κριστοφάνο Αλλόρι ζωγράφισε ως Ιουδίθ την Ματσαφίρα με την οποία ήταν ερωτευμένος και τον εαυτό του ως Ολοφέρνη. Η δε Ιουδίθ τουΤζορτζόνε στο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης εικονίζεται να πατά πάνω στο κομμένο κεφάλι του Ολοφέρνη. Αλλά και ο Νικόλαος Γύζης έχει ζωγραφίσει το 1869 τον πίνακα του “Ιουδίθ και Ολοφέρνης”.
Στην ευρωπαϊκή τέχνη, η Ιουδίθ συχνά συνοδεύεται από μια υπηρέτρια (κάποιες φορές κρατά και το κεφάλι του Ολοφέρνη όπως στην γκραβούρα του Antoine Coypel του 1694) για να αποφεύγεται έτσι η σύγχυση του προσώπου της με την Σαλώμη, μία άλλη ηρωίδα της Αγίας Γραφής που συνδέεται με αποκεφαλισμό. Η ίδια παράδοση αναδεικνύει την αντίφαση της θηλυκότητας και της ομορφιάς της Ιουδίθ με τα ανδρικά χαρακτηριστικά άγριας έκφρασης και επιθετικότητας.
Ο Γκούσταβ Κλιμτ (1862 – 1918) φιλοτέχνησε δύο πίνακες με την ονομασία “Ιουδίθ”: “Ιουδίθ Ι” και “Ιουδίθ ΙΙ (Σαλώμη)”.
Στον δεύτερο πίνακα, διαστάσεων 178 x 46, τον οποίο δημιούργησε το 1910 με λάδι και χρυσό πάνω σε μουσαμά, ο Κλιμτ παρουσιάζει ένα “φωτογραφικό” στιγμιότυπο σε τεχνοτροπία art nouveau που όμως θυμίζει και κυβισμό. Η πανέμορφη Ιουδίθ κρατά με το αριστερό της χέρι το κεφάλι του Ολοφέρνη αναστατωμένη, με σχισμένα ρούχα, ανάκατα μαλλιά και γυμνόστηθη. Κύριο χαρακτηριστικό της όμως είναι το γεμάτο ικανοποίηση βλέμμα της που δένει υπέροχα με τα σημάδια γοητείας της (μακριά φρύδια, ελιές, μακρύς λαιμός).
Το σώμα της Ιουδίθ είναι σκυμμένο προς τα μπρος σαν να πετάχτηκε στον ύπνο της ενώ δύο λευκές γραμμές σε οφιοειδές σχήμα τονίζουν την κλίση του σώματός της. Το ένδυμά της, ολόκληρο με γεωμετρικά σχήματα μοιάζει με διάκοσμο κιλιμιού.
Κατηγορίες:Uncategorized
Than Pan 