12 Ιουλίου 2015, ώρα 10:30 το πρωί. Σχεδόν μία ώρα απόσταση από το Γιερεβάν σταμάτησα στο Αρούχ, 48 χιλιόμετρα Δυτικά – Βορειοδυτικά της αρμενικής πρωτεύουσας. Η θερμοκρασία άγγιζε τους 30 βαθμούς.
Το Αρούχ είναι ένα χωριό 1.000 κατοίκων της επαρχίας Αραγκατσότν στους βραχώδεις δυτικούς πρόποδες του ηφαιστείου Αραγκάτς, του οποίου η κορυφή φθάνει τα 4.095 μέτρα, ένα από τα υψηλότερα σημεία του αρμενικού οροπεδίου.
Ο λόγος που σταμάτησα δεν ήταν άλλος από το να δω και να θαυμάσω την εκκλησία Αρουχαβάνκ (Καθεδρικός του Αρούχ) ή Σουρμπ Γκριγκόρ, μέρος ενός παλαιότερου συγκροτήματος, χτισμένη σε σε στυλ βασιλικής με ενιαίο σηκό και η οποία παραμένει εντυπωσιακή παρά το ότι έχει καταρρεύσει το τύμπανο του θόλου. Αρχιτεκτονικά πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα δείγματα αρμένικων ναών του μεσαίωνα.
Με βάση τις επιγραφές στον ανατολικό τοίχο, αλλά και χειρόγραφα ιστορικών όπως οι Γκεβόντ, Χοβχάνες Ντρασκανακέρτσι και Στέφανος Ασόγκικ η εκκλησία και το παρακείμενο κτίσμα που προοριζόταν για ανάκτορο χτίσθηκαν από τον πρίγκιπα Γκριγκόρ Μαμικονιάν και την σύζυγό του Ελίνε μεταξύ 661 και 682.
Στον ύστερο μεσαίωνα το συγκρότημα έγινε ακρόπολη και χρησίμευσε ως φρούριο τον 16^ο και 17^ο αιώνα.
Τα ερείπια αναστηλώθηκαν σε δύο φάσεις, το 1947 και μεταξύ 1950 και 1952, οπότε και βρέθηκαν υπολείμματα του ανακτορικού συγκροτήματος του Πρίγκιπα Γκριγκόρ Μαμικονιάν στην νότια πλευρά της εκκλησίας του αγίου Γρηγορίου.
Την ώρα που μπήκα στον ναό, μία Αρμένισα είχε ανάψει κεριά και προσευχόταν στις εικόνες που έχουν εναποτεθεί μπροστά στο σκοτεινό ιερό και το θέαμα γινόταν, μαζί με τις μυρωδιές από το λιβάνι και τα κεριά πιο υποβλητικό με τις ακτίνες φωτός που έπεφταν από την τρύπα που υπήρχε στο γκρεμισμένο από τον σεισμό τύμπανο του θόλου.
Κάθισα γύρω στην μισή ώρα να θαυμάσω και να φωτογραφίσω την εκκλησία και άλλο τόσο τα ερείπια, την φύση και το περιβάλλον ολόγυρα, προτού ξεκινήσω γύρω στις 11:30 από το Αρούχ, το οποίο ως το 1970 ήταν γνωστό ως Ταλίς, για τον επόμενο σταθμό μου που θα ήταν η πόλη Γκυούμρι.

Κείμενο – φωτογραφία: Zalmoxis