Κώστας Καπνίσης (1920-2007)

Ο Κώστας Καπνίσης υπήρξε από τους κορυφαίους μουσικοσυνθέτες και ενορχηστρωτές της μεταπολεμικής περιόδου και κύριος εκφραστής της μετάγγισης του αμερικανικού μουσικού ιδιώματος στο ελληνικό τραγούδι, κάτι που είχε εγκαινιάσει νωρίτερα ο Γιάννης Σπάρτακος. Η μουσική του δεν απευθυνόταν στον απλό ακροατή αλλά σε ένα πιο καλλιεργημένο κοινό.
Επί 27 χρόνια, από το 1951 και την ταινία «Μια Νύχτα Στον Παράδεισο» του Θανάση Μεριτζή ως το φιλμ του 1978 «Η Βαλίτσα του Παππά» του Ντίμη Δαδήρα, ο Κώστας Καπνίσης έντυσε μουσικά συνολικά 110 κινηματογραφικές ταινίες, χώρια τις θεατρικές παραστάσεις –κυρίως μιούζικαλ- με τις οποίες συνεργάστηκε, τα τραγούδια που έγραψε και την μουσική που έγραψε για ντοκιμαντέρ, συν τις ενορχηστρώσεις και διασκευές. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 20 Νοεμβρίου 1920 από πατέρα έμπορο υφασμάτων, τον Χρήστο Καπνίση ενώ μητέρα του ήταν η ερμηνεύτρια της οπερέτας και ηθοποιός του ελαφρού μουσικού θεάτρου Αφροδίτη Λαουτάρη, η οποία αποτελούσε πρωταγωνίστρια θιάσου ήδη από τα 22 της, το 1915.
Ο Κώστας Καπνίσης κυκλοφόρησε το πρώτο του τραγούδι, το «Γελάς» («Γελάς και τ’ άστρα θωρείς») στα 19 του, το 1939. Δύο χρόνια αργότερα εισήλθε στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, την σημερινή ΕΡΤ για την δημιουργία ελαφράς ορχήστρας και το 1943 πήρε μαθήματα πιάνου στο Ελληνικό Ωδείο από τον Σκαλκώτα και στην συνέχεια από τους  Βώκο, Βάρβογλη και Γιάννη Παπαϊωάννου.
Από  τις πρώτες κινηματογραφικές δουλειές του που ξεχώρισαν ήταν το «Χαρούμενο ξεκίνημα» του Ντίνου Δημόπουλου, «Το κορίτσι με τα παραμύθια» και «Το ματωμένο ηλιοβασίλεμα» του Ανδρέα Λαμπρινού. Η τελευταία ταινία συμμετείχε στο φεστιβάλ των Καννών το 1959.
Έλαβε μέρος σε πολλά Φεστιβάλ μεταξύ των οποίων στην Ισπανία το 1962, στη Βραζιλία το 1966 και το 1967, στη Χιλή το 1974, και δύο φορές στη Ρωσία το 1963 και το 1966.
Τιμήθηκε με Χρυσό Μετάλλιο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Βραζιλίας (1967), Βραβείο καλύτερης μουσικής στη ταινία «Τα χέρια» (Θεσσαλονίκη 1962) καθώς και ιδιαίτερα βραβεία για τη μουσική των ταινιών «Ο Πανικός» (1969), και «Αλέξανδρος ο Μέγας στην Ιστορία και τον θρύλο» (Θεσσαλονίκη 1977).
Εκτός από γνωστούς πρωταγωνιστές του κινηματογράφου, τα τραγούδια του ερμήνευσαν και σημαντικοί τραγουδιστές όπως η Τζένη Βάνου, ο Τώνης Μαρούδας και άλλοι.
Υπήρξε μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών, διετέλεσε  Πρόεδρος του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου (περίοδο 1965 – 1967) και αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Μουσικών 1966 – 1967, ενώ από τον Αύγουστο του 2005 ήταν πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της ΑΕΠΙ.
Το 1993, έκανε τις περίφημες ενορχηστρώσεις στο δίσκο της Αλέξιας, «Η Αλέξια ερμηνεύει τα κλασικά», μια ακόμη μεγάλη παραγωγή με ελληνικά jazz τραγούδια από τις δεκαετίες του ’20 έως και του ’60. Στο δίσκο η Αλέξια τραγούδησε το πρώτο τραγούδι που είχε γράψει ο Κώστας Καπνίσης το 1937 με τίτλο «Γελάς».
Ήταν μόνιμος κάτοικος Παλαιού Φαλήρου. Πέθανε στις 4 Ιουλίου του 2007, στο νοσοκομείο «Μετροπόλιταν», όπου είχε εισαχθεί έπειτα από χρόνια προβλήματα υγείας. Η κηδεία του Κώστα Καπνίση έγινε το Σάββατο 7 Ιουλίου 2007 με δαπάνη της ΑΕΠΙ.
Ανάμεσα στις ταινίες που έντυσε με την μουσική του ήταν και οι εξής:
«ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΚΟΛΩΝΑΚΙ» (1959)
«ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΔΡΑΧΜΗΣ ΤΑ ΓΙΑΣΕΜΙΑ» (1960)
«ΚΑΤΗΦΟΡΟΣ» (1961) Η μουσική του «Κατήφορου» ήταν μια μικρή επανάσταση για τον ελληνικό κινηματογράφο. Σηματοδότησε την συνεργασία του συνθέτη με την Φινος Φιλμς και την απόλυτη καθιέρωση του στον χώρο. Μέσα στα κομμάτια ο ακροατής διακρίνει την χρήση της τζαζ, που έδινε μια νουάρ αισθητική στις εικόνες του Δαλιανίδη ενώ ήταν αρκετές οι περιπτώσεις μέσα στο έργο που συνόδευε τους νεαρούς πρωταγωνιστές στην διασκέδαση τους παρουσιάζοντας αρκετούς από τους μοντέρνους ήχους της εποχής (αρχές του ’60). Έτσι διακρίνονται αρκετές τσα τσα, τσάρλεστον και μπλουζ συνθέσεις.
«ΧΩΡΙΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ» (1963)
«ΤΟ ΔΟΛΩΜΑ» (1964) με το ρομαντικό  «Άστο το χεράκι σου», που τραγούδησαν οι Δημήτρης Μουζάς και Λευτέρης Λιγνός σε  στίχους του Αλέκου Σακελλάριου.
ΑΛΕΚΟΥ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ
«ΔΙΨΑ ΓΙΑ ΖΩΗ» (1964)
«ΓΑΜΟΣ ΑΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» (1964)
«Η ΔΕ ΓΥΝΗ ΝΑ ΦΟΒΕΙΤΑΙ ΤΟΝ ΑΝΔΡΑ» (1965)
«ΤΖΕΝΗ-ΤΖΕΝΗ» (1966) με το περίφημο «Μελαγχολικό Μοτίβο»
«Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΟΥ ΤΡΕΛΑΘΗΚΕ» (1966)
«ΚΟΝΣΕΡΤΟ ΓΙΑ ΠΟΛΥΒΟΛΑ» (1967)
«ΠΟΛΥ ΑΡΓΑ ΓΙΑ ΔΑΚΡΥΑ» (1968) όπου έγραψε το μοτίβο της εισαγωγής στην ταινία του Πάνου Γλυκοφρύδη.
«ΚΑΠΕΤΑΝ ΦΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΤΟΥΝΗΣ» (1968)
«ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΑΙΜΑ» (1968) ένα βουκολικό ερωτικό «γουέστερν»  α λά ελληνικά με τον Νίκο Φώσκολο να επεξεργάζεται τον σαιξπιρικό μύθο περί Ρωμαίου και Ιουλιέτας, με Τζένη καρέζη, Κώστα Καζάκο, Λάκη Κομνηνό.
«ΟΤΑΝ Η ΠΟΛΗ ΠΕΘΑΙΝΕΙ» (1969)
«Η ΖΟΥΓΚΛΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ» (1969)
«ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ» (1970)
«ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ» (1971)
«Ο ΤΡΕΛΟΠΕΝΗΝΤΑΡΗΣ» (1971)
«ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ» (1971)