Τον Ιούλιο του 2015 ταξίδεψα στον Καύκασο με πρώτο μου προορισμό την Αρμενία. Από τα πρώτα αξιοθέατα που επιδίωξα να δω ήταν ο ναός του Γκαρνί. Η απόσταση από την πρωτεύουσα Γιερεβάν όπου έμενα ήταν μικρή, μόλις 28 χιλιόμετρα, η οποία όμως λόγω των αρκετών αξιοθέατων στην  διαδρομή που σταμάτησα να θαυμάσω και να φωτογραφήσω απαίτησε περισσότερες από 3 ώρες.
Στο Γκαρνί βρίσκεται ο μοναδικός σωζόμενος αρχαίος παγανιστικός ναός σε ολόκληρη την πρώην ΕΣΣΔ, στην άκρη μιας τριγωνικής πλαγιάς και αποτελούσε τμήμα του φρουρίου της περιοχής. Χτίστηκε από τον βασιλιά Τιριδάτη Α’, ιδρυτή της δυναστείας των Αρσακιδών της Αρμενίας τον πρώτο αιώνα, πιθανότατα το 77 μ.Χ., προς τιμήν του θεού Μιρ, του αντίστοιχου Μίθρα των Περσών και του Ηλίου των Ελλήνων και ο ναός αναφέρεται και από τον Τάκιτο.
Ο υπερυψωμένος περίπτερος ναός είναι αρχαίου ελληνικού -και ειδικότερα ιωνικού- ρυθμού και περιστοιχίζεται από 24 κίονες, διάταξης 6×8, βρίσκεται δε σε ένα ευρύτερο συγκρότημα που περιλαμβάνει ακόμη λουτρά, ένα θερινό ανάκτορο και την εκκλησία του 7ου αιώνα της Αγίας Σιών.
Το 301 ο Χριστιανισμός έγινε η επίσημη θρησκεία της Αρμενίας και οι αρχαίοι ναοί κατεδαφίστηκαν με εξαίρεση τον ναό του Γκαρνί. Οι εξηγήσεις για την διάσωση του ναού είναι ποικίλες. Άλλοι ισχυρίζονται ότι διασώθηκε λόγω της κομψότητάς του, άλλοι επειδή ήταν ενδεχομένως μαυσωλείο και όχι ναός όπως γενικώς πιστεύεται και άλλοι πως αφού αφαιρέθηκαν ο βωμός και τα ιερά σημεία του χρησίμευσε ως έπαυλη της Χοσροβιδούκτ, αδελφής του Τιριδάτη Γ’.
Ο ναός λεηλατήθηκε το 1386 από τον Ταμερλάνο, κατέρρευσε από τον σεισμό του 1679 καθώς βρισκόταν στο επίκεντρό του και αναστηλώθηκε επί ΕΣΣΔ μεταξύ 1969 και 1975.
Υπολογίζεται ότι πάνω από 200.000 κόσμος επισκέπτεται κάθε χρόνο τον ναό και από την δεκαετία του 1990 αποτελεί το επίκεντρο του Αρμενικού νεοπαγανισμού με γιορτές την Εαρινής Ισημερίας και του θερινού Βαρντάβαρ, μιας γιορτής της γονιμότητας όπου ο κόσμος καταβρέχεται με νερά και στην οποία είχα την τύχη να συμμετάσχω.
Στις 2 Ιουλίου 2004 δόθηκε στον χώρο μπροστά στον ναό κονσέρτο με έργα Χατσατουριάν, Μιρζογιάν, Στράους και Μότσαρτ.
Κείμενο – φωτογραφία: Zalmoxis