Ο Άγιος Σάββας ο Ηγιασμένος εορτάζει στις 5 Δεκεμβρίου.

«Ωραίο στην όραση και καλό για φάγωμα, αλλά αυτό μας θανάτωσε», μονολόγησε ο Άγιος Σάββας καθώς εργαζόταν έφηβος σε έναν κήπο όσο διαβιούσε στην μονή των Φλαβιανών, όταν πριν την καθορισμένη ώρα του φαγητού του ήλθε η επιθυμία να φάει ένα μήλο. Και έδωσε όρκο να μην ξαναδοκιμάσει στην ζωή του αυτόν τον καρπό που είχε βάλει τον ίδιον σε δοκιμασία.
Οι παραδόσεις για το μήλο και η λαϊκή πίστη για τον Άγιο Σάββα βρίσκονται σε στενή συνάφεια. Το μήλο από αρχαιοτάτων χρόνων αποτελούσε σύμβολο αφενός του έρωτα (προϊόν του οποίου αποτελεί και η γέννηση) και αφετέρου του θανάτου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν ως σύμβολο του έρωτα το μήλο που εκλήθη να προσφέρει «καλλίστη» (στην δοτική, δηλαδή στην ομορφότερη και εν τέλει στην Αφροδίτη, την θεά του Έρωτα) ο Πάρις και ως σύμβολο του θανάτου η νήσος Άβαλον, η Αβαλονία ή «Νήσος των μήλων» στα μεσαιωνικά αγγλικά, το θρυλικό νησί κάπου στα Βρετανικά Νησιά, πασίγνωστο για τα ωραία του μήλα. Το Άβαλον που παραπέμπει στην Νήσο των Μακάρων αλλά και στην Εσπερία με τα Χρυσά Μήλα στον μυθολογικό κύκλο του Ηρακλή, κάποιες φορές αναφέρεται ότι είναι η θρυλική περιοχή την οποία επισκέφτηκε ο Ιησούς Χριστός μαζί με τον Ιωσήφ από Αριμαθαίας στα Βρετανικά Νησιά και το μέρος όπου αργότερα ιδρύθηκε η πρώτη εκκλησία στη Βρετανία, συσχετίζεται με το σημερινό Γκλάστονμπερυ του Σόμερσετ. Επίσης, λέγεται ότι είναι το μέρος όπου είναι θαμμένος ο Βασιλιάς Αρθούρος ο οποίος μεταφέρθηκε εκεί με μια βάρκα από την ετεροθαλή αδερφή του, Μοργκάνα λε Φέι, για να γιατρέψει τις πληγές του και το σώμα του βρίσκεται ακόμα εκεί.
Κυρίως όμως συνδέεται το μήλο με τον «απαγορευμένο καρπό» που δοκίμασαν οι Πρωτόπλαστοι και έχασαν τον Παράδεισο, όπου ως «μήλο» αποκρυπτογραφείται η απόκτηση συνηθειών που κατέστησε θνητούς τους αθανάτους και πεπτωκότες τους Προπτωτικούς όπως λ.χ. η κρεοφαγία, η τεκνοποίηση, κ.λπ.
Μια συνήθεια όσων πήγαιναν παλαιότερα στα Ιεροσόλυμα για να βαφτιστούν Χατζήδες, ήταν να φέρνουν από τα δένδρα γύρω από το μοναστήρι του Αγίου Σάββα χουρμάδες. Αυτούς τους χουρμάδες τους πρόσφεραν σε όσους ήταν άτεκνοι με σκοπό να αποκτήσουν παιδιά, θεωρώντας ότι με την ευλογία του Αγίου Σάββα καταπολεμούσαν την στειρότητα, παράδοση όπου το μήλο το αντικαθιστά (όπως -για προφανείς λόγους- και σε ανάλογους μύθους της Μέσης Ανατολής) ο χουρμάς.
Ο Όσιος Σάββας ο ηγιασμένος τιμάται στις 5 Δεκεμβρίου. Καταγόταν από την Καππαδοκία όπου γεννήθηκε το 439. Σε νεαρή ηλικία, μόλις 8 ετών, μπήκε στο μοναστήρι των Φλαβιανών και στα 18 του πήγε στα Ιεροσόλυμα, στη Μονή του Αγίου Θεοκτίστου. Τον χαρακτήριζαν η αρετή, η σοβαρότητα και η ηθική του. Φρόντιζε ψυχή και πνεύμα του γι αυτό κι ονομάσθηκε και αγιασμένος και έτσι έβγαζε δαιμόνια, θεράπευε αρρώστους και ειδικά τους καρκίνους. Γι’ αυτό και το Αντικαρκινικό Ινστιτούτο των Αθηνών φέρει το όνομά του. Εν γένει, μια κορυφαία μορφή του μοναχισμού όπως ο Άγιος Σάββας ετιμάτο ιδιαιτέρως με εθιμική αργία και τα παλιά τα χρόνια, πριν την εθνοκάθαρση του 1922, οι Χριστιανοί στην Μικρά Ασία τον τιμούσαν με θυσίες ζώων, τα λεγόμενα «Κουρμπάνια» καθώς τιμάται την ημέρα που «εκοιμήθη» στις 5 Δεκεμβρίου του 532.
Η Λαύρα του Αγίου Σάββα στους Αγίους Τόπους, αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα μοναστήρια της Ορθοδοξίας και λειτουργεί αδιάκοπα εδώ και 1500 χρόνια, αποτελώντας και την κοιτίδα του ορθόδοξου εκκλησιαστικού τελετουργικού Τυπικού και ενώ εδώ έζησε και ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.
Το ανδρικό μοναστήρι του Αγίου Σάββα είναι άβατο για τις γυναίκες. Στις γυναίκες οι μοναχοί βγάζουν άγια λείψανα να τα προσκυνήσουν στην πύλη της μονής και μοιράζουν αγίασμα και λαδάκι για να σταυρώνονται ιδιαίτερα όσοι έχουν όγκους. Στην αυλή της μονής (όπου φυλάσσεται και το σκήνωμα του Αγίου Σάββα) υπάρχει φοινικιά, την οποία κατά την παράδοση φύτεψε ο Άγιος Σάββας, και τα φύλλα της θεωρούνται κατάλληλα για την απόκτηση παιδιών, για όσες γυναίκες αντιμετωπίζουν σχετικά προβλήματα.