Uncategorized

Το διπλό φλερτ στο «Κουαρτέτο» του Faust

Theodor Pixis (1831 - 1908): "Faust und Gretchen, Marthe und Mephisto im Garten". Frankfurt am Main, Goethe-Haus und Goethe-Museum.

Theodor Pixis (1831 – 1908): «Faust und Gretchen, Marthe und Mephisto im Garten».
Frankfurt am Main, Goethe-Haus und Goethe-Museum.

Ένα μεγάλο μέρος της Τρίτης Πράξης από την όπερα του Charles Gounod «Faust» σε λιμπρέτο των Jules Barbier και Michel Carré από το έργο του τελευταίου «Faust et Marguerite» διαδραματίζεται στον κήπο πίσω από το σπίτι της Martha Schwertlein, φίλης της κεντρικής ηρωίδας, Marguerite. Με την Martha χαριεντίζεται ο Mephistopheles (ένα από τα ονόματα του Διαβόλου που ταυτίσθηκαν με τον θρύλο του Dr. Faust ήδη από την πρώτη αναφορά του περί το 1580 στο «Historia von D. Johann Fausten» και στην συνέχεια με το «The Tragical History of the Life and Death of Doctor Faustus» του Christopher Marlowe το 1604). Δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον Heinrich Faust (όνομα εμπνευσμένο από τον Γερμανό αλχημιστή και αστρολόγο Dr. Johann Georg Faust ο οποίος είχε γεννηθεί ακριβώς 100 χρόνια πριν την έκδοση του «Historia von D. Johann Fausten») να ξεμοναχιάσει και να φλερτάρει την Gretchen (υποκοριστικό της Marguerite). Τόσο στην όπερα όσο και σε θεατρικές εκδοχές του Faust, αλλά ακόμη και σε σχέδια, γκραβούρες, χαρακτικά, κουκλοθέατρο, αποδίδεται με διάφορους τρόπους ο διπλός     διάλογος των δύο ζευγαριών. Πρόκειται για το γνωστό ως «κουαρτέτο» περιστατικό που αναφέρεται στο Πρώτο Μέρος του «Faust» του Johann Wolfgang von Goethe τα δύο ζευγάρια περπατούν από την μία μεριά της σκηνής στην άλλη έτσι ώστε να ακούγονται εναλλάξ μόνο αποσπάσματα από τις κουβέντες τους. Η Gretchen μιλά στον Faust για την ζωή της, για την οικογένειά της, για την αδελφή της ενώ ο Faust φαίνεται γοητευμένος με το όλο σκηνικό να αποπνέει κάτι το ειδυλλιακό. Ωστόσο, η όλη ατμόσφαιρα σκιάζεται από τα αποσπάσματα του ψυχρού διαλόγου που έχουν ο Mephisto και η Martha. Η συγκεκριμένη σκηνή είναι γνωστή ως «κουαρτέτο». Παρά το εύρημα της αλληλοδιαδοχής των συνομιλιών μεταξύ των δύο ζευγαριών, οι όψεις, η ομιλία και το ύφος του Faust και του Mephistopheles σχηματίζουν ένα κοντράστ. Ο διάβολος είναι κυνικός και υλιστικός σε λόγο και ύφος σε αντίθεση με τον Faust που παρότι έχει «παραδοθεί» στον Mephistopheles διαθέτει ακόμη μια κάποια πνευματικότητα και ένα ιδεαλισμό στην συζήτηση που έχει με την Gretchen. Καθώς ανακαλύπτει τα χαρίσματά της, σταδιακά ο πόθος εξελίσσεται σε έρωτα όπως γίνεται σαφές πως και η Gretchen έχει ήδη ερωτευθεί τον Faust, ενώ αναδεικνύονται οι διαφορές που έχουν οι δύο τους ως άτομα: ο γαλήνιος νους, η φυσική αθωότητα και η απλοϊκή ζωή δίπλα σε έναν διεισδυτικό νου με ευφυία και ευρύτατη γνώση. Στον διάλογο που έχουν ανοίξει, η Gretchen ζητά από τον Faust να μάθει τι πιστεύει για την θρησκεία και αυτός προσπαθεί να την πείσει πως είναι ένας θρήσκος άνθρωπος που πιστεύει στον Θεό, με την Gretchen ωστόσο να παραμένει επιφυλακτική σε αυτό. Ακόμη και όταν ο Faust αναφέρεται στον Θεό ως Υπέρτατο Ον που κρατά τους πάντες στα χέρια του, η Gretchen λέει πως αυτά ακούγονται σαν κήρυγμα ιερέα αλλά διατυπωμένα διαφορετικά, από κάποιον που δεν διαθέτει πίστη. Λέει ακόμη στον Faust ότι ανησυχεί για την φίλο του, τον Mephisto. Και όταν ο Faust ζητά να μάθει τον λόγο, εκείνη του απαντά ότι αν και συνήθως συμπαθεί τους πάντες, όποτε τον βλέπει νιώθει το αίμα της να παγώνει και πως και η παρουσία του και μόνο την φοβίζει. To 1863 o Γερμανός ζωγράφος Theodor Pixis (01.07.1831 – 19.07.1908) μετέφερε αυτήν την σκηνή με λάδι σεκαμβά διαστάσεων 98,5 εκ x 73,5 εκ. ονομάζοντας το έργο του «Faust und Gretchen, Marthe und Mephisto im Garten» το οποίο σήμερα βρίσκεται στο Goethe-Haus und Goethe-Museum στην Φρανκφούρτη. Σε πρώτο πλάνο απεικονίζονται ο Faust και η Gretchen με στάση σώματος προφανούς αμοιβαίας έλξης και σε δεύτερο ο Mephisto και η Martha με φόντο κτίρια Γερμανικής αρχιτεκτονικής του Μεσαίωνα και την ανάλογη ενδυμασία της εποχής.

Κατηγορίες:Uncategorized

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s