«The Shadow of Death» είναι ο τίτλος μιας θρησκευτικού περιεχομένου ελαιογραφίας του William Holman Hunt, στον οποίο συνταιριάζει τον ρεαλισμό με τον θρησκευτικό συμβολισμό, σε ένα αποτέλεσμα που παραπέμπει στην μνημειακή χριστιανική τέχνη. Ο Hunt εργάστηκε πάνω σε αυτόν τον πίνακα μεταξύ Απριλίου 1870 και 1873, κατά την διάρκεια του δεύτερου ταξιδιού του στους Αγίους Τόπους.
Στον πίνακα απεικονίζεται νεαρός ο Ιησούς να εργάζεται ως ξυλουργός και να τεντώνει τα χέρια του για να ξεπιαστεί μετά από το πριόνισμα των ξύλων. Η σκιά των τεντωμένων χεριών πέφτει πάνω σε ένα ξύλινο ράφι με τα ξυλουργικά εργαλεία στον πέτρινο τοίχο σχηματίζοντας έτσι την «Σκιά του Θανάτου» στο σχήμα της Σταύρωσης, όπου ο κάθετος στύλος συμπίπτει με την σκιά του σώματος και το οριζόντιο δοκάρι με το ξύλινο ράφι .
Το θέαμα της «προφητικής» αυτής σκιάς αποσπά την προσοχή της μητέρας του Χριστού, ακριβώς την στιγμή που κοιτάζει μέσα σε ένα κουτί τα δώρα των 3 Μάγων. Το κοντράστ του πεπρωμένου και του αναμενόμενου αποτυπώνεται αυτό ότι καθώς κοιτάζει η Παναγία τα δώρα τα οποία αρμόζουν σε ένα επίγειο βασιλιά, βλέπει ξαφνικά την σκιά-προφητεία του επίγειου θανάτου του γιού της πάνω στον Σταυρό.
Το 1853 ένας ακόμη Προ-Ραφαηλίτης ζωγράφος, ο John Everett Millais είχε εμφανίσει σε πίνακά του τον Ιησού σε παιδική ηλικία μέσα στο πατρικό του ξυλουργείο και είχε επικριθεί για την απεικόνιση του Χριστού μέσα σε ένα περιβάλλον ακαταστασίας , κάτι που επαναλήφθηκε και με το έργο του Hunt.
Αυτό όμως στο οποίο διαφοροποιείται ο τελευταίος από τον Millais είναι το ότι δίνει έμφαση στην σωματική ρώμη και την έντονη μυϊκή διάπλαση του Ιησού. Η απεικόνιση αυτή είναι εμφανώς επηρεασμένη από το «Muscular Christianity» δηλαδή το κίνημα το οποίο ήκμασε την Βικτωριανή εποχή στον Αγγλικανισμό και γενικότερα τον Προτεσταντισμό, αλλά και στον Καθολικισμό και εκφραζόμενο κυρίως μέσω των Άγγλων συγγραφέων Charles Kingsley και Thomas Hughes, όπως επίσης και του Καναδού Ralph Connor, έδινε έμφαση στην σωματική υγεία και φυσική ρώμη ως Χριστιανικό ιδεώδες τόσο στην προσωπική ζωή όσο και στην πολιτική. Ορατή είναι επίσης και η επίδραση των ιδεών του Thomas Carlyle για την πνευματική σημασία της εργασίας. Μάλιστα, ο Carlyle είχε εκφραστεί επικριτικά για έναν προηγούμενο πίνακα του Hunt («The Light of the World») διότι παρουσίαζε τον Χριστό με βασιλική ενδυμασία. Αλλά και η λιτή ενδυμασία της Παναγίας επίσης είναι ταιριαστή με τις σύγχρονες ιδέες ως προς την διαχειριστική σύνεση περί τα οικονομικά της εργατικής τάξης όπως εκφράζονταν μέσα από το μηνιαίο Χριστιανοσοσιαλιστικό έντυπο «The British Workman» που κυκλοφορούσε μεταξύ 1855 και 1892 με έναν κύριο σκοπό: «promote the health, wealth and happiness of the working classes». Όπως είχε γράψει και ο ίδιος ο ζωγράφος, παράστησε τον Ιησού να κερδίζει το ψωμί του με σκληρή εργασία και τον ιδρώτα του προκειμένου να βιώσει την κατάρα που είχε πέσει στον Αδάμ με το Προπατορικό Αμάρτημα.
Η Παναγία φαίνεται τρομοκρατημένη μόνο από την στάση του σώματος, καθώς σκοπίμως αποφεύχθηκε να απεικονιστεί ο φόβος στο πρόσωπό της.
Ευρηματικός αποδεικνύεται ο Hunt και στο ότι αποτυπώνει την σκιά του Χριστού να πέφτει πάνω στα εργαλεία με τα οποία θα βασανιστεί και στα καρφιά με τα οποία θα σταυρωθεί, στην απομίμηση του σκήπτρου που θα του δοθεί κατά την Σταύρωση, καθώς και στην κόκκινη κορδέλα που τοποθετεί δίπλα στα πόδια του η οποία συμβολίζει αφενός το ακάνθινο στεφάνι και αφετέρου την μάλλινη πορφυρά κορδέλα που φορούσαν οι Εβραίοι στα κέρατα του Αποδιοπομπαίου Τράγου για να πάρει μαζί του τα κρίματα του Ισραήλ.
Τα ανασκουμπωμένα ρούχα έχουν την μορφή της ενδυμασίας της Σταύρωσης, ενώ το κόκκινο βαρίδι στο οποίο καταλήγει το νήμα της στάθμης παρομοιάζεται λόγω σχήματος και θέσης πάνω στην σκιά με την καρδιά του Χριστού.
Πλάι στο παράθυρο υπάρχουν σε μια αλληγορία όπως αυτές που συναντώνται συχνά στους ζωγράφους της Βικτωριανής εποχής, ένας κύλινδρος παπύρου (Η Παλαιά Διαθήκη) και δύο ρόδια (Τα Πάθη της Καινής Διαθήκης). Άλλες αλληγορικές παραστάσεις είναι ακόμη το αστερόμορφο παράθυρο πάνω από το αριστερό χέρι του Ιησού (Το Άστρο της Βηθλεέμ) και το ένα από τα δύο στρογγυλά παράθυρα που όπως φαίνεται πίσω από το κεφάλι του Χριστού σχηματίζει έναν φωτοστέφανο. Έξω δε από το παράθυρο εικονίζονται οι λόφοι της Γαλιλαίας όπου θα διδάξει αργότερα. Ο Hunt ξεκίνησε να ζωγραφίζει τον πίνακα στην Ιερουσαλήμ, σε ένα σπίτι που υπάρχει ακόμη, στον αριθμό 64 της οδού Havevi’im, στο κέντρο της πόλης, ενώ εκεί ήλθε σε επαφή με το Σιωνιστικό κίνημα και το Ταλμούδ.
Ο πίνακας, διαστάσεων 214,2 x 168,2 εκ βρίσκεται στο Manchester City Art Gallery.
Κατηγορίες:Uncategorized