Η ινδική ταινία «Fiza» (फ़िज / Fiza, από το όνομα της κεντρικής ηρωίδας που ενσαρκώνει η Karisma Kapoor και το οποίο σημαίνει «Αύρα») του Khalid Mohammed είναι παραγωγής 2000 και την θυμήθηκα σήμερα, μετά από τα τελευταία γεγονότα στην Αθήνα, με το επιεικώς ασυγχώρητο σκίσιμο του Κορανίου από τον ειδικό φρουρό στον Άγιο Παντελεήμονα, τις αντιδράσεις των μουσουλμάνων μεταναστών και τα αίματα που άναψαν μεταξύ των τελευταίων και των αγανακτισμένων πολιτών» με αποκορύφωμα την εγκληματική απόπειρα εμπρησμού του πρόχειρου τζαμιού σε υπόγειο διαμέρισμα όπου παρά λίγο να καούν ζωντανοί 5 Βεγγαλέζοι (να δούμε επιτέλους, πότε οι αστοιχείωτοι δημοσιογράφοι θα πάψουν να τους αποκαλούν… Μπαγκλαντεσιανούς).
Η ταινία, σε 3 διαφορετικά φεστιβάλ είχε αποσπάσει τα βραβεία καλύτερου σκηνοθέτη (Khalid Mohammed) καλύτερου 1ου γυναικείου ρόλου (Karisma Kapoor) καλύτερου 2ου γυναικείου ρόλου (Jaya Bachchan) και καλύτερου 1ου ανδρικού ρόλου (Hrithik Roshan). Έτυχε πολύ καλών κριτικών χωρίς ωστόσο να πάει και τόσο καλά στο box office.
Θυμήθηκα την ταινία, την οποία την έχω παρακολουθήσει 2 – 3 φορές και την θυμάμαι αρκετά καλά στις λεπτομέρειές της, όχι μόνο επειδή είναι πολύ καλή αλλά και επειδή κάποια από τα μέρη όπου γυρίστηκε, στη Βομβάη, αισθάνομαι το ίδιο οικεία όσο και την Αθήνα, αλλά και επειδή χρήσιμο θα ήταν την παρακολουθήσουν πολλά μισαλλόδοξα άτομα ανεξαρτήτως εθνικότητας ή θρησκεύματος.

Fiza, το πόστερ της ταινίας

Το έργο καταπιάνεται με πολλά ενδιαφέροντα θέματα, όπως είναι η αδελφική αγάπη, η τρομοκρατία, οι τεταμένες σχέσεις εθνικιστών ινδουιστών και μουσουλμάνων στην Ινδία, ενώ τα μουσικά μέρη του είναι και ποιοτικά («θρυλικό» το «Piya Haji Ali», τραγούδι -ή ορθότερα Kawalli αφού δεν χαρακτηρίζεται ακριβώς τραγούδι, ψαλμωδία ίσως…- το οποίο συνοδεύει διαλογισμούς σούφι, το βίντεο του οποίου αξίζει να το παρακολουθήσει κάποιος στο τέλος του κειμένου και πολύ μεγάλη επιτυχία το αισθησιακό χορευτικό «Mehboob Mere», από τα πιο γνωστά βιντεοκλίπ του Bollywood διεθνώς).

Το φιλμ ξεκινά με φλας μπακ στη Βομβάη του 1993, με την Fiza Ikramullah να αφηγείται: -«Ο Aman, ο αδελφός μου… πολύ αθώος… πολύ μοναχικός… πάντοτε με το χαμόγελο. Ο Aman είναι ένας πολλά υποσχόμενος νέος…».
Αμέσως, ο φακός μας δείχνει τον Αman Ikramullah (τον υποδύεται ο 26χρονος τότε Hrithik Roshan). Χαμογελά στον φακό, κάνει γκριμάτσες για να γελούν οι άλλοι. Αμέσως μας δείχνει ο σκηνοθέτης έναν χαρούμενο και με καθαρό παιδικό βλέμμα νέο.

Hrithik Roshan

Στη συνέχεια, η κάμερα μας δείχνει την τριμελή οικογένεια των πρωταγωνιστών να μιλούν στρεφόμενοι σε αυτήν σαν να παρακολουθούμε θεατρική παράσταση. Η μητέρα της οικογενείας, η Nishatbi Ikramullah (την υποδύεται η Jaya Bachchan) καταριέται τους εξτρεμιστές πολιτικούς ηγέτες που μιλούν για αιματοχυσία και ζητά να κλείσουν την τηλεόραση που μεταδίδει τις ανακοινώσεις τους, σε αντίθεση με τον Aman που θέλει να παρακολουθήσει τις ειδήσεις.
Η Nishatbi είναι μια θεοσεβούμενη μουσουλμάνα σε ένα ινδουιστικό κράτος και συντηρητική (παραπονιέται που πριν κοιμηθούν η κόρη της την καληνυχτίζει στα αγγλικά : «Γιατί μου λέτε “good night” αντί Shab –e Khair;” τους ρωτά).
Αργοί ρυθμοί, νωχελικοί τόνοι, ήρεμη μουσική στο έργο, η Fiza προσεύχεται πριν κοιμηθεί να μην πιάσει κακό μάτι τον αδελφό της, ειδυλλιακή ατμόσφαιρα). Για το τι πρόκειται να επακολουθήσει, μας βάζει στο νόημα η φράση της ανήσυχης Nishatbi: -«Πάλι αλυχτά αυτό το σκυλί εκεί έξω. Κακό σημάδι αυτό…».
Και αμέσως έρχεται η ανατροπή του ειδυλλιακού σκηνικού, με την δράση και την αγωνία να κυριαρχούν έως και την τελευταία σκηνή αυτής της διάρκειας 167 λεπτών ταινίας:

Ακούγεται έξω από το παράθυρο του Aman ένα συνθηματικό σφύριγμα. Βγαίνει και οι φίλοι του που στέκονται στην εξώπορτα τον ενημερώνουν πως «σκοτώνουν τους δικούς μας». Ο Aman στην αρχή εμφανίζεται διστακτικός («τι θα κάνουμε; Θα μας πιάσουν» λέει για να πάρει την απάντηση «όχι! Δεν θα μας πιάσουν»!).
Φεύγοντας εμφανίζονται οι εξτρεμιστές ινδουιστές. Ακολουθούν συμπλοκές. Τελευταίο καρέ των όσων διαδραματίζονται την ώρα των οδομαχιών, η Nishatbi και η Fiza να κοιτάζουν ανήμπορες τον Aman να τρέπεται σε φυγή από ένα πλήθος εξτρεμιστών.
Ακολουθούν ασπρόμαυρες φωτογραφίες σαν αυτές που δημοσιεύονται στις εφημερίδες: πτώματα, αποκαΐδια, σπασμένα αυτοκίνητα.

Βομβάη: Το κτίριο της υπηρεσίας διαβατηρίων μετά τις επιθέσεις του 1993

Τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής ήταν τραγικά. Στις 12 Μαρτίου 1993 έλαβαν χώρα 13 βομβιστικές ενέργειες, όλες οι ισχυρότερες που είχε γνωρίσει ως τότε η Ινδία με αποτέλεσμα 317 νεκρούς και πάνω από 1.400 τραυματίες. Οι ενέργειες αυτές θεωρήθηκαν ως «απάντηση» στις επιθέσεις που είχαν δεχτεί λίγους μήνες νωρίτερα, Δεκέμβριο 1992 και Ιανουάριο 1993 οι μουσουλμάνοι όταν 150.000 εξτρεμιστές ινδουιστές είχαν ισοπεδώσει στις 6 Δεκεμβρίου 1992 το τζαμί του 16ου αιώνα Babri (बाबरी मस्जिद) στην Ayodhya, με το επιχείρημα πως το μέρος ήταν ιερό αφού γεννήθηκε ο Rama, μία από τις ενσαρκώσεις του θεού Vishnu. Τα γεγονότα της Βομβάης πιστεύεται σήμερα, 16 χρόνια μετά, πως δεν τα οργάνωσαν οι ισλαμιστές, αλλά μουσουλμάνοι του υποκόσμου όπως π.χ. ο αρχινονός Dawood Ibrahim με τη βοήθεια του Πακιστάν. Οι εκρήξεις είχαν ξεκινήσει στην 13:30 με «παγιδευμένο» (με εκρηκτικά) αυτοκίνητο και από την ενέργεια αυτή γκρεμίστηκε το 28όροφο χρηματιστήριο της Βομβάης μαζί με άλλα 6 κτίρια που στοίχισε τη ζωή σε 50 άτομα. Επί 2 ώρες έσκαγαν σε πολυσύχναστα μέρη πόλης βόμβες από παγιδευμένα αυτοκίνητα και σκούτερς. Εκτός από το χρηματιστήριο χτυπήθηκαν και κτίρια όπως τα ξενοδοχεία Sea Rock, Airport Centaur και Juhur Centaur, ο κινηματογράφος Plaza, το γραφείο διαβατηρίων, το μέγαρο της Air India, η αγορά Zaveri τα γραφεία του ακροδεξιού κόμματος Shiv Sena (τα οποία ξαναχτίστηκαν 11 χρόνια αργότερα) το διεθνές αεροδρόμιο Sahar (δέχτηκε επίθεση με χειροβομβίδες).
Πάνω από 100 συλληφθέντες καταδικάστηκαν με τις δίκες να διαρκούν για 15 και πλέον χρόνια καθώς νέα στοιχεία έρχονται στο φως…
Ανάμεσα στους καταδικασθέντες (με ποινή 6 ετών για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση και ειδικά την διαχείριση των όπλων που χρησιμοποιήθηκαν στις επιθέσεις) και ο πολυβραβευμένος διάσημος ηθοποιός Sanjay Dutt, γιος της θρυλικής Nargis, ο οποίος έχει συμπρωταγωνιστήσει με τον πρωταγωνιστή του «Fiza», τον Hrithik Roshan, στο «Mission Kashmir» υποδυόμενος τον… ινδουιστή αστυνομικό διευθυντή που κυνηγάει… μουσουλμάνους βομβιστές τρομοκράτες!!!
Ο Dutt επρόκειτο να κατέβει στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, αλλά το δικαστήριο του στέρησε το δικαίωμα του εκλέγεσθαι ενώ τον Δεκέμβριο 2008 ορίστηκε… πρέσβης καλής θέλησης του Οργανισμού για την Χρήση της Σπιρουλίνας κατά του Υποσιτισμού!!!

Πίσω στην ταινία τώρα:
Αμέσως μετά το καρέ με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες, μεταφερόμαστε 6 χρόνια μπροστά: Βομβάη 1999.

Ακούγεται ένα κουδούνι (σαν αυτά που χτυπούν οι ρεσεψιονίστς των ξενοδοχείων στις ταινίες) σε αστυνομικό τμήμα. Προσέρχεται στο γραφείο του αξιωματικού υπηρεσίας μια γυναίκα. Είναι η Nishatbi που συνομιλεί στο τμήμα με μια αστυνομικό, η οποία την πληροφορεί πως δεν έχει κανένα νέο από τον γιο της και ότι άλλοι 160 αγνοούνται από τα γεγονότα του Μαρτίου 1993.
Η Fiza εμφανίζεται να τελειώνει τις μεταπτυχιακές της σπουδές και στη συνέχεια να περνά τις ώρες της στις ατέλειωτες ουρές ανέργων που στέκονται κάτω από ένα καυτό ήλιο ζητώντας να προσληφθούν. Η θυρωρός τους διώχνει και τους λέει «αύριο πάλι!». Απογοητευμένη παίρνει ένα τρίκυκλο ταξί (rickshaw) να επιστρέψει στο σπίτι της και στο δρόμο βλέπει από μακριά τον αδελφό της Aman!
Αφήνει στο ενεχυροδανειστήριο τα κοσμήματά της και με τα χρήματα ξεκινά ένα οδοιπορικό να βρει τον αδελφό της.

Karishma Kapoor

Έτσι, έρχεται αντιμέτωπη με έναν κόσμο που της ήταν άγνωστος ως τότε: διεφθαρμένοι πολιτικοί, τρομοκράτες, ΜΜΕ, δικαστηριακή γραφειοκρατία, διασχίζοντας την Ινδία από Νότο μέχρι το Βορρά.
Τελικά τον βρίσκει και ανακαλύπτει πως έχει μεταβληθεί σε έναν αντάρτη («τρομοκράτη») από τότε που μέλη της επαναστατικής οργάνωσης τον έσωσαν από βέβαιο θάνατο από τα χέρια των εξτρεμιστών στα γεγονότα του 1993, τότε που το πλάνο του κυνηγητού που δέχτηκε διακόπηκε στην ταινία για να εστιάσει η κάμερα στα πρόσωπα της Fiza και της μητέρας της.
Ο Aman πείθεται από την Fiza που του περιγράφει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτή και η μητέρα της και παραιτείται από την οργάνωση, αλλά το παρελθόν τον καταδιώκει. Δύο λούμπεν ακροδεξιοί ινδουιστές τον προβοκάρουν με αποτέλεσμα να σηκώσει το όπλο και να τους σκοτώσει ενώπιον της αστυνομίας η οποία τον επικηρύσσει (αυτό είναι ένα πολύ γνώριμο στοιχείο στο ινδικό σινεμά, όπου στην μεγάλο ποσοστό των ταινιών, οι αστυνομικοί είναι οι κακοί, οι διεφθαρμένοι, οι απολίτιστοι μπάτσοι).

Jaya Bachchan

Ο Aman δραπετεύει και ξαναβρίσκει καταφύγιο στην οργάνωσή του. Η μητέρα του αυτοκτονεί από την λύπη της και αυτή τη φορά του ανατίθεται να εκτελέσει δύο διεφθαρμένους πολιτικούς. Τους σκοτώνει, αλλά η αστυνομία βρίσκει τα ίχνη του. Η Fiza ξέρει πού μπορεί να έχει διαφύγει και τον συναντά εκεί. Καθώς η αστυνομία τον έχει περικυκλώσει ο Aman ζητά από την αδελφή του να τον πυροβολήσει και να βάλει έτσι ένα τέλος στην ταλαιπωρία του.
Η ταινία τελειώνει με την αστυνομία πάνω από το πτώμα του Aman, ο οποίος εμφανίζεται στη αγκαλιά της Nishatbi Ikramullah και ακολουθεί σε φλας μπακ το κουδούνι της ινδής αστυνομικού του τμήματος όπου η Nishatb αναζητεί τον Aman. Επιτέλους, τον ξαναβρήκε…