Fernando Botero, Manuel Marulanda «Tiro Fijo», 1999
Λάδι, 45,72 х 33,02 cm
Συλλογή Εικαστικών Τεχνών της Banco de la República.

Η χθεσινή έκδοση του εβδομαδιαίου περιοδικού γνώμης της Κολομβίας «Semana» δημοσίευσε ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Isabel Ruedas, σύμφωνα με το οποίο ο επικεφαλής των ανταρτών Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia – Ejército del Pueblo (FARC) Pedro Antonio Marin (γνωστός με το όνομα Manuel Marulanda Vélez) είναι εδώ και 2 μήνες, από τις 22 Μαρτίου, νεκρός. Η κυβέρνηση της Μπογκοτά από την πλευρά της ανακοίνωσε πως διαθέτει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο Marulanda πέθανε από καρδιακό επεισόδιο σε ηλικία 80 ετών στις 18:30 της 26ης Μαρτίου. Η είδηση «έπαιξε» ασχολίαστη και σε ΜΜΕ της Βενεζουέλας και επιβεβαιώθηκε αργότερα από τον στρατιωτικό διοικητή της οργάνωσης «Timochenko» (Timoleón Jiménez) στο Λατινο-Αμερικανικό σταθμό teleSUR.
Και στο παρελθόν έβγαιναν κάθε τόσο φήμες που ήθελαν τον Marulanda νεκρό, με πιο χαρακτηριστική την είδηση που είχε δημοσιευθεί σε εφημερίδες το 1995. Αυτή η φορά είναι η 18η (!) που δημοσιεύεται η είδηση του θανάτου του Marulanda και βγήκε από τον Κολομβιανό υπουργό Άμυνας José Manuel Santos από τον οποίο πήρε συνέντευξη η Ruedas. Αν και ο Santos (από εκδοτική οικογένεια) έχει δώσει αρκετές φορές στο παρελθόν ειδήσεις που διαψεύστηκαν, όπως οι κατηγορίες που άδικα είχαν εκτοξευθεί εναντίον υπουργού του Εκουαδόρ, αυτή την φορά έλεγε την αλήθεια.
Ο «Tirofijo» (ιδιωματισμός που σημαίνει «σταθερός» από το σταθερό αλάνθαστο χέρι που είχε ο ηγέτης των FARC ως σκοπευτής) όπως ήταν ένα από τα παρατσούκλια του Marulanda, γεννήθηκε στις 13 Μαΐου 1930 στον δήμο της Génova της επαρχίας Quindío, στα Δυτικά της χώρας (πρόκειται για καφεπαραγωγό περιοχή των Άνδεων).
Τα γεγονότα που ξεκίνησαν την 9 Απριλίου 1948 και που οδήγησαν σε μια 10ετή περίοδο γνωστή ως «La Violencia» (εκείνην την ημέρα δολοφονήθηκε ο δημοφιλής προεδρικός υποψήφιος του -σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης- Φιλελεύθερου Κόμματος Jorge Eliécer Gaitán για τις εκλογές του Νοεμβρίου 1949, κάτι που προκάλεσε την θάνατο 5.000 κατοίκων της πρωτεύουσας τις πρώτες 10 ώρες στις ταραχές που έμειναν γνωστές ως «Bogotazo» και 200.000 νεκρούς στην δεκαετία στον εμφύλιο μεταξύ οπαδών του Συντηρητικού και του Φιλελεύθερου Κόμματος) σημάδεψαν τον 18χρονο τότε Marin. Οι οικογένειά του, όπως έκαναν και πολλοί Φιλελεύθεροι στην επαρχία, πήρε τα όπλα να αμυνθεί απέναντι στους ντόπιους οπαδούς του Συντηρητικού Κόμματος που μαζί με την τοπική αστυνομία τους απειλούσε.
Ο Marin μαζί με συγγενείς του έγινε μέλος ανταρτικής ομάδας που βρισκόταν από την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Κολομβίας το οποίο ιδρύθηκε την ίδια χρονιά που γεννήθηκε και ο Marin (1930). Πήρε το όνομα «Manuel Marulanda» τιμώντας έναν δολοφονηθέντα συνδικαλιστή και οργάνωσε τους FARC στην δεκαετία του 1960 ως ένα αριστερό αντάρτικο και ουσιαστικά ως το στρατιωτικό σκέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κολομβίας. Το 2006 το State Department τον είχε επικηρύξει για 5 εκατομμύρια δολάρια, ενώ σήμερα οι FARC ελέγχουν το ένα πέμπτο του εδάφους της Κολομβίας με στρατό 15.000 ενόπλων.
Ο Marulanda ήταν ιδιαίτερα οργανωτικός, παρότι είχε λάβει μόνον την βασική σχολική εκπαίδευση, ενώ είχε ρόλο σε όλους τους εμφύλιους πολέμους στην Κολομβία, τον τελευταίο μισό αιώνα. Πέρασε περισσότερη από τη μισή ζωή του μέσα στην «αφιλόξενη» ορεινή ζούγκλα. Ο γαμπρός του (είχε παντρευτεί την κόρη του) Raúl Reyes, ο οποίος ήταν το «νούμερο 2» των FARC, σκοτώθηκε εφέτος την 1η Μαρτίου από αεροπορική επιδρομή της κολομβιανής αεροπορίας μέσα στον ενάεριο χώρο του γειτονικού Εκουαδόρ. Διάδοχός του φέρεται ο θεωρητικός του κινήματος Alfonso Cano (Guillermo León Sáenz).
Στην λίστα «The World’s Most Wanted Fugitive» που συνέταξαν τον Απρίλιο 2008 FBI και Forbes, ο Marulanda περιλαμβανόταν ανάμεσα στους 10 μεγαλύτερους καταζητούμενους και αυτοί ήσαν:
Osama bin Laden
Joaquín Guzmán Loera
Alimzhan Tokhtakhunov
Dawood Ibrahim Kaskar
Matteo Messina Denaro
Félicien Kabuga
Pedro Antonio Marin
Joseph Kony
James «Whitey» Bulger
Omid Tahvili
Ο Marulanda απαθατίστηκε σε πίνακα του Fernando Botero.
Με το πορτραίτο του Marulanda που φιλοτέχνησε το 1999 ο Fernando Botero προκάλεσε αντιφατικά σχόλια και συναισθήματα στους συμπατριώτες του.
Ο Marulanda, εμφανίζεται παράδοξα ήρεμος μέσα στην γνώριμη πράσινη στολή του, φορώντας λαστιχένιες γαλότσες και με το δάχτυλο στην σκανδάλη ενός ημιαυτόματου όπλου.
Δεν πρόκειται για το μοναδικό έργο για το οποίο έχει κατηγορηθεί ότι εξιδανικεύει την βία. Το ίδιο συνέβη και με τον πίνακα όπου απαθανάτισε τον θάνατο του διαβόητου αρχηγού του καρτέλ του Medellín, του Pablo Escobar, στις 2 Δεκεμβρίου 1993 από καταιγισμό πυρών αστυνομικών ενώ προσπαθούσε να δραπετεύσει τρέχοντας ξυπόλητος σε στέγες σπιτιών. Ή με το «Masacre De Mejor Esquina» (πίνακας όπου απεικονίζεται η ατιμώρητη δολοφονία 27 ατόμων από παραστρατιωτικούς σε μπαρ της Cordoba την Κυριακή του Πάσχα 3 Απριλίου του 1988 την ώρα που χόρευαν, με την υποψία και μόνο ότι βοηθούσαν τους FARC).
Από την άλλη πλευρά όμως, η αλήθεια είναι πως πρόκειται εν τέλει για την ίδια την ιστορία της Κολομβίας των τελευταίων δεκαετιών: βίαιη στον υπερθετικό βαθμό.
Ο Botero έγινε άλλωστε ο ίδιος στόχος απαγωγής. Δεν πρέπει ακόμη να ξεχνά κανείς ότι γεννήθηκε στο Medellin όπου έδρασε ο Pablo Escobar. Ή ότι απεικόνισε σκηνές βίας για να την καταδικάσει, όπως έκανε με τους πίνακες για το Abu Ghraib δείχνοντας τους αμερικανούς στρατιώτες να βασανίζουν και να εξευτελίζουν Ιρακινούς κρατούμενους.
Το να κατηγορείται ο Botero για αποθέωση της βίας είναι σαν να κατηγορείται για τον ίδιο λόγο ο Picasso για την «Guernica».
Αλλά και η ηρεμία που αποδίδεται στα χαρακτηριστικά των εκφραστών της ακραίας βίας από τον Botero έχει την εξίσου ανησυχητική εξήγησή της: η βία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Κολομβιανής ιστορίας και ο πληθυσμός φαίνεται να έχει εξοικειωθεί με αυτήν.
Με διαφορετική ταξική καταγωγή, με διαφορετικά βιώματα και με διαφορετικές ανησυχίες και κλίσεις ο καθένας τους, ο πόλεμος του Marulanda των FARC και εμβληματικοί πίνακες του Botero, είναι και οι δύο αποτελέσματα της ταραγμένης πολιτικής ζωής της ίδιας χώρας, της Κολομβίας.