Μια καθημερινή εικόνα στο κέντρο του Σαν Σαλβαδόρ

Το ιστορικό κέντρο του Σαν Σαλβαδόρ (San Salvador είναι η ονομασία της πρωτεύουσας [nuestra capital: η πρωτεύουσά μας που λένε και οι ντόπιοι] και El Salvador είναι της χώρας, ονομασίες οι οποίες συχνά συγχέονται) πρέπει να είναι χωρίς αμφιβολία το πλέον θορυβώδες και χαοτικό όλων των πρωτευουσών της αμερικανικής ηπείρου, από Ουάσιγκτον μέχρι Σαντιάγο. Λέγοντας κέντρο (“el centro”) εννοούμε την περιοχή που απλώνεται ολόγυρα από τον καθεδρικό ναό της πρωτεύουσας («la catedral» στα ισπανικά) του Ελ Σαλβαδόρ στην πλατεία (plaza) Barrios και η εικονιζόμενη φωτογραφία είναι τραβηγμένη σχεδόν από το «σημείο μηδέν» της πόλης «κοιτάζοντας» στα ανατολικά, τη λεγόμενη Calle Oriente.
Όπως συμβαίνει και με τις περισσότερες μεγάλες πόλεις στη Λατινική Αμερική, έτσι και το San Salvador ορίζεται από τους άξονες Βορρά – Νότου με λεωφόρους (avenidas) και Ανατολής – Δύσης με δρόμους (calles) με κάθε avenida να προσδιορίζονται ως “norte” (βόρεια) και “sur” (νότια) αναλόγως αν βρίσκονται βόρεια ή νότια από την κεντρική Calle Delgado που περνά πίσω από τη Μητρόπολη (Catedral) και κάθε calle ως «poniente” (δυτική) και “oriente” (ανατολική) αναλόγως αν βρίσκονται ανατολικά ή δυτικά από την κεντρική Avenida Espana. Έτσι, δεδομένου μάλιστα ότι οι μεν ανατολικές avenidas έχουν ζυγούς αριθμούς (2η, 4η, 6η, κ.ο.κ.) και οι δυτικές μονούς (1η, 3, 5, κ.ο.κ.) οι δε calles μονούς αριθμούς οι βόρειες και ζυγούς οι νότιες, είναι αδύνατον να χαθεί κάποιος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν κάποιος βρίσκεται στην στη γωνία 6 avenida norte και 11 calle oriente και θέλει να φτάσει στο κέντρο θα πρέπει να «κατεβαίνει» προς τα νότια τους μονούς αριθμούς (11 calle, 9 calle, 7 calle κ.ο.κ.) και ταυτόχρονα και τους ζυγούς προς τα δυτικά (6a avenida, 4a avenida, κ.ο.κ.).
Αν λοιπόν είναι τόσο απλή υπόθεση ο προσανατολισμός, τότε πού βρίσκεται το «χαοτικό»;
Κατ΄ αρχήν, χαοτική είναι σχεδόν κάθε διαδρομή στο κέντρο. Στο μεγαλύτερο μέρος του, είναι αδύνατο να περπατήσεις σε πεζοδρόμιο, καθώς τα περισσότερα από αυτά είναι κατειλημμένα. Όπως φαίνεται και από τη φωτογραφία, η οποία τραβήχτηκε το 2007, στα δεξιά, είναι πιασμένες από κιόσκια και πάγκους παζαριών όχι μόνο το πεζοδρόμιο, αλλά και δύο λωρίδες του δρόμου!
Μετά τον εμφύλιο πόλεμο, η αποδιάρθρωση του εμπορίου συνετέλεσε στον πολλαπλασιασμό των πολύ μικρών μαγαζιών και έκτοτε κάθε προσπάθεια της κυβέρνησης να απομακρύνει τους πλανόδιους και τους μικροπωλητές, ακόμη και σε περιπτώσεις που έχει συναινέσει η αντιπολίτευση, πέφτει στο κενό.
Το San Salvador, είναι επίσης μια πόλη 2,5 εκατομμυρίων που το κέντρο της «φοβίζει» στην αρχή. Τα όσα λέγονται για την αυξημένη εγκληματικότητα και ο σχεδόν εξωπραγματικά τεράστιος αριθμός ενόπλων «σοκάρουν». Όπως και η ψύχωση των ντόπιων με την ασφάλεια, κάτι όμως που σε κάποιο βαθμό συμβαίνει σχεδόν σε όλη την κεντρική Αμερική, όπου για να μπεις σε μια τράπεζα, απαγορεύεται να φοράς γυαλιά ηλίου, απαγορεύεται να κρατάς κινητό τηλέφωνο, απαγορεύεται να φοράς καπέλο, απαγορεύεται να κρατάς φωτογραφική μηχανή (θα πρέπει να έχεις φροντίσει να τα παραδώσεις όλα αυτά στον σεκιουριτά, ενώ τις ώρες που αυτές ανοίγουν, οι ουρές ξεπερνούν αυτές που παρατηρούνται έξω από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος σε ημέρες καταβολής συντάξεων). Και όλη αυτή η ταλαιπωρία θα επαναλαμβάνεται αν είσαι επισκέπτης και δεν έχεις φροντίσει να έχεις πάνω σου αρκετά δολάρια, δεδομένου ότι ελάχιστες τράπεζες (αν όχι μόνο μία, η Cuscatlan όπως διαπίστωσα) αλλάζουν ευρώ.
Ακριβώς αντίθετη είναι η εικόνα που συναντάς στα προάστια. Π.χ. στα βορειοδυτικά, η περιοχή γύρω από την Boulevard de los Heroes είναι πιο «δροσερή», περισσότερο ασφαλής (είναι αδύνατο να περπατήσει κάποιος το βράδυ για περισσότερο από 100 μέτρα και να μη συναντήσει ένοπλο σεκιουριτά) αλλά ήσυχη. Υπερβολικά ήσυχη.
Ένα άλλο πρόβλημα του κέντρου, είναι η απίστευτη ηχορύπανση. Η μουσική ρεγκετόν και άλλα σύγχρονα ρεύματα της λάτιν που προτιμά η νεολαία ακούγεται εκκωφαντική στα πολλά ντεσιμπέλ από τεράστια ηχεία. Μαρσαρίσματα, κορναρίσματα, μποτιλιάρισμα, σκόνη και όλα αυτά με υψηλή θερμοκρασία, κάνουν την πόλη ανυπόφορη. Προσωπικά, αν και έχω βρεθεί σε θορυβώδεις μεγαλουπόλεις, από αυτές που είθισται να λέγεται πως «δεν κοιμούνται ποτέ», όντας μάλιστα και λάτρης των μεγάλων αστικών κέντρων, πρώτη φορά μια πόλη όπως το San Salvador ένιωσα να με «κουράζει» τόσο γρήγορα. Μποτιλιαρίσματα, ατέλειωτο πλήθος μικροπωλητών στους δρόμους να φωνάζει, όλοι οι δημόσιοι χώροι (πλατείες, προαύλια εκκλησιών, παγκάκια, κ.λπ.) πιασμένοι από εργαζόμενους που κάνουν διάλειμμα, από αργόσχολους, από πιτσιρίκια, από ζευγάρια και όλοι αυτοί είτε να μιλούν είτε να φωνάζουν είτα να ακούν εκκωφαντική μουσική και να έχεις την αίσθηση πως κανείς δεν κάθεται σπίτι του κι είναι όλοι έξω σε έναν πανσαλβαδοριανό διαγωνισμό θορύβου.
Το ερώτημα λοιπόν είναι τι θέλει ένας Ευρωπαίος εάν δεν έχει κάποια δουλειά εκεί; Η απάντηση είναι καμία. Τα ενδιαφέροντα (μουσεία, αρχιτεκτονική, πολιτιστική κίνηση) είναι περιορισμένα (η μητρόπολη με τη ζωγραφισμένη με ινδιάνικα θέματα πρόσοψη, κανα δυο παζάρια, μερικά ενδιαφέροντα πάρκα, το Θέατρο και αυτά είναι όλα) και το San Salvador είναι απλώς μια στάση για κάποιον που ταξιδεύει οδικώς στην Κεντρική Αμερική ή σκοπεύει να γυρίσει τη χώρα (το Ελ Σαλβαδόρ). Συν το ότι θα έχει να λέει πως λιγότερο εύκολα θα παραπονεθεί ξανά όταν επιστρέψει από εκεί για την ηχορύπανση και το μποτιλιάρισμα της Αθήνας.

Κείμενο – φωτογραφία: Zalmoxis