Daikoku – Sama

Στην Αθήνα -όπως και σε όλο το Δυτικό hμισφαίριο- δεσπόζει αυτές τις ημέρες σε εμπορικά κέντρα, πολυκαταστήματα , μικρομάγαζα και εμπορικές οδούς, η γνώριμη φιγούρα του Αη Βασίλη ή Santa Claus: Χοντρός, εύθυμος, ντυμένος στα κόκκινα, ροδομάγουλος, μιας κάποιας ηλικίας και με έναν σάκο με «καλούδια» για τα παιδιά (και όχι μόνο γι αυτά…).

Πολλοί θεωρούν πως αυτή η γνώριμη φιγούρα του Santa Claus ξεκινά ουσιαστικά με την καμπάνια της Coca Cola to 1931. Τη χρονιά εκείνη, ο γραφίστας Haddon Sundblom κατασκευάζει κατόπιν παραγγελίας της εταιρείας Coca Cola τη χριστουγεννιάτικη διαφημιστική καμπάνια της, με πρωταγωνιστή τον κατ΄ εξοχήν άγιο των Χριστουγέννων, τον Saint Nicholas (Άγιο Νικόλαο). Ο Sundblom αντί του λιπόσαρκου ασκητή, επέλεξε για πρότυπο τον Lou Prentice, έναν εύσωμο συνταξιούχο φίλο του, προσθέτοντας και δικά του στοιχεία, παρουσιάζοντας έτσι τον Santa Claus με ροδοκόκκινα μάγουλα και τη λευκή γενειάδα, καθώς και το κόκκινο κουστούμι και σκούφο για να παραπέμπει στα χρώματα της Coca Cola. Η καμπάνια της Coca Cola στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και πλέον ο κοκκινοντυμένος άγιος δεσπόζει 76 χρόνια μετά ως η γνώριμη φιγούρα όλων μας, σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ στην Ελλάδα ταυτίσθηκε με τον Άγιο Βασίλη, (τον Μέγα Βασίλειο, ο οποίος γιορτάζει την 1η Ιανουαρίου).

Αυτή είναι η «γνωστή» εκδοχή. Ταξιδεύοντας όμως αρκετές φορές στην Άπω Ανατολή, κάθε φορά που βρίσκομαι εκεί, όποτε κοιτάζω τη φιγούρα του Daikoku – Sama (στην Ιαπωνία) είμαι κάθε φορά και περισσότερο βέβαιος πως από αυτόν ακριβώς εμπνεύσθηκε ο Sundblom τον «Santa».

Ο Daikoku – Sama (Κύριος Daikoku) είναι θεότητα που εισήχθη στην Ιαπωνία ως «Daikokuten», φύλακας του Βούδα και του Ντάρμα και σταδιακά έγινε θεότητα και του Σϊντο. Για τη θεότητα αυτή, παραθέτω απόσπασμα της περιγραφής του από τον τόπο http://www.daikoku-sama.com:

«…People imagine that Daikokuten has a small mallet in his right hand, carries a large sack on his left shoulder, and wears a hood. He is usuallyseen treading on a straw bag and he is usually laughing. In present day Japan, We can still see figures of Daikokuten…».

Δηλαδή, ένας άγιος, μία θεότητα με σκούφο, σάκο και που γελάει! Η έκπληξή μου ήταν μεγαλύτερη όταν είδα (και απέκτησα εν τέλει προς μεγάλη μου χαρά) ειδώλιο του Daikoku με… κόκκινη κάπα και κόκκινο σκούφο!

Στην Ιαπωνία έφτασε μέσω Κίνας, αλλά η αρχική του καταγωγή ήταν στην Ινδία. Από τον ίδιο τόπο, διαβάζουμε: «…Daikokuten is the ancient Indian god called Mahakala in Sanskrit, who took charge of battles, destruction and the like. In esoteric Buddhism, it is considered to be Makesvara incarnate that is the guardian god. In Japan, Daikokuten has been one of the Sichihukujin-seven gods that bring us good luck. Also in Shintoism, which is the indigenous religion of Japan, Daikokuten has been the Japanese god�g Ohkuninusi�g together and has been enshrined. This genealogy brought the factors of esoteric Buddhism and ascetic Buddhism to the faith in Daikokuten».

Διαπιστώνουμε πως ο Κύριος Daikoku ήταν και βουδιστής άγιος. Γνωρίζουμε πως μία από τις ενσαρκώσεις του Βούδα και μάλιστα η τελευταία του θα είναι αυτή του Μαϊτρέγια. Σύμφωνα με ένα βουδιστικό μύθο, όταν έλθει, θα έχει για τον κάθε άνθρωπο τη μορφή που τον εμπνέει. Έτσι, τα μικρά παιδιά σύμφωνα με την παράδοση αυτή, θα τον φαντάζονται ως… έναν παχουλό γελαστό γεράκο που θα μοιράζει γλυκά και δώρα!

Όσον αφορά το όνομα του αγίου και τη λατρεία του, αρχικά ο Άγιος Νικόλαος εθεωρείτο προστάτης των ναυτικών και των παιδιών και γι αυτό έγινε και ο άγιος των δώρων και με παράφραση του ονόματός του έγινε ο Santa Claus. Οι Ολλανδοί τον ονόμασαν Sinter Claes, δανείζεται τη λευκή γενειάδα από τον Γερμανό θεό Βόταν, συνήθως φορά πράσινα και αποκτά και ένα Μαυριτανό βοηθό, τον Swart Piet (Μαύρο Πητ). Τον 17ο αιώνα τον φέρνουν ως έποικοι στο Νέιο Άμστερνταμ (τη μετέπειτα Νέα Υόρκη) οι Ολλανδοί και το 1773 μετονομάζεται σε Santa Claus. O αμερικανός συγγραφές Washington Irving, γράφοντας την ιστορία της Νέας Υόρκης, υιοθετεί τη δοξασία του Συλλόγου Ιστορικών της πόλης για τον «Saint Nickolas» προστάτη της πόλης και θρυλικό πολεμικό προστάτη της απέναντι στον Άγιο Γεώργιο των Άγγλων! Τον Δεκέμβειο 1823 έρχεται το ποίημα «The Night Before Christmas» του Clement Clarke Moore που παρουσιάζει τη γνωστή αμερικανική εκδοχή του αγίου που μπαίνει στα σπίτια από τις καμινάδες!